رحمن
دلرحیم
آبان 1380
حضرت
داوود کوچکترین پسر "ییشای" از سبط یهودا بود که در منطقه افرات در شهر بت لحم
زندگی می کردند. بنابر آنچه در کتاب مقدس آمده، حضرت داوود از اولاد "روت موآوی" ،
همسر "بوعز" بوده است و 40 سال بر بنی اسرائیل سطنت کرد(876 تا 836 قبل از میلاد)
از چهل سال پادشاهی ، هفت سال و 6 ماه آن ، حکومت بر یهودا در حبرون بود و 33 سال
بر کل اسرائیل و یهودا در اورشلیم (شموئل 5: 4-5) .
حضرت داوود در دوره حکومت شائول (اولین پادشاه بنی اسرائیل) به دربار او راه یافت .
در جلد اول کتاب سموئیل (شموئل فصل 16) می خوانیم که به دو علت حضرت داوود نزد
شائول پادشاه ارزش یافت . "یکی از خادمین در جواب وی گفت اینک پسر ییشای بت لحمی را
دیدم که به نواختن ، ماهر و صاحب شجاعت و مرد جنگ آزموده و فصیح زبان و نیک منظر
است و خداوند با وی می باشد" در فصل 17 همان کتاب می خوانیم که شائول پادشاه داوود
را با کلاه، زره و شمشیر خود مسلح نمود ولیکن داوود نتوانست با آنها راه برود زیرا
با آن وسایل عادت نکرده بود. داوود به شائول گفت ب این سلاح ها نمی توانم بروم
زیرا در استعمال آنها مهارت ندارم. پس از آن چون حضرت داوود توانست با گلیات بجنگد،
نظر شائول را به خود جلب کرد و نیز نظر به این که او در جنگ با کفار موفقیتی به دست
آورد، مورد لطف پادشاه واقع شد و داماد وی شد.علاوه بر این ، او با یوناتان پسر
شائول دوست صمیمی بود. شائول به داوود مشکوک می شود و تصور می کند که او در این فکر
است که سلطنت را از جانشینانش برباید. هنگامی که داوود می فهمد که شائول قصد کشتنش
را دارد از او می گریزد . در این زمان بود که چهارصد نفر از اشخاصی که در تنگنا
بودند و زندگی تلخی داشتند گرد او جمع شدند.
شائول در جنگ با کفار شکست خورد و کشته شد. این واقعه در زندگی حضرت داوود نقطه
عطفی بود . داوود با طرفداران او خانواده خود به شهر حورون رفت . اهالی یهودا به
خاطر خدماتی که حضرت داوود به آنها کرده بود پس از مرگ شائول از حمایت خانواده او
دست برداشتند و از داوود پشتیبانی نمودند.
از طرف دیگر "آونر بن نر" سرلشگر شائول با شتاب پس از مرگ شائول، "ایش بوشت" پسر
شائول را پادشاه کرد در حالیکه حضرت داوود بر حورون و سبط یهودا حکومت میکرد. بین
او و خانواده شائول کشمکش وجود داشت . داوود هر روز قوی تر میشد در حالی که خانواده
شائول ضعیف می گشت . پس از مرگ "ایش بوشت" و اونر، بنی اسرائیل بدون رهبر ماندند و
تنها کسی که می توانست آنها را از حمله کافران مصون نگاه دارد، داوود بود. پیران
قوم به حورون رفتند و در آنجا داوود با آنها پیمان بست . در مزامیر داوود آمده است
که حضرت داوود کوشش کرد عدالت و انصاف را در بین مردم برقرار سازد.
از مهمترین اقدامات داوید، تبدیل اتحاد ضعیف اسباط یهودی به جای مانده از دوران
قدیم ، به یک سیستم یکپارچه سیاسی و ملی بود.
او سرزمین مقدس را به 12 منطقه سیاسی- اداری که لزوماً منطبق بر تقسیمات قبیله ای
نبود، تقسیم کرد. او همچنین دادگاه دولتی و مدیریت مالی شهرها، ارتش و امور دینی را
تشکیل داد. و یک سیستم جمع آوری مالیات را بنا نهاد . داوید ، صندوق عهد را به
اورشلیم منتقل کرد (شموئل 2 فصل 3) او مقدمات ساخت معبد بیت المقدس را آماده کرد و
حتی شرایط انجام مراسم آن را نیز تدارک دید و کاهن بزرگ (کهن گادول) ر برای نظارت
بر کار سایر کاهنین و لاویان منصوب کرد.
"صادوق " و "احی ملخ" از کاهنان اعظم بودند . تا آن زمان لوی ها که در تمام سرزمین
متفرق بودند در خدمت اجرای آیین دینی بودند.
داوید، اولین بار پس از دوران رهبری حضرت موسی، به سرشماری رسمی قوم به منظور
محاسبات تامین سرباز و اخذ مالیات پرداخت.
کتاب مقدس بیش از سایر پادشاهان بنی اسرائیل ، به شرح و تفصیل زندگی حضرت داوید از
زوایای مختلف پرداخته است . داوید از یک سود به عنوان حاکم مقتدر- که گاه دچار ضعف
نیز می شود یک سیاستمدار، سردار جنگی و یک مدیر موفق مطرح میشود و از سوی دیگر به
عنوان سمبل یک عشق و ایمان مذهبی که در صورتهای مختلف زندگی، از شاعر و سراینده
دعاها گرفته تا یک رهبر و قاضی، نمایانگر می شود.
شرح حال و حوادث زندگانی حضرت داوود از جلد اول کتاب شموئل شروع می شود و در جلد
اول پادشاهان فصل دوم پایان می یابد. علاوه براین جزئیات حوادث زندگی او در نوشته
های محافل مختلف انبیا و کاهن ها تشریح شده است .
تهیلیم (مزامیر یا زبور داوود)
حضرت داوود در میان یهودیان و غیر یهودیان ، با کتاب تهیلیم شناخته می شود. این
کتاب دارای 150 فصل و بیشتر آنها از نبوتهای داوید(حضرت داوود) است . وی دراین کتاب
، دلبستگی خود را به خدای یکتا نشان میدهد. مضامین "تهیلیم" بهترین وسیله ایجاد
ارتباط معنوی بین انسان و خداست به همین سبب در نمازها و دعاهای یهودیان ، فصولی از
مزامیر داوید یا تهیلیم گنجانده شده که در میان کتابهای مقدس یهود پس از تورات،
بیشتر از کتب دیگر مورد مطالعه و علاقه مردم است.
"خدا را همیشه در مقابل خود قرار می دهم" ، این یکی از گفتارهای داوید است که به
نخستین اصل ایمانی یهودیت مبنی بر حضور و نظارت خداوند متعال در هر زمان و مکان
اشاره دارد. تهیلیم تفاوت بارزی با دیگر کتب نبوی یهودیان دارد در نوشتار انبی این
خداوند است که به وساطت پیامبرانش با انسانها سخن می گوید، ولی در مزامیر ، این
انسانها هستند که به صورت فردی با جمعی با خدا سخن می گویند گاه با نماز و استغاثه
و گاهی با شکرانه و ستایش. یکی از اندشمندان می گوید: "مزامیر، آینه هایی هستند که
حتی کوچکترین تاثیرات وارد آمده بر نفس را همچون نگرانی، شادمانی، ترس ، شک ، امید،
یاس، رنج و سرگردانی منعکس می سازند ."
مزامیر حضرت داوید از چنان تنوع بیانی برخوردار است که هر نیاز و خواسته ای را
برآورده می سازد.
شاید به سبب همین ویژگی است که در ایام قدیم "لاویان" که از نسل "لوی" یکی از
فرزندان حضرت یعقوب بودند و خداوند مسئولیت تشریفات معبد مقدس را به آنان محول
نموده بود، بسیاری از مزامیر را همواره مراسم قربانی در خانه خدا با آهنگ و نواهای
متنوع موسیقی می سراییدند. نحوه سرودها تعیین کننده نوع سازهای موسیقی و آهنگ مناسب
آن سرود ویژه بود. زیرا یک شعر نیایشی ، با سرود تسبیحی یا شعر مرثیه ای متفاوت است
. البته با وجود پژوهش های بسیار، ماهیت ابزار موسیقی یا آهنگ هایی که در آغاز
مزامیر آمده اند، به گونه ای درست ، روشن نشده است.
