مصاحبه با استاد رحمن دلرحیم (دبیر مدارس اختصاصی کلیمیان)
فرانک عراقی- آرش آبائی
پاییز 96

درس معلم ار بود زمزمه محبتی

استاد رحمن دلرحیم، چهره ماندگار فرهنگی جامعه کلیمی، سال۱۳۱۳ خورشیدی در شیراز، شهر شعر و ادب، در یک خانواده مذهبی و فرهنگی به دنیا آمد. پدرش، مرحوم حاخام اهرون فرزند مرحوم «حاخام عذرا بعل تفیلای گبای»، از رهبران مذهبی شیراز بود. او ابتدا در محضر پدر و سپس در مکتب مرحوم حاخام گئولا شروع به آموختن زبان عبری، علوم دینی و تورات کرد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه شیبانی، دوره متوسطه را در مدرسه کوثر و سپس دیپلمش را از دبیرستان حاج قوام شیراز دریافت نمود.
پس از آن با گذراندن دوره های مختلف تعلیمات یهودی در دانشسرای اوصر هتورا در تهران به مدت دو سال، رسما به استخدام انجمن فرهنگی اوصر هتورا درآمد و مشغول تدریس در مدارس گنج دانش تهران و شهرستان‌ها شد. رحمن دلرحیم ضمن اینکه یکی از دبیران با سابقه و پر تجربه جامعه کلیمی به شمار می‌رود، دوره‌های پیشرفته علوم مذهبی را نیز زیر نظر بهترین استادان داخل و خارج کشور گذرانده است. وی دارای گواهی ذبح شرعی نیز هست که مستقیما از هاراو یوسف موره صدق در شیراز دریافت نموده است. خوشبختانه سطح معلومات دلرحیم در زمان متوقف نشده چرا که هرساله در سمینارهای مختلف چه در داخل و چه در خارج از کشور به طور متناوب شرکت کرده، و حتی امروز نیز مطالعه روزانه و پیگیر خود را ادامه می‌دهد. استاد در سال ۱۳۴۴ با همسرش ریوقا از خانواده بعل‌هنث پیوند زناشویی بست که حاصل آن یک فرزند دختر و دو فرزند پسر است. فعالیت‌های استاد دلرحیم فقط منحصر به تدریس نیست. قلم شیوا و پر احساس او را می توان در مقالاتش به وضوح حس کرد. او در دهه ۱۳۴۰ با مجلات توفیق وکاریکاتور همکاری و در قالب طنز نظرات خود را در این نشریات منعکس می کرد. حتی در دهه ۱۳۵۰ که به عضویت انجمن کلیمیان تهران درآمد با ارائه مقالات اجتماعی در کمیته صندوق ملی فعالیت داشت. خوشبختانه این همکاری همچنان نیز ادامه دارد و استاد تقریبا از همان سال‌های اول انتشار مجله افق بینا از اعضای هیات تحریریه بوده و مقالات دینی، بخش‌هایی از آموزش عبری و طراحی جدول را بر عهده داشت. خطاطی عبری نیز یکی از هنرهای استاد است. خطاطی-های عبری که در کنیسای پل چوبی و هخال کنیسای گرگان از ایشان به یادگار مانده خود گواه این ادعاست. جمع‌آوری 600 کلمه فولکلور یهودیان شیراز که متأسفانه امروزه کمتر استفاده می‌شود و جوانان شیراز با آن کلمات ناآشنا هستند، یکی دیگر از افتخارات استاد دلرحیم است. وی طبع شعر هم داشته و شعرهای زیادی سروده‌ و حتی در گذشته نامه‌هایی که به پدر و مادر خود می‌نوشت را به صورت شعر درآورده‌ است. استاد دلرحیم از سال ۱۳۸۱به عضویت تیم ویرایش لغت نامه فارسی به عبری سلیمان حییم انتخاب شد و سرانجام تلاش گروهی ثمر داد و از این فرهنگنامه در سال ۱۳۹۳رونمایی شد. وی بارها موفق به دریافت تشویق نامه و لوح سپاس از مقامات گشت، از جمله مدیران اوصر هتورا، مرحوم راو لوی، سلیمان کهن صدق، استاندار و رئیس آموزش وپرورش ارومیه، مدیر مدرسه گنج دانش، هاراو عودیا یوسف (راو اعظم یهودیان سفارادی)، حاخام اوریل داویدی و مجله بینا که هر کدام به نحوی از وی تجلیل کرده‌اند. رئیس انجمن کلیمیان وقت (هارون یشایایی یشایایی) نیز با برگزاری جشنی از وی با حضور بزرگان جامعه تقدیر به عمل آورد. دکتر همایون سامه‌یح نیز در جشن تقدیر از معلمان عبری، با اهدای تندیسی ویژه از استاد دلرحیم قدردانی نمود.
استاد دلرحیم از سال ۱۳۶۹ بازنشسته شده اما کماکان تدریس می‌کند، قلمش همچنان شیوا و پر کار است و مطالعه روزمره را فراموش نمی کند. او از آخرین نسل دبیران عبری اوصرهتورایی است که شاگردان زیادی تربیت کرده و جامعه کلیمیان ایران به او افتخار می‌کند.

