دکتر همایون سامه‌یح
رئیس انجمن کلیمیان تهران
بهار 1396
سابقه
حضور یهودیان در ایران به 26 قرن گذشته باز می‌گردد. اولین گروه یهودیان به واسطۀ
اسارت به منطقه‌ای از دماوند کوچ داده شدند که آنان به یاد سرزمین مادری خود
(گیلعاد) نام آن منطقه را گیلیارد نامیدند که هنوز به همان نام خوانده می‌شود.
قدیمی‌ترین یادگار یهودیان در ایران نیز، قبرستان گیلیارد است که خود یکی از آثار
باستانی ایران محسوب شده و امید است مسئولان در حفظ آن جدیت بیشتری از خود نشان
دهند.
ولی آن چه که حضور یهودیان در ایران را پررنگ‌تر می‌کند آزادی اسرای یهودی در بابل
(عراق فعلی) توسط کوروش کبیر بوده است که پس از خرابی معبد سلیمان در اورشلیم (بیت
همیقداش) انجام شد در آن زمان پادشاه ایران کوروش به آنان این آزادی را داد که در
صورت تمایل می‌توانند در تمام مناطق ایران ساکن شوند و در غیر این صورت به سرزمین
خود بازگردند. تعداد کثیری از یهودیان به ایران مهاجرت کردند و بسیاری از شهرهای
ایران را برای زندگی انتخاب کردند و حتی تعدادی از آنان به کشورهای مجاور کوچ نموده
مثلاً منشاء یهودیان ســاکن در حــوزه جنوبی خلیج فارس از همین گروه می‌باشد.
وضعیت زندگی یهودیان در ایران از همان ابتدا مساعد بوده و همین دلیل، باعث حضور
مستمر ایشان در این کشور بوده است. هر چند که در زمان‌های مختلف این رفاه فراز و
نشیب‌هایی داشته است. به طور مثال در دوران صفویه حضور
اقلیت‌های مذهبی در زمان بارندگی در معابر عمومی ممنوع بوده و یا زمان‌هایی بوده که
یهودیان باید وصله‌ای به لباس خود می‌دوختند که توسط آن از بقیه شناسایی شوند و یا
اوضاع مالی نامساعد و فقر بسیار زیاد این گروه در دوران قاجار و فشار بسیار زیاد
برای تغییر آئین خود از جمله مشکلاتی بوده که آنان پشت سر گذاشته‌اند.
ولی پس از انقلاب مشروطه، رفته رفته اوضاع اقلیت‌های دینی از جمله یهودیان رو به
بهبود گذاشت و با نوشتن قانون اساسی و اختصاص یکی از کرسی‌های مجلس به یهودیان،
پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در جامعه یهودی ایران ایجاد شد، تاسیس مدارس مخصوص و همچنین
ایجاد شرایط مساعد برای ورود به دانشگاه و همچنین سکونت و کسب و کار این جامعه خارج
از محله‌های یهودی‌نشین باعث افزایش سطح فرهنگی و اقتصادی گردید که تمامی این
پیشرفت‌ها مرهون همنوع دوستی جامعه اکثریت ایرانی بوده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 این آزادی دینی همچنان ادامه داشته و
کوچکترین خللی در زندگی اقلیت‌های دینی وارد نگردیده و حتی بهتر هم شده است. از
جمله مصوبه مجلس شورای اسلامی با حمایت‌های رهبر فرزانه در مورد برابری مبلغ دیه
مسلمانان و دیگر اقلیت‌های دینی از مصادیق این بیان است.
از همان ابتدای پیروزی انقلاب، امام راحل (ره) تأکید نمودند که جامعه یهودی ایران
از حزب و ایدئولوژی صهیونیسم جداست و همین امر باعث جلوگیری از ایجاد مشکلات عدیده
برای کلیمیان گردید.
در حال حاضر با مساعدت نظام مقدس جمهوری اسلامی، دولت، نیروی انتظامی، قوه قضائیه و
قوه مقننه، اوضاع زندگی جامعه یهودی در ایران مناسب بوده و این جامعه دارای حقوق
برابر با دیگر هم‌میهنان خود هستند، وجود پنج مدرسه و دو مهدکودک در تهران که
استمرار فعالیت آنها فقط به‌واسطه حمایت‌های دولت بوده و همچنین فعالیت و امنیت
کنیساها در ایران و آزادی دینی اقلیت‌های دینی از جمله یهودیان بدون کوچکترین
مشکلی، فعالیت سرای سالمندان یهود و بیمارستان دکتر سپیر یا سازمان‌های جوانان از
جمله آزادی‌های این جامعه در کشور جمهوری اسلامی ایران است. انتخاب دستیار ویژه
رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی توسط دولت و همراهی با انجمن کلیمیان از
جمله مواردی است که بعد از انقلاب در جهت رفاه جامعه اقلیت‌ها در ایران انجام گرفته
است.
لازم به ذکر است که همکاری‌های نیروی انتظامی و همچنین وزارت کشور و وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامی و قوه قضائیه و دیگر ارگان‌های نظام اسلامی باعث رفاه و هر چه بهتر
شدن وضعیت جامعه یهودی ایران بوده است.
در خاتمه امیدواریم با همکاری مسئولین، کاستی‌های موجود برطرف گردد، چرا که کشور
ایران از دیرباز به نوعدوستی و مساوات بین ادیان اعتقاد راسخ داشته است.
