نشریه پرواز-آذر 1388
سال‌هاست که مدیریت و اداره‌ی جامعه‌ی کلیمی و نهادهای آن توسط افراد داوطلب و
علاقه‌مند انجام می‌پذیرد. در طی این سال‌ها، افراد داوطلب در این مسئولیت‌ها، به
اشکال مختلف سعی کرده‌اند که سایر افراد جامعه را نیز وارد عرصه‌ی فعالیت‌های
اجتماعی نمایند. بازنگری تأثیرات مثبت چنین فعالیت‌هایی بر شخصیت افراد مسئول، شاید
چندان ضرورتی نداشته باشد اما حال که نسل جدیدی از دانشجویان، پس از جشن
افتخارآفرینان وارد این نهاد می‌شوند، ضروری است که نگاهی داشته باشیم به
فعالیت‌های اجتماعی.
فعالیت داوطلبانه چیست؟
منظور از کارهای داوطلبانه، کارهایی است که مردم برای دیگران انجام می‌دهند بدون آن
که در آن انگیزه‌ی مالی وجود داشته باشد۱. در واقع در در این فعالیت‌ها، فرد به
ارائه‌ی خدماتی به دیگر مردم می‌پردازد که نه تنها در آن انگیزه‌ی مالی وجود ندارد،
بلکه گاهی ممکن است خود فرد نیز ، دچار ضرر و زیان شود.
امروزه در سراسر جهان، فعالیت‌های داوطلبانه، بیش‌تر شامل رسیدگی به وضعیت کودکان
بی‌سرپرست، آموزش و ارائه‌ی خدمات تحصیلی بهداشتی به خانواده‌های نیازمند، مراقبت
از افراد سالمند و ... می‌باشد. تأثیر این فعالیت‌ها در جهان آن‌قدر زیاد است که
اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، آن را گوهر آزادی این کشور نامیده است. اما در جامعه‌ی
کلیمی ایران، هرچند چنین امور خیریه ای نیز توسط افراد داوطلب انجام می‌پذیرد اما
انجام امور فرهنگی و مدیریت نهادها و سازمان‌های جامعه نیز بخش گسترده‌ای از این
فعالیت‌های داوطلبانه را شامل می‌شود که البته تأثیر چنین فعالیت‌هایی بر بدنه‌ی
جامعه و البته شخصیت فرد داوطلب غیرقابل‌انکار است.
تأثیرات فعالیت‌های اجتماعی داوطلبانه:
از ویژگی‌های مهم این فعالیت‌ها، انتخابی بودن آن است. برای انجام این نوع
فعالیت‌ها، اجباری وجود ندارد بلکه هر کس می‌تواند بر اساس علایق، تجربیات و
توانایی‌های خود گوشه‌ای از امور جامعه را بر عهده بگیرد. فعالیت‌های داوطلبانه
امکان کشف استعدادها را فراهم می‌کند، موجب بلوغ فکری و شخصیت افراد می‌شود و دید
درستی از جامعه به دست می‌دهد. این نوع فعالیت‌های اجتماعی، زمینه‌ی ورود به
گروه‌های اجتماعی مختلف و دوستی‌های جدید را فراهم می‌کند و سبب افزایش روحیه‌ی
انتقادپذیری، تعامل و انجام کار گروهی می‌شود.
در واقع بر خلاف تصور عده‌ای، این نوع فعالیت‌های فرهنگی- اجتماعی بیش از آن که به
حال جامعه مفید باشد موجب ارتقای شخصیت خود فرد می‌شود.
یک نکته‌ی مهم:
البته در چنین فعالیت‌های اجتماعی چند آفت مهم وجود دارد که یکی از آنها به
وجود آمدن توقع مندی در فرد داوطلب است. گاهی از قلم افتادن نام افراد زحمتکش، چنان
موجب کدورت خاطر آنها می‌شود که فراموش می‌کنند برای انجام چنین کارهایی،
داوطلبانه وارد میدان شده‌اند. البته این موضوع به معنای قدرنشناسی و فراموش کردن
متولیان و زحمتکشان جامعه و نهادهای آن نمی‌باشد.
آفت دیگر چنین فعالیت‌هایی، به وجود آمدن اهداف مالی در افراد داوطلب است. تجربه در
نهادها و سازمان‌های جامعه نشان داده است که با مطرح شدن موضوعات مالی و درآمدزایی،
ارزش و هدف اصلی چنین فعالیت‌هایی به حاشیه رانده شده و موضوعات مالی جایگزین آن
شده است.
موارد دیگری هم‌چون کسب نام و شهرت و قدرت‌طلبی نیز از مواردی هستند که می‌توانند
نفس خدمت داوطلبانه را دچار مشکل سازد.
خاتمه:
دوران دانشجویی بهترین فرصت برای کسب تجربه‌ی اجتماعی از طریق فعالیت‌های
داوطلبانه در نهادهای مختلف - چه در داخل جامعه و چه در خارج آن و در محیط دانشگاه-
است.
بسیاری از افرادی که وارد چنین عرصه‌ای شده‌اند، علاوه بر ماندگار شدن و تأثیرگذاری
بر پیشرفت جامعه، همواره اذعان کرده‌اند که با ورود به فعالیت‌های اجتماعی تجربیاتی
کسب کرده‌اند که در هیچ مرحله‌ای از زندگی و در هیچ کجای دیگر مشابه آن را
ندیده‌اند.
پـــــــاورقـــــــی:
1. www.wikipedia.com
