تعليمات ديني و فرهنگ قوم يهود
سال اول راهنمايي
سال 81
مي دانيم كه عيد سايبانها يا سوكوت عيد جمع آوري محصول هم ميباشد. چون اين عيد جنبة، جشن كشاورزي دارد، پس از جمع آوري محصول به پاس نعمتهاي بيكراني كه خد.ا به ما ارزاني داشته است، چهار نوع از محصولات زمين را دردست گرفته و دعا (براخا) ميخوانيم.
اين چهارنوع عبارتند از:
1- ترنج (اِتروگ)
2- شاخه درخت خرما (لولاب)
3- شاخة درخت مورد (هَدَس)
4- شاخة درخت بيد (عَرَبا)
اين عمل را طبق فرماني كه در كتاب لاويان فصل 23 آية 40 داده شده است انجام ميدهيم. علماي يهود بكاربردن اين چهار نوع محصول را در نماز عيد سوكوت دو نوع توجيه كرده اند:
توجيه اول: ترنج بشكل قلب است و شاخة نخل شبيه ستون فقرات انسان و برگ مورد بشكل چشم و برگ بيد بشكل لب ميباشد. اينها اعضائي هستند كه مجري بيشتر اعمال انسان ميباشند. با دعائي كه ميخوانيم از خد.ا ميخواهيم كه همواره بتوانيم با عقل سليم و ايمان كامل، آن اعضاء را تحت اختيار خود بگيريم.
توجيه دوم: مردم دنيا چهارنوع هستند.
1. كساني كه ايمان كامل و رفتار سالم دارند. ترنج طعم خوب و بوي مطبوعي دارد. پس شبيه گروه اول انسانهاست ؛
2. كساني كه تحصيلات و اطلاعات كامل دارند ولي مراسم مذهبي را بجا نميآورند. شاخه هاي درخت خرما هم ميوة خوبي دارد ولي معطر نيست، پس شبيه گروه دوم است ؛
3. كساني كه اطلاعات و معلومات مذهبي كاملي ندارند ولي اعمال و رفتارشان خوب و شايسته است. شاخة مورد ميوه ندارد ولي بوي آن مطبوع است. پس نمايندة گروه سوم انسانها ميباشد ؛
4. كساني كه معلومات مذهبي ندارند و رفتارشان هم خوب نيست. شاخة بيد ميوه ندارد و بوي مطبوعي هم از آن استشمام نميشود. بنابراين نمايندة گروه چهارم از انسانهاست ؛
پس اين چهار نوع محصول چهار گروه از مردم را كه درهر جامعهاي وجود دارند نمايش ميدهد. انسانهايي كه در جامعه زندگي ميكنند در برابر همديگر مسئول هستند زيرا اعمال و رفتارشان و ايمانشان در سرنوشت افراد ديگر جامعه مؤثر است. هركدام از اين افراد معلومات و رفتارهاي مختلفي دارند و رويهم جامعه را تشكيل ميدهند. با جمعآوردن اين چند نوع گياه در يك بسته صفات نيكو يعني، اتحاد و همبستگي و همكاري در جامعه را نمايش ميدهيم. علت اينكه نام براخا را براخاي لولاب گذاشتهايم اين است كه لولاب از تمام آنها بزررگتر است. در روز اول، بعد از براخاي لولاب براخاي شِهِحيانو گفته ميشود.
در روز شبات كه حمل و نقل هر چيزي ممنوع است براخاي لولاب را نميگوييم زيرا بزرگان دين يهود بيم آنرا داشتهاند كه مؤمنان در آن روز لولاب را با خود حمل كنند. تا موقعي كه معبد مقدس ويران نشده بود، لولاب را فقط درآن محل به دست گرفته و براخا ميگفتند. ولي از ويراني معبد، علماي دين قرار گذاشتند كه لولاب را تمام روزهاي عيد به دست بگيرند (به استثناي روز شنبه) گويا رسم دور زدن در اطراف سكوي وسط كنيسا بعد از نماز موساف با در دست داشتن لولاب از دورة مكابيها معمول شده است. در ميشنا نوشته شده است كه اين رسم در معبد مقدس هم اجرا ميشد و مؤمنان در حاليكه لولاب را در دست داشتند دور مذبح ميگشتند و نمازهاي هَلِل و هوشَعنا را ميخواندند. در زمان ما فقط هوشَعنا را ميخوانيم كه موضوع آن دعا براي خوبي و زيادي محصول زمين است. اين تشريفات نمايندة اميد ماست به اينكه خد.اوند به ما كمك خواهد كرد كه بر دشواريهاي خود پيروز شويم.
