دکتر رحمتالله
رفیع
تابستان 1388
تولید
مثل و تشکیل خانواده امری مهم در دین یهود به شمار میرود. هر چند منظور از
زندگی زناشویی، مصاحبت، ارضاء تمایلات جنسی و پیشگیری از انحرافات و تخیلات
جنسی است، ولی داشتن فرزند همواره رکن اساسی تشکیل خانواده بوده است. این
امر برای مردان به عنوان وظیفه و فرمان دینی تعیین شده است، ولی بانوان در
مورد آن مجاز بوده، دارای حق انتخاب میباشند. به طوری که در شریعت، با
وجود نقش برابری که زن و مرد در تولید مثل دارند، صریحاً سعی شده است که
زنان را قانوناً از موظف بودن به انجام این وظیفه مستثنی بدارند. مستثنی
کردن زن از کار خیر تولید مثل، امکان پیشگیری از بارداری را برای آنان میسر
ساخته است، به خصوص که در تلمود صریحاً به شیوههای پیشگیری از بارداری
اشاره میشود. به خصوص که در تمود صریحاً به شیوههای پیشگیری از بارداری
اشاره میشود. ولی چون این اشارات به زبان ابهام و بدون دستورهای صریح
میباشد، ابهامات زیادی در این مورد وجود دارد. در تورات (کتاب آفرینش، باب
اول آیه 28) اولین جملهای که خطاب به آدم و حوا صادر شده است فرمان تولید
مثل است که به طور مساوی به زن و مرد محول گردیده است. بنابراین شریعت
برخلاف این جملهی صریح کتاب آفرینش و قوانین طبیعت، این امر را تنها وظیفه
دینی مردان به شمار میآورد. رهبران مذهبی تولید مثل را وظیفه قانونی مرد،
ولی «حق انسانی زن» میشمارند. با وجود جملهی صریح تورات مبنی بر اشتراک
وظیفه زن و مرد در تولید مثل، در مورد مستثنی نگاهداشتن زن در این امر،
میتوان دو توضیح بر آن انگاشت: اول افراد ممکن است در انتخاب بین تشکیل
خانواده و سایر خواستهای درونی خود مانند ادامه تحصیل دانش و فعالیتهای
اقتصادی قرار گیرند. بنابراین لازم میباشد که تولید مثل به عنوان یک وظیفه
به آنها تأکید شود تا سایر تمایلات بر آن پیشی نگیرند. دوم آن که موظف
نساختن زنان به تولید مثل، امکان استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری را
برای آنان موجه میسازد. مسأله پیشگیری از بارداری در تلمود، توسط حخامیم
مختلف مورد بحث و موشکافی قرار گرفته است. عدهای این پیشگیری را فقط برای
سه گروه از زنان مجاز میدانند: زنان کم سال، زنان باردار و زنان شیرده، در
حالی که عدهای دیگر از حخامیم سایر زنان را نیز در این مورد آزاد و دارای
حق انتخاب میشمارند.
از مسائلی که در مورد پیشگیری از بارداری در تلمود توسط موسی سوفر از فقهای
معروف آلمان مطرح میشود، اطلاع و موافقت شوهر از وسایل پیشگیری بوده، و
برای او در این مورد حقی قائل شده است. همین امر در مورد عقیم کردن بانوان
توسط نوشیدن داروهای مخصوص نیز مطرح میگردد. در هر حال تصمیمگیری درمورد
عقیم ساختن زن میبایست با توافق مشترک زن و شوهر انجام گیرد. عدهای از
حخامیم در مرحله اول، زمان استفاده از وسایل پیشگیری را قبل و یا بعد از
آمیزش جنسی مورد بحث قرار میدهند. آنها با پیروی از راشی معتقد هستند که
لوازم پیشگیری میتوانند قبل از آمیزش جنسی مصرف شوند و استفاده از آن هیچ
ربطی به هدر رفتن نطفه مرد ندارد.
در مرحله دوم لزوم استفاده از وسائل پیشگیری را مورد بحث قرار میدهد.
بنابراین نظر هر زنی، به هر دلیلی که برای او منطقی باشد، میتواند از
وسائل پیشگیری قبل از آمیزش جنسی استفاده نماید. در مورد عقیم ساختن خویش
نیز به علت خطر زایمان و عدم امکان تربیت درست فرزند، در صورتی که صدمهای
به جسم او و سایر فرزندانش نرساند، برای زن آزادی عمل قائل میگردد. این
نظر مردم را در انتخاب عقاید مجاز و آزاد گذاشته است. او هم عقاید راشی را
مبنی بر داشتن حق انتخاب در مورد استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری
تأیید میکند، و هم پشتیبان تمایلات ربنو تام مبنی بر مجاز بودن عامهی
زنان در استفاده از این وسایل میباشد. آنها در این امر نه تنها تمایلات
منطقی و امکانات جسمی زنان را در نظر میگیرد، بلکه در فکر رفاه فرزندان
آنان از نظر جسمی و اخلاقی نیز میباشد. با وجود آزادی عملی که لوریا برای
زنان در این مورد قائل میباشد، نباید از ارزش سنتی تولید مثل در جامعهی
یهود غافل ماند. تمایل او نباید به عنوان صدور آزادی کامل در پیشگیری از
بارداری برای همگان تلقی شود. از نظر آنان مسلماً تولید مثل را عالیترین
هدف فردی و اجتماعی هر شخصی میداند- آزادی عملی که او در این مورد قائل
میشود، مبین توجهی است که شریعت نسبت به زنان داشته تا بتواند به هنگام
بارداریهای پی در پی و زایمانهای خطرناک، برای حفظ زندگی و جان زنان و
فرزندانشان، راههای قانونی پیشنهاد کند. باید در نظر داشت که قبل از طب
جدید، بارداری و زایمان برای زنان خطرات جانی عظیمی را در بر داشت، و
بحثهای شریعت در مورد پیشگیری از بارداری، ایجاد حد توازنی بین فرمان
تولید مثل و خطرات جانی ناشی از زایمان به شمار میرود.
|