نشریه پرواز -
آذر 1390-
شماره 28
با
نزدیک شدن به فصل سرما، هر روزه بیشتر و بیشتر شاهد مراجعه بیماران به داروخانه ها
هستیم که به علت گلو درد و یا حتی یک سرماخوردگی ساده، اصرار بر مصرف خودسرانه آنتی
بیوتیک ها (یا به قول خودشان چرک خشک کن !!!) دارند. بهانه آنها گران بودن ویزیت
پزشکان است و داروسازان خسته از مشاجره با تعداد زیاد مراجعین، به ناچار مجبور به
دادن آنتی بیوتیکهای درخواستی آنها مانند آموکسی سیلین و ... می شوند.
این در حالی است که همه گلودردها عفونی نیستند، بلکه ممکن است گلودرد در اثر حساسیت
های فصلی، غذایی، ویروسی و... باشد که در این صورت نیازی به مصرف آنتی بیوتیکها
نداریم.
شاید مطالعه مطلب زیر کمکی باشد برای درک بهتر این موضوع که چرا داروسازان و
داروخانه ها اصرار بر معاینه ی بیمار توسط پزشک و تشخیص دقیق نوع بیماری و نوع آنتی
بیوتیک مصرفی دارند:
آنتی بیوتیکها در کنار ضد قارچها، ضد انگلها، ضد ویروسها وداروهای شیمی درمانی
سرطان در دسته داروهای شیمی درمانی قرار داشته و از بارزترین موارد پیشرفت پزشکی
نوین هستند. تا قبل از کشف و دسترسی به داروهای ضد میکروبی، مردم از بیماریهای
عفونی از بین می رفتند. تا اینکه انواع این داروها به کمک انسانها آمدند. اما
امروزه در آستانه از دست دادن اثر بخشی آنها هستیم. زیرا میکروارگانیسم ها (شامل
باکتری، قارچ، انگل و ویروس) با روشهای متفاوتی می توانند با ناسازگاریهای محیطی،
سازگاری حاصل کنند و در نتیجه به علت سوء مصرف این داروها تعداد و انواع میکروبهایی
که به این داروها مقاوم شده اند افزایش یافته و باعث زیاد شدن آسیبها، ناتوانیها و
مرگها شده است. به عنوان مثال داروی آمپی سیلین که تا چند سال پیش برای عفونتهای
تنفسی فوقانی موثر بود، امروزه به دلیل افزایش مقاومت باکتریها در برابر آن، کمتر
مورد استفاده قرار می گیرد.
تجویز آنتی بیوتیک فرآیند پیچیده ای است که به آگاهی، اصول داروشناسی، میکروب شناسی
و تشخیص صحیح نیاز دارد که این موارد با همکاری پزشک و دکتر داروساز انجام می
پذیرد.
افرادی که
خودسرانه و بیش از حد از آنتی بیوتیکها استفاده می کنند، نه تنها مقاومت دارویی
میکروارگانیسمهای بدن را بالا می برند و آنها را قویتر می کنند، بلکه باعث نابودی
باکتری های مفید و خوب موجود در روده هم می شوند که این باکتریها در ویتامین سازی و
افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن بسیار موثرند و از بین بردن این باکتریها همچنین می
تواند باعث بروز خطراتی برای سلامتی بدن مانند چاقی مفرط، آسم و حتی سرطان خصوصاً
در کودکان و زنان باردار شود.
مشکلات ناشی از مقاومت، در اثر استفاده ی زیاد و نامناسب از آنتی بیوتیکها خصوصاً
در ایران به مراتب بیشتر مشاهده می شود، تا جایی که برخی بیماران برای یافتن آنتی
بیوتیکی که باکتری به آن مقاوم نشده باشد باید تست آنتی بیوگرام بدهند.
موضوع مقاومت میکروبی بسیار جدی است تا جایی که شعار سازمان جهانی بهداشت (WHO) در
سال 2011 به این موضوع اختصاص دارد. زیرا یک عفونت مقاوم ممکن است کشنده باشد، به
دیگران منتقل شود و گسترش پیدا کند و باعث تحمیل هزینه های سنگین به افراد و جامعه
شود.
برخی محققان اظهار می دارند بشر به پایان دوران آنتی بیوتیکها نزدیک شده است. زیرا
بر خلاف افزایش نیاز به مصرف در سال های اخیر، کشف داروهای جدید سیری آهسته داشته و
به نظر می رسد در طول دهه آینده احتمالاً مجبوریم به داروهای موجود فعلی تکیه
نماییم.
حال چه نکاتی به پیشگیری از دچار شدن به عفونت-های مقاوم به آنتی بیوتیک کمک می
کند:
1- در مورد لزوم یا عدم لزوم مصرف آنتی بیوتیک برای درمان یک بیماری معین با پزشک
مشورت کنید.
2- آنتی بیوتیکها عفونت های ناشی از ویروسها از جمله سرماخوردگی و آنفولانزا را
درمان نمی-کنند، پس از مصرف آنها خودداری کنید.
3- همیشه دوره ی درمان را تا آخرین قرص کامل کنید. وعده ها را سر ساعت مشخص میل
کرده و حتی اگر احساس می کنید بهتر شده اید، مصرف دارو را زودتر از زمان تجویز شده
قطع نکنید.
منابع:
1. میکروبشناسی پزشکی جاوتز
2. فارماکولوژی کاتزونگ و ترور
3. www.salamatnews.com
