آرش آبایی
تابستان 95

موسیقی و نیایش دینی، هر دو به لحاظ ایجاد تمرکز درونی و احساس رضایت روحانی با هم مشترکند و در برخی مکاتب، دین و موسیقی رابطه‌ای بسیار نزدیک و درآمیخته با هم دارند. اغلب متون مقدس، به جای آن که ابتدا نوشته شده باشند، سروده و خوانده شده‌اند؛ و رفتارهای مبتنی بر دین، در اکثر سنن مذهبی، الفاظ موسیقی را دریافت داشته‌اند. رهایی بنی‌اسراییل از ظلم مصریان با سرود دریا(آز یاشیر) پاس داشته شد و «پس از خواندن این سرود، مریم نبیه، خواهر هارون، دف به دست گرفت و به رقصیدن پرداخت و زنان دیگر نیز به دنبال وی چنین کردند، و مریم این سرود را خطاب به ایشان خواند: خد-اوند را بسرایید که شکوهمندانه پیروز شده است، او اسب‌ها و سوارانشان را به دریا افکنده است.» موسیقی مذهبی یهود را ساخته‌ی حضرت داوود می‌دانند که خاندان لاوی را به حراست و اداره موسیقی مذهبی گماشت. «تهلیم» خوانی شاخص اصلی موسیقی معبد بوده است و مزامیر داوود منحصراً به وسیله کاهنان و لاویان خوانده می‌شد. نخستین شکل موسیقی یهودی مربوط به دوران معبد بیت‌المقدس در اورشلیم است که طبق گفته‌ی تلمود، ارکستر معمولی معبد از 12 آلت مختلف موسیقی و 12 خواننده‌ی مرد تشکیل می‌شد. بعدها با شکل‌گیری کنیسه‌ها، قطعاتی از متون نیایشی(تفیلا) با نوای خاص و آهنگین توسط رهبر مراسم و حاضرین ادا می‌شد. در میان آثار به دست آمده باستانی یهود، آثار و علائمی شبیه به حروف موسیقی نگاری دیده می‌شوند و این نکته نشان می‌دهد که یهودیان دارای سیستم موسیقی‌نگاری بوده‌اند.
قرائت آهنگین تورات شیوه کهنی بود که در ایام معبد نیز آن را می‌شناختند و از همان جا بود که به کنیسه‌های یهود راه باز کرد و می‌توان گفت که قدیمی‌ترین شیوه‌های موسیقایی در سنت یهود است.
عبرانیان از سروده‌هایی به شکل شکوائیه و مرثیه نیز برخوردار بودند. زمانی که یهودیان به اسارت بابلیان در آمدند، به خواندن شکوائیه پرداختند که متن یکی از آن‌ها چنین است: «ما کنار نهرهای بابل نشسته‌ایم و بربط‌های ما به بیدهای ساحل آویخته و بابلی‌ها از ما می‌خواهند برای آنها سرود بخوانیم. چگونه می‌شود در سرزمین بیگانگان سرودهای مقدس خواند.» از قرن 18 میلادی، در برخی جوامع یهودی نوگرایی اروپایی، گروه‌های کر و برخی آلات موسیقی به کنیسه‌ها راه یافتند و موسیقی مذهبی یهود جانی تازه گرفت. علاوه بر این، در همان دوران، جوامع عارف مسلک «حسیدی» که عبادت واقعی را در شادی می‌جستند، موسیقی و ترنم را با مراسم تفیلا در آمیختند و موسیقی حسیدی به یک شاخه از موسیقی و سرود یهودی، تبدیل شد. امروزه، موسیقی و سرود یهودی، چه از نوع مذهبی و چه شکل غیر مذهبی آن، ابزار مهم و مؤثر برای انتقال و آموزش فرهنگ یهودی در سراسر جهان محسوب می شود و جوامع یهودی، از سنتی‌ترین گرایش‌ها تا نوگراترین آنها، کم و بیش از این ابزار بهره می‌برند. در ایران نیز، نواها و آهنگ‌ها مذهبی از قدیم در کنیسه‌ها با تأثیر از فرهنگ شهرهای مختلف ایران رایج بوده و اوج آن را می‌توان در مراسم تفیلای شبات و نیز در آیین‌های شادمانی جشن سیمحاتورا مشاهده کرد.
 





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید