آذر 1394
مهندس امید محبتی مقدم
مدیر روابط عمومی انجمن کلیمیان تهران و عضو هیأت علمی دانشگاه
اشاره:
یکی از مهمترین دلایل بقا و تعالی هر سازمان و انجمنی، لزوم وجود اعتماد افراد و
همچنین تعاملی پویا و سازنده، مابین مردم و آن ارگان، می باشد. اما چگونه و از چه
طرقی می توان به این اعتماد دست یافت؟ اعتمادی ارزشمند و متقابل که هر انجمنی، رشد
و نمو خود را مدیون آن می داند. بدیهی است که از بدو تشکیل هر سازمان و ارگانی،
ممکن است سوءتفاهماتی بروز کند که چه بسا اعتماد جامعه به آن سازمان را، اگر نگوییم
سیاه، چه بسا خاکستری کند. اکنون، سال ها است که سازمان های مدیریتی سطح بالا در
سرتاسر جهان، به جهت پیشگیری و رفع این امر نامطلوب، در درون چارت سازمانی خود،
اقدام به ایجاد واحد «روابط عمومی» می-نمایند. متاسفانه، انجمن کلیمیان تهران تا
امروز، فاقد چنین واحد و یا مسئولی– حداقل به شکل منسجم و رسمی- بود. جای مسرت است
که مطابق نقشه راه در نظر گرفته شده و همچنین توجه خاص هیأت مدیره این دوره انجمن
کلیمیان، در اولین جلسات برگزار شده، هیأت مدیره با شکل گیری مسئولیتی تحت عنوان
«مدیر روابط عمومی انجمن کلیمیان تهران»، موافقت کرد و به آن، رای مثبت داد. عدم
وجود اطلاعات کافی و همچنین عدم توجه به ابعاد مختلف این مسئولیت خاص تاکنون،
نگارنده را بر آن داشت تا اطلاعاتی را در خصوص ویژگی ها و نقش روابط عمومی در
سازمان های مدیریتی و به طور خاص، انجمن کلیمیان تهران، با خوانندگان گرامی در میان
بگذارد.
***
بالاترین سازمان مدیریتی و اجرایی هر کشور را، می‌توان دولت آن کشور در نظر گرفت.
مفهوم «روابط عمومی» آن چنان حائز اهمیت است که در دولت جمهوری اسلامی ایران، به
این موضوع اهمیت خاصی داده شده است؛ به طوری که در یکی از جلسات هیأت وزیران و بنا
به پيشنهاد مشترك وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت حقوقي و امور مجلسِ رئيس
جمهور و شوراي اطلاعرساني دولت و به استناد اصل يكصد و سي و هشتم قانون اساسي
جمهوري اسلامي ايران، آیین نامه ای در خصوص نحوه فعاليت، وظايف و اختيارات روابط
عمومي دستگاه هاي اجرايي، تنظیم گردید، که در بخشی از آن آمده است:
«اهم فعاليت هاي روابط عمومي هر وزارتخانه يا سازمان، اجراي سياستهاي اطلاعرساني
دولت همكاري با رسانه‌هاي جمعي جهت انعكاسِ مناسب عملكردهاي بخشهاي مختلف، پاسخگويي
به ابهام ها و اطلاع رساني درخصوص آن دستگاه، تهيه و اجراي طرح هاي تبليغاتي
سازمان، اجراي مناسب مراسم و مناسبت ها، ايجاد حسن رابطه بين كاركنان و مسئولان
دستگاه مربوطه از طريق برگزاري جلسات داخلي، نظارت بر انتشارات و نشريات دستگاه،
مديريت پايگاههاي اطلاعرساني الكترونيك دستگاه و افكارسنجي عمومي و دستگاهي است».
با الگو قرار دادن این آییننامه ی دولت جمهوری اسلامی، می توان به اهمیتِ جایگاه و
نقش روابط عمومی انجمن کلیمیان، پی برد. هیأت مدیره جدید انجمن کلیمیان تهران،
بنابر دلايل فوق، در تشكيلات خود اقدام به تأسيس واحدی تحت عنوان «روابط
عمومي» نموده است تا از طريق آن، ارتباط مفيد و مؤثری را با افراد داخل و به
خصوص خارج از انجمن برقرار نمايد. به طوری که آحاد افراد جامعه، خود را عضوی از
هیأت مدیره قلمداد کرده و انجمن را در راستای نیل به اهداف و وظایف خود، کمک و یاری
کنند.
در اینجا، باید به نکته مهمی اشاره کرد. شاید در نظر برخی از افراد، وظیفه روابط
عمومی انجمن، «تبلیغ» برای انجمن باشد که موکداً باید گفت به هیچ وجه این گونه
نیست. يكي از وظایف خطیر مدیر روابط عمومی انجمن، بدون شک تمایز قائل شدن بين دو
عبارت «تبليغات» و«روابط عمومي» است. در حقیقت، مدیر روابط عمومی انجمن، ممکن است
با انحراف از اجرای وظایف اصلی خود و با حركت به سمت تبليغات، از «ارتباطات
مشاركت‌آميز» که هدف اصلی روابط عمومی است، به سمت «ارتباطات سلطه‌آميز»که هدف
اصلی تبلیغات است، گام بر دارد و گام به گام از فلسفه روابط عمومي كه همانا
مردم داري است، دور شود.
اگر به هر يك از انواع تبليغات دقت كنيم، درمي‌يابيم كه مهمترين ويژگي
آنها، ناديده گرفتن نقش مخاطب است. همچنين، برخی معتقدند كه در تبليغ سعي
مي‌شود اراده مردم، تفكر، نگرش و جهان‌بيني آنان، به سوي عوامل تبليغ جلب
شود؛ يعني مُبلغ، به جاي مخاطب خود فكر كند و عقايد خود را به آنان، تحميل
كند. اما حقیقت این است که روابط عمومي و تبليغات دو مقوله جدا از هم هستند و
از نظر هدف، شيوه، ماهيت، الگوي‌ارتباطي، توجه به موازين اخلاقي و نقش
مخاطب، داراي تفاوت فاحشي هستند.
البته بدیهی است که یکی از وظایف روابط عمومی، انعکاس فعالیت های انجام شده توسط
انجمن به داخل جامعه و آگاه کردن افراد در خصوص تصمیمات گرفته شده در درون هیأت
مدیره است. توجه به اين نكته ضروري است كه روابط عمومي، علي‌رغم اطلاع
رسانیِ نقاط قوتِ عملكرد و دستاوردهاي انجمن به جامعه، به دور از نيرنگ، دروغ
و هدف سودجويانه عمل مي‌كند و هدف روابط عمومي، تنها جلب توجه مخاطب به
عملكرد برجسته‌‌ی انجمن است. در همین راستا، روابط عمومی وظیفه خود می داند که
انتقادات و پیشنهادات مطرح شده از سوی افراد جامعه را، با آغوش باز پذیرا بوده و آن
ها را در جلسات هیأت مدیره، مطرح کند. به عبارت دیگر، باور روابط عمومی اصولاً این
چنین نیست که عملکرد انجمن کلیمیان، عاری از هر گونه خطا و اشکالی است.
در روابط عمومي كارآمد، جريان مبادله پيام، دو سويه است، لذا به واكنش‌هاي
مردم يا مخاطبان در قبال پيامهاي ارائه شده، توجه شده و در ارائه پيام
هاي بعدي، به آنها ترتيب اثر داده مي‌شود. براي تحقق اين مهم، بايد الگوي
ارتباطات مشاركت‌آميز، محور ارتباطات روابط عمومي با مردم قرارگيرد. در اين
الگو، ضرورت مشاركت آحاد جامعه در تصميمات و برنامه‌ريزي های هیأت مدیره، مورد
توجه قرار مي‌گيرد و سعي مي‌شود تا با كاربرد شيوه‌هاي مختلف علمي، واكنش
پيام‌گيران در مقابل پيام ها، اندازه‌گيري و ارزيابي‌شود. لذا، از تحميل پيامها
به مردم و يا بي‌توجهي به واكنش‌هاي مردم در مقابل پيام ها، كه هر دو، به
فقدان مشاركت مي‌انجامند، اجتناب مي‌شود.
بنابراين، هدف انجمن کلیمیان تهران از ایجاد روابط عمومي كارآمد، ارتباط با
مردم، به صورت دو سويه بوده و جريان پيام، يك طرفه و از سوي روابط عمومي
به مردم نخواهد بود؛ بلكه توجه به واكنش‌هاي مردم در برابر پيامهاي روابط
عمومي، حرف اصلي را مي‌زند.
همان طور که ذکر شد، مهم ترين وظيفه روابط عمومي انجمن کلیمیان، شناخت افكار
عمومي و نفوذ در آن، براي جلب رضايت افكارعمومي، نسبت به انجمن است.
بي‌ترديد، اين وظيفه در قالب مجموعه‌اي از فعاليتهاي ارتباطي صورت مي‌گيرد
كه مي‌توان آنها را تحت عناوين زیر دسته بندی کرد:
• ارتباطات
• انتشارات
• سنجش افكار عمومی
• پژوهش و برنامه‌ريزي
در علم روابط عمومی، هر کدام از وظایف فوق، به طور دقیق مشخص شده است که تشریح آنها
در این مقاله نمی گنجد و شاید بتوان آن را به شمارههای آتی، موکول کرد.
در پایان، خاطر نشان می سازد که روابط عمومی انجمن کلیمیان تهران، از تک تک افراد
جامعه کلیمیان ایران تقاضا دارد تا هر گونه نقطه نظر خود را از طریق آدرس مستقیم
www.iranjewish.com و یا پست الکترونیکی iran@iranjewish.com با این واحد در میان
گذاشته و متقابلاً، واحد روابط عمومی نیز، خود را مکلف می داند تا نظرات، پیشنهادات
و انتقادات دریافت شده را به هیأت مدیره انجمن کلیمیان و کمیته های مربوطه، ارجاع
دهد و تا رسیدن به پاسخ مناسب، پیگیر موضوع باشد. امید نگارنده این است که ایجاد
چنین مسئولیت خطیر و البته نوپایی، موجب استحکام هر چه بیشتر، مابین جامعه و انجمن
کلیمیان
شود.
منبع: ويژگي هاي روابط عمومي و ويژگي هاي كارشناس روابط عمومي؛ اسدا... خلفيان.