هارامبام (موسی بن میمون) در شرح مراتب نبوت به درجه ای اشاره میکند که انسان در
بیداری احساس می کند حالتی در او پدید آمده و نیرویی وی رابه گفتن وا می دارد تا
سخنان لطیف، حکمت آمیز، ستایشگرانه، نصایح مفید و حتی مطالب اجتماعی یا الهیات و
عرفانی بر زبان راند.
او این فیض عقلانی را که خداوند نازل کرده است ، "رووح هقودش" (روح قدسی) نامیده و
می گوید که "تهیلیم" حضرت داوید از جمله کتابهایی است که با درجه "روح هقودش" نوشته
شده اند و به همین دلیل، این کتاب جزو "کتوبیم" یعنی "مکتوبات با الهام نوشته شده"
و در مجموعه سه گانه نتخ (کتب مقدس یهود) جای گرفته است . درباره همین نوع الهام
است که حضرت داوید می فرماید:
"کلام او بر زبانم جاری است" .
مزامیر حضرت داوید ، همچون هر اثر نبوی که سرچشمه از دریای بی کران وحی دارد به
یک زمان ، مکان و موضوع خاصی محدود نمی شود، بلکه برای همه زمان ها و نسل هاست . هر
میزموری می تواند همراه با پیام آموزنده، ابعاد گوناگون و رموزی نهفته در خود داشته
و به موضوعهای مختلف در زمانهای متفاوت اشاره کند. چنانکه حضرت داوید، مزامیری به
نام "هلل بزرگ" را در وصف و ستایش خداوند و به سبب معجزات زمان خروج بنی اسرائیل از
مصر در زمان قدیم و مددهای ا.لهی به موحدان در دوران خود می سراید. بعدها "حزقیا"
یکی از پادشاهان یهودا به دلیل عظمت شکست سپاهیان "سنخریو" (آشور) و رهایی قومش ،
همین مزامیر نبوی را با نگاه و برداشتی دیگر درباره شگفتیهای زمان خودش سروده و
بازگو میکند.
در نوشتار انبیاء این
خداوند است که به
وساطت پیامبرانش با
انسانها سخن می گوید؛
ولی در مزامیر، این
انسانها هستند که به
صورت فردی یا جمعی
با خدا سخن می گویند.
عده ای از دانشمندان یهود گفته اند که حضرت داوود در کتاب مزامیر، اشعاری که ده
نفر از بزرگان قوم سروده بودند را نیز در آن گنجانید . این بزرگان را چنین نام برده
اند: حضرت آدم- ملکی صدق (لقب سام فرزند حضرت نوح) – حضرت ابراهیم- حضرت موسی-
هیمان- یدوتون –آصاف و فرزندان قورح (قارون).
نیز گفته شده است که حضرت داوود تا نیمه شب تورات تحصیل می کرد و بعد از آن مزامیر
می نوشت و استتاد آنها به این آیه است که می گوید :"هرگز مرا در نیمه شب خفته
نیافت".
بعضی از مشاهیر و از جمله ولتر داستان کشمکش های شائول و داوود را نوشته اند. هانری
هن و لاورنس نیز کتابهایی درباره حضرت داوود منتشر نموده اند.
علاوه بر آن نمایشنامه هایی در مورد حضرت داوود تدوین شده است.
موضوع پیروز شدن حضرت داوود بر "گلیات" نقاشی های متعددی را به هنرمندان دنیا الهام
نموده است . از آن جمله می توان به "تیتیان" و "پوسن" و "رامبراند" و "شاگال" اشاره
نمود . تعدادی از موسیقی دان ها نیز از زندگی حضرت داوود الهام گرفته و قطعاتی
ساخته اند.
مقبره داوید
طبق آیات کتاب مقدس ، "داوود ، در شهر داوید ، دفن شده " که مقبره او در
اورشلیم قرار دارد، اما محل دقیق آن پس از دوران نحمیای نبی، به علت ویرانی های
متعدد، فراموش شد ازمیان نقل قول های گوناگون ، "کوه صیون" به عنوان مقبره داوید
بنا بر سنتی هزار ساله، مورد قبول یهودیان ، مسیحیان و مسلمانان قرار دارد.
یهودیان شرقی، در سه عید بزرگ، به ویژه شاووعوت که سالروز رحلت آن حضرت است، مراسمی
را در این مکان برگزار می کنند.