* جناب دلرحیم از تحصیلات خودتان بفرمایید.
پس از اخذ دیپلم علمی از دبیرستان حاج قوام شیراز، از آنجا که خاندان پدری‌ام نسل اندر نسل حاخام بودند، به توصیه پدر، من هم در همین حوزه قدم گذاشتم. آن زمان «راو لِوی» از لهستان به ایران آمده بود و موسسه‌ی «اُوصِرهَتُورا» را جهت آموزش علوم دینی یهود تاسیس کرده بود. من طی سال‌های 37-1336 در سمینار تربیت معلم این موسسه در تهران دو سال به‌طور شبانه‌روزی شرکت کردم. پس از آن هر سال نیز در دوره‌های تابستانی سمینار دبیران جهت بازآموزی و تکمیل تحصیلات شرکت می‌کردم. آقای ماه‌پری و آقای کهن امین از
هم‌دوره‌ای‌های من در این دوران بودند.
من در سال 1344 از حاخام ربی یوسف مُورِه صِدِق در شیراز اجازه کتبی شِحیطا (ذبح پرنده و چهارپا) را دریافت کردم که غیر از استفاده شخصی و خانوادگی از آن، در سال‌های اقامت در ارومیه برای کلیمیان آن شهر نیز ذبح پرندگان را انجام می‌دادم.
* محتوای دروس سمینارهای تربیت معلم چه بود و معروف‌ترین استادان شما چه کسانی بودند؟
عناوین دروس عبارت بودند از: تَنَخ (تورات و سایر کتب مقدس یهود)، زبان عبری، تلمود (میشنا و گمارا)، تاریخ یهود، احکام و مناسبت‌ها، مقاله نویسی، روش‌های تربیتی، روش تدریس، تفکرات یهودی.
حاخام یهوشوع نتن الی و آقای شلمو (سلیمان) کهن صدق مدیران سمینار بودند. استادان معروف من در این دوره‌ها: پروفسور حَمیئِل، دکتر زَلکین، دکتر وُلک، دکتر اِشطال، هاراو پیک، هاراو یهوشوع نتن الی و خانم پروفسور نَحَما لیبوُویچ بودند.
* پس از اخذ مجوز دبیری در کجا به تدریس مشغول شدید؟
اولین ماموریت من تدریس در مدرسه گنج دانش رضائیه (ارومیه فعلی) به مدت 5 سال بود. آن زمان رضائیه حدود 60 نفر کلیمی داشت. سپس یک سال در مدرسه‌های کوثر و شیبانی شیراز تدریس کردم. مدرسه شیبانی به مدیریت آقای فریور در آن زمان خاص دانش‌آموزان یهودی بود. پس از آن به مدرسه گنج‌دانش در خیابان گرگان تهران (شهید نامجو) منتقل شدم و از سال 1345 تا ابتدای انقلاب دبیر آنجا بودم. آن زمان آقای شماش مدیر، آقای گلیان معاون و آقای بن‌حییم مدیر داخلی اوصرهتورا بود. خانم شهین نکویی که بهترین متخصص آموزش الفبای عبری است در کلاس اول ابتدایی تدریس می‌کرد و من سایر کلاس‌های دوره ابتدایی و راهنمایی را برعهده داشتم.
علاوه بر این در سمینارهای تربیت و بازآموزی دبیران دینی نیز تدریس داشتم، از جمله سال 47 در کنیسای زرگریان همراه با حاخام موسی زرگری، سال 48 در کنیسای زرگریان همراه با برادرم استاد عزرا، سال 50 در کنیسای دروازه دولت همراه با راو مئیر داویدی (فرزند حاخام اوریئل داویدی) و سال 55 در مدرسه گنج دانش تهران همراه
با حاخام یهوشوع نتن‌الی (رئیس وقت اوصرهتورا). پس از انقلاب به معاونت مدرسه شهید اشرفی اصفهانی منصوب شدم و در سال 1369 پس از 12 سال خدمت به عنوان معاون، بازنشسته شدم. ضمن آن‌که تا سال 1380 تدریس علوم دینی در مدارس گنج دانش و روحی‌شاد را نیز ادامه دادم.
