مهر 1385
2500 سال آرامش در، كهن شهر تويسركان
نهادهایی می خواهند
بقعه این پیامبر را تخریب و محوطه آنرا گسترش دهند.
مدير اداره ميراث فرهنگي و گردشگري تويسركان گفت: برخي از ادارهها و نهادهاي در
ارتباط با بقعه حبقوق نبي (ع) در نظر دارند، اين بقعه را تخريب و محوطه آن را
گسترده كنند. ابراهيم جليلي در گفت و گو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري
دانشجويان ايران (ايسنا) در همدان، تاكيد كرد: بقعه حبقوق نبي (ع)، جنبه تاريخي
دارد و به عنوان سمبل محل دفن اين پيامبر شناخته ميشود. لذا نبايد با تخريب آن،
مرقد بزرگتر و مدرنتري ساخت. وي افزود: بيشتر نمازهاي جماعت مردم تويسركان در
محوطه بقعه حبقوق نبي (ع) برگزار ميشود و به همين دليل، آن محوطه را نميتوان كاوش
كرد. در حالي كه اداره ميراث فرهنگي و گردشگري تويسركان در نظر دارد، اطلاعات
جامعتري را درباره اين محوطه با كاوش به دست آورد. او يادآور شد: در سال 1368 هـ.ق
يك دوره كاوش در اين محوطه انجام شده است. شايد اغراق نباشد، اگر همدان را نيايشگاه
انبياء و نمازگاه صحابه بناميم، چرا كه در شهر همدان و ديگر مناطق استان،
آرامگاههاي چند نبي الهي قرار دارند. «حجي» نبي (ع) در مسجد پيغمبر (ص) همدان،
«حبقوق» نبي (ع) در تويسركان، «حضرت شيث» نبي (ع) در روستاي شيث (از روستاهاي
قهاوند) و «حضرت خضر» نبي (ع) در نزديكي روستايي به همين نام در همدان سالهاي
درازي است كه به خواب ابدي فرو رفتهاند و همدان از قرنها پيش ميزبان اين
فرستادگان الهي بوده است. حضرت حبقوق نبي (ع) از انبياي بنياسراييل و از نسل حضرت
موسي (ع) است كه 600سال پيش از ميلاد مسيح (ع) ميزيست، كلمه حبقوق در زبان عبري به
معناي «در آغوش گرفته شده» است. نقل شده است، زماني كه حضرت حبقوق (ع) طفلي بود، به
خواهش مادرش عمر دوباره به او بخشيده شد. به اين ترتيب كه مادرش طفل مرده را در بغل
كشيد و در بسترش خوابانيد، سپس به نماز ايستاد و پيش از آن كه نمازش تمام شود، طفل
زنده شد و بر همين اساس، نام حبقوق را بر طفل گذاشتند. حبقوق نبي (ع) در 607 سال
پيش از ميلاد مسيح (ع) پس از شعياي نبي (ع) به پيامبري مبعوث شد. گفته شده كه او در
عصر خود بعثت پيامبر گرامي اسلام (ص) را بشارت داده است. در بحارالانوار جلد 10
صفحه 303 آمده است: وقتي امام رضا (ع) به هنگام بحث و احتجاج با علماي اديان مختلف
در نزد مامون با رئيس علماي يهود بحث ميكردند، از حبقوق (ع) نام بردند. در جلد 11
همان كتاب در صفحه 59 و جلد 14 صفحه 62 در دعاي ام داوود نام حضرت حبقوق (ع) ذكر
شده است. از محل و تاريخ دقيق تولد او اطلاع كافي در دست نيست، اما آن چه از مجموع
نوشتههاي مورخان و محققان دانسته ميشود، آن است كه زماني مدير و نگهبان مراسم
مذهبي معبد حضرت سليمان (ع) در اورشليم بوده است و پس از آن كه بختالنصر – پادشاه
جبار كلده (بابل) – اورشليم را تسخير كرد، حبقوق نبي (ع) به همراه عده زيادي از
يهوديان و از جمله حضرت دانيال (ع) به اسارت سپاهيان بختالنصر درآمد و آنها را به
بابل انتقال دادند و سالهاي طولاني در اسارت ماندند، تا آن كه در سال 538 پيش از
ميلاد مسيح (ع)، كوروش به عنوان پادشاه ايران و مؤسس سلسله هخامنشي، بابل را فتح
كرد و دستور آزادي همه اسراء و زندانيان بنياسرائيل را صادر و آنها را براي بازگشت
به اورشليم تشويق كرد. ظاهرا پس از آزادي يهوديان از اسارت بابل، آن حضرت به اتفاق
عدهاي از پيروان خود راه ايران را در پيش گرفت و در محل فعلي تويسركان ساكن شد و
در همين محل هم رحلت كرد و به خاك سپرده شد. نام حبقوق نبي (ع) در كتاب تورات آمده
است و مقام و شأن مذهبي خاصي بين پيروان مذهب يهود دارد، به خصوص كتاب نبوت اين
پيامبر كه سفر سي و پنجم اسفار عتيق است، در مذهب يهود جايگاه والايي دارد. مقبره
حبقوق نبي (ع) از قديميترين آثار تاريخي تويسركان است كه حدود 2500 سال قدمت دارد،
ساختمان آرامگاه حبقوق نبي (ع) يكي از بناهاي قديمي ايرانيان است كه با توجه به سبك
معماري جالب آن به احتمال زياد به دوره سلجوقيان مربوط است. اين بنا كه در جنوب
غربي تويسركان واقع است، تا چند سال پيش خارج از شهر بود و با گسترش تويسركان در
محدوده شهر قرار گرفت. بناي آرامگاه كه از فاصله دور مانند يك برج مدور با سقف
مخروطي به نظر ميرسد، بدنه هشت سطحي دارد و ارتفاع آن به 12 متر ميرسد. سقف بناي
مقبره حبقوق نبي (ع) كه شكل عجيب و جالبي دارد، شايد در ميان سقف تمام بناهاي
تاريخي ايران بينظير باشد و آن را نمونهاي از آثار با ارزش معماري قديم ايران
ميتوان دانست. اين مقبره، يك ورودي دارد كه فعلاً در آهني دولنگة مشبك در آن نصب
شده و بالاي آن به شكل درهاي كتيبهاي قوسي شكل است. در گذشته، يك در سنگي يك تكه
بزرگ داشت كه به سختي روي پاشنه حركت ميكرد و اكنون محل و موقعيت آن سنگ نامعلوم
است. قبر اين پيامبر دقيقاً در وسط صحن قرار گرفته است، روي آن سنگي كار گذاشته شده
و كتيبهاي به خط فارسي و عبري در آن حك شده است. روي سنگ قبر، يك صندوق چوبي قرار
دارد كه با پارچه سبزي پوشيده شده و روي يكي از سطوح جانبي آن نيز تاريخچهاي از
حبقوق نبي (ع) به اين شرح درج شده است: حبقوق نبي (ع) از انبياي قوم بنياسراييل از
نسل حضرت موسي (ع) است. پدرش «يشوعا لويت» و مادرش «شوناميت» سراينده و نوازنده
مراسم مذهبي در معبد حضرت سليمان (ع) بود. اواخر سلطنت «يوشياهو» ميزيسته است كه
پس از خرابي معبد توسط كلدانيان به سال 586 پيش از ميلاد با حضرت دانيال نبي (ع) و
ديگران به اسارت به بابل آمده، پس از چندي آن حضرت حق را لبيك گفته است. مجسمه و
تصاويري از حضرت حبقوق (ع) در موزه واتين وجود دارند. تا چندي پيش، اهالي محل از
كيفيت ساختماني اين بقعه اطلاع نداشتند و بيشتر تصور ميكردند كه تمام تشكيلات
آرامگاه به ديواري هشت ضلعي و گنبد آن كه روي قبر ساخته شده، محدود است، ولي بعدها
معلوم شد، سردابي بزرگ در زير آن وجود دارد كه به شكل جالبي بنا شده و متشكل از سه
قسمت و به عبارتي سه طبقه است كه ظاهراً در طول قرنها دستنخورده باقي مانده و
مخفي بوده است، چرا كه هيچ اثر ظاهري از منفذ يا مدخل ورودي به آن وجود نداشته و
تمام سطح و كف بقعه به طور يكنواخت با آجر مسدود و مفروش بوده است. در گذشته، مردم
درباره هويت و شخصيت صاحب اين مقبره شناختي نداشتند و به دليل نبود آگاهي لازم،
احترام شايستهاي كه در شأن اين پيامبر باشد، روا نميداشتند، ولي بر اثر ارشاد و
تذكر روحانيون، به خصوص مرحوم خالصيزاده، مردم متوجه مقام و شخصيت صاحب مقبره
شدند.
|