عيد سوكوت يا جشن جهاني
جشن
سوكوت علاوه بر معني و خصوصيت اصلي خود به عنوان يك عيد يهودي، داراي يك جنبة جهاني
هم ميباشد. اين جشني است كه در آن يهوديان پيام مخصوصي براي افراد بشر ميفرستند و
در آن نطفهاي از اعتقاد به ماشيح موعود وجود دارد. يكي از مظاهر اين طرز تفكر
قرباني كردن هفتاد گاو نر در هفت روز عيد بود. اين عمل، همبستگي يهوديان را با تمام
ملل جهان نشان ميدهد. بدين طريق يهوديان به تمام ملتهاي جهان اعلام ميداشتند كه
بدون رضايت خد.ا و دخالت او در سرنوشت انسانها، جهان نميتواند باقي بماند.
هوشَعنا ربا
هفتمين روز عيد سوكوت را به مناسبت نماز مخصوص هوشعنا كه در آن روز خوانده ميشود، هوشَعنارَبا ميناميم. در اين روز هفت بار به دور سكوي كنيسا كه تورات بزرگ روي آن قرار دارد دور ميزنيم و هوشعنا را ميخوانيم. در آن موقع اِتروگ و لولاب را در دست داريم و برگهاي بيد را به حركت درميآوريم. فلسفة اين تشريفات آن است كه همچنانكه درختها پس از ريختن برگشان، مجددا با باران رحمتي كه از آسمان ميبارد و گرمي هوا زندگي تازهاي را شروع ميكنند اگر ما هم ايمان خود را به خد.ا زياد كيم و به رهبري او اعتقاد داشته باشيم، همواره ميتوانيم نيروي جديدي به دست آورده و در مبارزة زندگي موفق شويم.
بسياري از اشخاص در شب هوشعناربا بيدار ميمانند و قسمتهايي را كه مخصوص آن شب است با قطعاتي از تورات و ميشنا ميخوانند.
شِميني عَسِرِت و سيمحا تورا
پس
از گذشتن نيمه اول ماه تيشري و ايام سوكوت با برقراركردن جشنهاي شِميني عَسِرِت و
سيمحا تورا شروع فصل جديد را شادباش ميگوييم.
علماي يهود ميگويند كه شميني عسرت يا روز هشتم جشن سوكوت روز مخصوصي است و ارتباطي به عيد سوكوت ندارد. از اين جهت در آن روز براخاي شهحيانو ميگوييم و در نماز هم آنرا روز شميني عسرت ذكر ميكنيم. گفته شده است كه در اين روز عيد, بايد خوشحال باشي و شادي كني. در صورتي كه در هفت روز عيد سوكوت براي سلامت تمام ملتها قرباني ميداديم، روز شميني عسرت مختص يهوديان است. از اين جهت در آن روز فقط يك گاو قرباني ميكردند. در دورة ما كه معبد مقدس وجود ندارد به جاي آن قربانيها نماز مخصوص موساف قرائت ميكنيم.
دعاي باران
در اين روز دعاي مخصوص باران را ميخوانيم و از خد.ا ميخواهيم كه با بارانهاي فراوان و به موقع به محصولات كشاورزان بركت بدهد. از آن روز به بعد در نمازهاي خود به جاي تقاضاي شبنم از خد.ا ميخواهيم كه باد بوزد و باران ببارد. اين نماز نشان ميدهد كه در آن زمان اگر باران نميباريد، مردم گرفتار گرسنگي و تشنگي و بيماريهاي گوناگون ميشدند.
سيمحا تورا
جشن سيمحا تورا به مناسبت به انجام رسيدن قرائت پنج جلد تورات در عرض يك سال برگزار ميشود. در همان روز، اولين فصل از جلد اول را قرائت ميكنيم. ما به اين وسيله علاقه شديد يهوديان را به خد.ا و قوانينش ابراز مينماييم. كودكان هم در اين جشن شركت ميكنند. كسي را كه در اين روز براي خواندن تورات و گفتن براخاي قسمت اول تورات (برشيت) ميخوانندش حاتان برشيت ناميده ميشود و احترام زيادي دارد.