* در سال‌های پیش از انقلاب، محتوای دروس دینی مدارس کلیمیان چه بود؟
دروس ساعات تعلمیات دینی مدارس (2 ساعت در هفته) شامل آموزش تورات (قرائت، ترجمه) و آموزش زبان عبری بود.
* به غیر از تدریس رسمی تعلیمات دینی، چه فعالیتی در حوزه یهودیت داشتید؟
برگزاری کلاس‌های فوق‌العاده آموزش تورات به نوجوانان در کنیس‌ها، سخنرانی‌های مذهبی در کنیساهای گرگان و پل چوبی و آماده‌سازی خردسالان برای ارائه سخنرانی در کنیساها از جمله این فعالیت‌ها است. همچنین در سال‌های پیش از انقلاب در کانون کرمل واقع در خیابان گرگان به تدریس زبان عبری برای بزرگسالان مشغول بودم. علاوه بر این سال‌های زیادی است که برای تعلیم تلاوت تورات با نوای مشخص (طِعامیم) با کودکان و نوجوانان تلاش می‌کنم و گاه این آموزش‌ها به صورت تک به تک برای بچه‌ها انجام می‌شود تا نتیجه مطلوب به دست آید. در همین زمینه بارها از جناب حاخام اوریئل داویدی و نیز از آقای میراخور (مسئول کنیسای دروازه دولت) به پاس تربیت کودکان، سکه دریافت کردم. در چندین مورد نیز این کلاس‌های آموزش تلاوت آهنگین تورات را در محفل درسی حاخام موسی زرگری نیز برگزار کردم. در سال 94 با تشکیل بت دین تهران، من به عنوان یکی از رابطان بین بت دین و انجمن کلیمیان انتخاب شدم.
* کمی از فعالیت‌های ادبی و مکتوب خود برای ما بگویید.
من از قبل از انقلاب تا چندی پس از آن با نشریات فکاهی توفیق و کاریکاتور در حوزه طنز و لطیفه همکاری داشتم (من از شخص حسین توفیق نیز دستخط تقدیر دارم). سال‌ها پیش نامه‌ای 2000 کلمه‌ای بدون هیچ نقطه‌ای در حروف آن نوشتم و برای چند نشریه ارسال کردم. برای نشریه صندوق ملی انجمن کلیمیان نیز مطلب و جدول تهیه می‌کردم. از اولین شماره‌های مجله بینا نیز در سال 1378 تاکنون به طور ثابت برای هر شماره مقاله ارسال می‌کنم. علاوه بر این در دهه 80 کار ویرایش مرحله اول لغت‌نامه‌ی فارسی به عبری سلیمان حییم را با سرویراستاری دکتر حمامی‌لاله-زار و همکاری آقای آبائی شروع کرده و مرحله‌ی آوانویسی (تلفظ) لغات به عبری آن را نیز من به انجام رساندم.
* اکنون در دوران بازنشستگی به چه مطالعاتی مشغول هستید؟
من روزانه به مطالعه تهیلیم (مزامیر داوود)، تفاسیر تورات و تنخ، گمارا و میشنا مشغولم. علاوه بر این کتابخانه پدرم با انواع کتب و نسخ خطی از علمای دینی یهود در اختیارم است که به بررسی آنها نیز می‌پردازم که یکی از این کتاب‌های دستخطی معنی لغات مشکل تمام مسِخِت (رساله) گمارا به زبان فارسی قدیم می‌باشد.
با آرزوی سلامتی و طول عمر برای شما، از این که وقت خود را در اختیار ما گذاشتید سپاسگزاریم. 

عکس سمینار تهران در سال 1338
ردیف بالا از راست: 1- رحمن دلرحیم 2- چمنی 3- زرگری 4- کهن امین
5- اسحاق شالوم (رئیس اوصرهتورای جهانی) 6- راو لِوی (رئیس اوصرهتورای ایران) 7- ناشناس 8- سبطی 9- 10- ناشناس 11- ماه¬پری
ردیف پایین از راست: 1- دوست¬دار 2- ناشناس 3- ناشناس 4- ناشناس
5- رحمیم 6- ناشناس





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید