مهندس آرش آبائی
محقق و مدرس در حوزه یهودیت
پاییز 97
کمیته‌ی نوبل در مهرماه 1397 اعلام کرد که «پل رومر» و «ویلیام نوردهاس[1]»
(یهودی)، دو اقتصاددان آمریکایی مشترکا برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اقتصاد شدند.
همچنین «آرتور اشکین[2]»، یهودی امریکایی 96 ساله به همراه دو محقق دیگر از کانادا
و فرانسه، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل فیزیک در زمینه تحقیقات لیزری شد.
نوبل اقتصاد
ویلیام نوردهاس
ویلیام نوردهاس از دانشگاه ییل و پل رومر از مدرسه کسبوکار استرن در نیویورک، به
صورت مشترک جایزه‌ی نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۸ را به خود اختصاص دادند. این دو
اقتصاددان فعالیت‌هایی در زمینه تاثیر تغییرات اقلیمی و نوآوری‌های تکنولوژیک بر
رشد اقتصادی انجام و روش‌هایی در مورد چگونگی ایجاد رشد اقتصادی پایدار در درازمدت
ارائه داده‌اند.
آنها از طریق ایجاد مدل‌هایی که توضیح می‌دهد اقتصاد بازار چطور با تغییرات اقلیمی
و علم ارتباط برقرار می‌کند، دامنه تحلیل اقتصادی را گسترش داده‌اند.
ماکس نوردهاس، پدربزرگ ویلیام، یک یهودی مهاجر از آلمان و برتا نوردهاس، مادر وی،
فرزند یک زوج یهودی مهاجر آلمانی بود.
نوردهاس 77 ساله است و دکترای اقتصاد را در سال 1967 از دانشگاه ام‌آی‌تی دریافت
کرد. در دهه 1970 با افزایش نگرانی از آلودگی‌ها، اقتصاددانان مختلف از جمله
نوردهاس پیشنهاد دادند که مالیات موثرترین راه حل است. او برای ارزیابی هزینه‌ی
تغییرات آب و هوایی از جمله خرابی محصولات و سیل، یک مدل اقتصادی طراحی کرد که این
مدل که یک طرح جهانی برای وضع مالیات سراسری بر کربن است، به عنوان یک استاندارد
صنعتی باقی مانده است. براساس اعلام کمیته نوبل، پروفسور نوردهاس اولین کسی است که
مدلی برای تشریح تعامل میان اقتصاد و شرایط اقلیمی خلق کرده است که برای آینده‌ی
زمین بسیار مهم است.
نوبل فیزیک
آرتور اشکین
«آرتور اشکین» فیزیکدان آمریکایی در سال ۱۹۲۲ میلادی در نیویورک متولد شد. پدر
آرتور- ایزادور – مهاجری یهودی از روسیه (اوکراین) بود و مادر یهودی‌اش آنا، از
اتریش-مجارستان به امریکا مهاجرت کرده بود.
اشکین مدرک دکترای خود را از دانشگاه کرنل دریافت کرد و در سال ۱۹۶۰ کار خود را در
حوزه نورهای لیزری آغاز کرد که منجر به اختراع «انبرک‌های نوری» در سال ۱۹۸۶ شد.
انبرک نوری یکی از ابزارهای علمی است که در آن از پرتو لیزر با قابلیت فوکوس بالا
برای ایجاد نیروی جاذبه یا دافعه استفاده می‌شود.
از کاربردهای این ابزار می‌توان به اندازه‌گیری خواص الاستیک دی.ان.ای با نگه داشتن
زنجیره‌هایی از مولکول‌ها و کشیدنشان، مطالعه خواص تولیدکننده نیرو در موتورهای
مولکولی، بازکردن پروتئین‌ها، مطالعه‌ی ذرات، انجام میکرو جراحی‌ها با ترکیب دیگر
پرتوهای لیزری و اندازه‌گیری خواص غشاء نورونی اشاره کرد.
اشکین پیش از این در سال ۱۹۷۷ نیز در حوزه‌ی «توسعه‌ی روش‌های خنک‌کردن و تسخیر اتم
با لیزر» با «استیون چو» همکاری کرد که منجر شد استیون چو به همراه دو فیزیکدان
دیگر جایزه‌ی نوبل فیزیک در سال ۱۹۹۷ را از آن خود کنند.
آرتور اشکین مسن‌ترین فردی است که تاکنون موفق به کسب برنده نوبل فیزیک شده است.
این دانشمند یهودی می‌گوید که به‌رغم سن بالا همچنان به کار تحقیق و پژوهش ادامه
می‌دهد، و اکنون نیز در حال نوشتن یک مقاله‌ی مهم درباره‌ی انرژی خورشیدی است.
منابع
· jinfo.org/Nobel_Prizes.html
· 7roozkhabar.ir
· wikipedia.org
· سازندگی - 18/7/1397
[1] - William Nordhaus
[2] - Arthur Ashkin
