دبورا حاتانيان
نشریه متانا فروردین 1389  

اورمزد و فروردين ماه/ 1 فروردين خورشيدي
زمان، خود يك اسطوره است. ساخت و زيربناي بخش بندي زمان در مفهوم هاي نمادين جشن ها و روزهاي شاخص، بار اساطيري دارند. در سر همه اين بخش هاي زمان، جشن نوروز است. جشن آغاز سال و تجديد زمان در دايره و مفهوم محدود مي‌باشد. هر گاه كه نوروز فرا مي رسد، جشن برگزاري نمادين تجديد حيات طبيعت و آفرينش است كه برگزار مي‌شود.
در شاهنامه فردوسي بنياد نوروز را به جمشيد شاه پيشدادي نسبت مي‌دهند و حتي امروز اين جشن به نام نوروز جمشيدي معروف است. گويند به دوران جمشيد، سرما و طوفان بزرگ، ايرانويچ(ايران زمين) را فرا مي‌گيرد و در پايان سه سال، در آغاز بهار، سرما و طوفان به پايان مي‌رسد و به شادي آن جشن بزرگي برپا مي‌شود كه نوروز مي‌نامند!
سال خورشيدي و عمل بدان در محاسبه زمان، جهت ثابت نگاه داشتن طول يك سال و قرار معين فصول، جهت آن بوده است كه يادمان‌هاي اساطيري و معتقدات ديني درست به هنگام معين خود برگزار شود. محاسبه زمان با نگاهداشت سال خورشيدي درست و اجراي بهيزك(كبيسه)، سبب مي‌شد كه آغاز بهار و فصول ديگر سيار نشود و جا به جا نگردد.
شیوه برگزاری مراسم نوروز در بین زرتشتیان(وفاداری به آیین های باستانی)
نوروز بزرگترين جشن ايرانيان، از نخستين روز بهار همراه با سرسبزي طبيعت و شادي آغاز مي‌گردد. خانواده‌هاي زرتشتي ايراني همچون پيشينيان خود، سه سيني از سبزه به نماد انديشه نيك، گفتار نيك و كردار نيك، بر خوان(سفره هفت سين) مي‌نهند تا موجب فراواني در سال نو شود. رنگ سبز، آن رنگ ملي ايرانيان و نماد امرداد امشاسپند(بي مرگي و جاودانگي) مي‌باشد. سمنو(مايه خمير) كه نماد خوبي براي زايش و باروري گياهان توسط فروهرها است. سنجد، بو و شكوفه آن سرچشمه دلدادگي است. سماق، چاشني زندگي. سير و سركه براي گندزدايي و پاكيزگي مي‌باشد. آب، نماد خورداد امشاسپند. سيب سرخ(ميوه جات)، نماد سپندارمزد امشاسپند. سكه، نمادي از شهريور امشاسپند مي‌باشد. كتاب اوستا، نماد اهورامزدا، آفرينگان(شمعدان) نماد ارديبهشت امشاسپند. شير و تخم‌مرغ، نماد وهمن امشاسپند. آينه، نان و پنير، سبزي، نقل، شيريني و آجيل بر خوان مي‌نهند كه همگي نمادي از داده‌هاي اهورايي است. بر خوان نوروزي نبايد پافشاري درگذاشتن حروف سين و حروف ديگر داشت. بلكه بايد بهترين داده‌هاي اهورايي بر خوان آماده باشد. زرتشتيان در نخستين بامداد نوروز در كنار چهارچوب پايين در ورودي خانه مقداري آويشن مي‌ريزند كه نشان برقراري جشن در آن خانه است. همچنين در نخستين روز سال نو به نيايشگاه محل زندگي خود رفته تا سال نو را با همازوري(همبستگي) با يكديگر و نيايش به درگاه اهورامزدا آغاز نمايند و سپس مانند هر ايراني ديگر به ديدار بزرگان فاميل و آشنايان مي‌روند.
زاد روز اشو زرتشت
جشن سوري- چهارشنبه سوري
يك رشته از جشن‌هاي آريايي، جشن‌هاي آتش است. منظور از جشن‌هاي آتش، جشن‌هايي است كه با افروختن آتش جهت سور و سرور و شادماني آغاز و اعلام مي‌شد.
در ايران از جمله جشن‌هاي آتش كه باقي مانده، جشن سوري در پايان سال است. نخست بايد اشاره شود كه جشن چهارشنبه سوري در تاريخ باستان ايران پايه و نشاني ندارد و آنچه مسلم است آنكه در روزشماري ايرانيان، چهارشنبه وجود نداشته و هر ماه بي كم و كاست سي روز داشت و هر روز نامزد بود به نامي. آن‌گاه جهت حساب كبيسه، پنج روز افزون(تا365روز) را به نام پنج عنوان از گاتاها كه سرودهاي اشو زرتشت بود، مي‌ناميدند. پس در يكي از چند شب آخر سال، ايرانيان جشن سوري را كه عادت و سنتي قديمي است با آتش افروزي همگاني برپا مي‌كردند. چون اساس تقسيم آنان در روزشماري بر پايه هفته نبود، نمي‌توان گفت كه اين جشن در شب چهارشنبه برگزار مي‌شده است.
آتش بيش از سه عنصر ديگر پاك كننده و در نظر ايرانيان مظهر روشني، پاكي، سلامت و در نهايت مظهر خداوند است. بيماري ها، زشتي ها، بدي ها و همه آفات و بلايا در عرصه تاريكي و ظلمت جاي دارند به همين جهت است كه تاريكي مظهر اهريمن است. به اعتقاد ايرانيان هر گاه آتش افروخته مي‌شود، بدي ها و زشتي ها محو و ناپديد مي‌شوند، چون از آثار وجودي اهريمن هستند. پس افروختن آتش و به طور كنايه راه يافتن روشني معرفت در دل و روح است كه آثار اهريمني را از بين مي‌برد.
البته اين كه چرا پس از ورود اعراب به ايران، مسلمانان ايراني، شب چهارشنبه را براي جشن آتش برگزيده اند مي‌توان گفت: روايت است كه چون مختار سردار معروف عرب از زندان آزاد گشت براي اينكه موافق و مخالف را از هم تميز داده شوند، فرمان داد كه شيعيان نيز مانند بهدينان ايراني بر بالاي بام خانه‌هاي خود آتش بيافروزند تا موافق و مخالف از هم تميز داده شوند و آنگاه بر مخالفان تازيد و چون اين شب مصادف بود با شب چهارشنبه آخر سال، از آن به بعد مرسوم شد كه مسلمانان ايراني مراسم آتش افروزي را در شب چهارشنبه آخر سال اجرا كنند. كم كم رسم پريدن از روي آتش و خواندن ترانه‌هايي باب شد كه به اشارت شادروان استاد پورداوود، در جشن چهارشنبه سوري از روي شعله آتش جستن و ناسزايي چون سرخي تو از من و زردي من از تو گفتن از روزگاراني است كه ديگر ايرانيان مانند نياكان خود آتش را نماينده فروغ ايزدي نمي‌دانستند.
سيزده فروردين
روز تير از فروردين ماه /13فروردين ماه خورشيدي
سيزدهمين روز از هر ماه تير نام دارد. در باور ايرانيان پيش از اشو زرتشت، تير ايزد باران است و ايرانيان باستان از بامدادِ روزِ تير از ماه فروردين، سفره نوروزي را برمي‌چيدند و سبزه ها را با خود بر مي‌داشتند و به دشت و صحرا برده و به آب روان مي‌سپارند و با نيايش به درگاه اهورامزدا، آرزوي بارش باران و سالي پر از فراواني و شادي مي‌نمودند. سيزدهمين روز از هر ماه تير نام دارد و روايت است در سيزدهمين روز از ماه تير، آرش قهرمان ايراني در حالي كه صلح را در ايران برقرار مي‌سازد، جان خود را از دست مي‌دهد. شايد ناخجستگي روز سيزده در نزد ايرانيان باستان در آن باشد!
جشن فروردينگان(فرودگ)
روز فروردين از ماه فروردين/19فروردين ماه خورشيدي
نخستين جشن ماهانه در سال، جشن فروردينگان ناميده مي‌شود. اين جشن به ياد فروهر پاكان برگزار مي‌گردد. زرتشتيان در اين روز به آرامگاه مي‌روند و از موبدان مي‌خواهند براي شادي روان درگذشتگان اوستا بخوانند.
 





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید