نشریه پرواز شماره 52 بهمن 1397
سینا یروشالمی
ژاپن کشوری است کوهستانی و جنگلی که جزایر آن محصور در دریا هستند و در شرقیترین
قسمت قارهی آسیا واقع شده اند. تاریخ این سرزمین فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر
گذاشته است. به طوری که از گذشتههای دور کنج عزلت و گوشهنشینی و درونگرایی را
برای خود انتخاب کرده است؛ و سپس با یک رفرم فکری و رنسانس اجتماعی تبدیل به یکی از
پیشرفتهترین کشورهای جهان شده است. اما داستان این فیلم به نیمهی قرن 19 میلادی
باز می گردد که امپراطور ژاپن به دنبال تجدد و غربگرایی، دستور تشکیل ارتش منظم و
دایمی را به کمک مستشاران آمریکایی میدهد. مستشارانی که سلاح گرم سَر پُر و
یونیفرمهای یکپارچه و ساختار نظامی مدرن را وارد ارتش ژاپن میکنند. در همین زمان
جامعهی سنتی ژاپن نیز که کم کم در حال تغییر و تحول از نظام اجتماعی سنتی و طبقاتی
به یک جامعهی پیشرفته و یک دست میباشد، دچار تضاد و اختلافات زیادی در درون خود
میشود. به طوریکه طبقهی جنگاوران ملقب به سامورایی که املاک و داراییهای زیادی
داشتند و به سیستم فئودالی کشور را اداره میکردند، به ناگاه در حین وفاداری به
امپراطور، سر به شورش علیه حکومت مرکزی بلند کرده و سعی میکنند ساختار موجود و
سنتی ژاپن را حفظ و حراست نمایند. با این حال داستان فیلم مورد بحث از یکی از نقاط
سرسبز و ییلاقی ژاپن شروع میشود که در آن کاتسوموتوی جنگآور که خود سامورایی
بزرگی است، در حالت تمرکز و مراقبه، رویای ببر سفید رنگی را میبیند که در حال
رویارویی با وی و همرزمانش است و در طول الهام ذهنی میبیند که ببر سفید تبدیل به
سمبلی از آن حیوان، روی یک درفش آویزان از نیزهی جنگی میشود. این رویاها و
الهامات که در حالت مراقبه بر کاتسوموتو نمایان شده است وی را به شدت در فکر فرو
میبرد.از طرفی هم ببر حیوان مقدس و خوش یمنی در فرهنگها و آیینهای ملل شرقی است
و از سویی دیگر این حیوان نمادین در حال مبارزه با کاتسوموتو و یاران وی است و باعث
میشود این تضاد و تناقض در ذهن او نقش ببندد. و او را مجبور میکند تا به دنبال
تعبیر معنا و مفهوم آن بگردد. در همین حال یک افسر بلند پایهی آمریکایی به نام
ناتان الگرین که نقش آن را تام کروز بازی میکند، مامور آموزش ارتش مدرن و نوپای
ژاپن به عنوان یک مستشار نظامی میشود. این افسرکه فردی کارآزموده و حرفهای در
فنون و امور جنگی است، در پی کارزارهای متعددش از بحرانهای روحی زیادی رنج میبرد
و ذهنش شدیدا آشفته است. در ادامهی حضور وی در ژاپن، نبردی بین ساموراییهای شورشی
و ارتش مرکزی کشور که تحت آموزش افسر ناتان الگرین است در جنگلی مه گرفته روی
میدهد. که در طی آن ساموراییها با استفاده از عنصر استتار و غافلگیری بر نیروهای
منظم و مجهز به سلاح گرم پیروز میشوند و فرماندهان طرف مقابل را اسیر میکنند. اما
در همین زمان ناتان که در محاصرهی ساموراییها قرار گرفته، با چنگ و دندان سعی
میکند جان خود را نجات دهد و در حالیکه پس از برداشتن زخمهای بسیار، کار خود را
پایان یافته میبیند؛ به ناگاه کاتسوموتو سر میرسد و به یک باره با دیدن منظرهی
رویای مرموز خود را تعبیر شده مییابد! در ادامه افسر الگرین به همراه ساموراییها
به دهکدهشان برده میشود. بعد از آن تحولات و اتفاقات شگفتانگیزی روی میدهد و
سرنوشت افسر آمریکایی را عوض میکند. او کم کم با فرهنگ و سنن ژاپنی که با سلحشوری
و صوفیگری ساموراییها بسط گسترش یافته آشنا میشود و به نوعی دوباره متولد میشود
و زندگیاش را به روش دیگری ادامه میدهد و در انتهای داستان تبدیل به آخرین
سامورایی بازمانده از نبرد نهایی ساموراییها میشود. و با اهدای شمشیر کاتسوموتو
به امپراطور، ارزش واقعی فرهنگ سامورایی را به وی گوشزد میکند. موسیقی متن فیلم هم
که به نحو شگفتانگیزی عمیق و دلپذیر است در تمام طول فیلم گوشهای شنونده را نوازش
میدهد و این بار نیز هانس زیمر نبوغ خود را در آهنگسازی را به رخ همگان میکشد.
تام کروز نیز به خوبی از ایفای نقش چند وجهی و عمیقی که بر دوشش گذاشته شده سر بلند
بیرون می آید و ثابت میکند که فقط یک بازیگر تک بعدی برای فیلمهای اکشن نیست.
|