ژان پـایـاب
زمستان 1389
تاریخ واقعی مهاجرت یهودیان به فرانسه
یهودیانی که در فرانسه زندگی می‌کنند در طول تاریخ پرتلاطم خود از دوره‌ی رومن
Roman تاکنون سرنوشتشان به پادشاهان و
رهبران مختلف گره خورده است. یهودیان به
همه‌ی جنبه‌های فرهنگ فرانسوی از علوم اجتماعی، حساب‌های مالی، علوم پزشکی، تئاتر و
ادبیات توجه داشتند. در حال حاضر فرانسه میزبان بزرگترین جامعه‌ی یهودیان است و
پاریس بیشترین رستوران‌های حلال یهودی (کاشر) را حتی نسبت به شهر نیویورک دارد.
تاریخ
دوره‌ی رومی‌ها - دوره‌ی قرون وسطی
در دوران رومی‌ها یهودیان در فرانسه حضور داشتند. اما جامعه‌ی آنان عمدتاً شامل
افراد مجزا بودند نه یک جامعه. پس از آن که رومی‌ها بیت‌المقدس را اشغال کردند
کشتی‌های حامل اسرای یهودی در شهرهای Bordeaux ، Arles و Lyons لنگر انداختند.
به‌لحاظ تاریخی مهاجرت یهودیان به فرانسه به اوایل قرن پنجم برمی‌گردد.
در قرن ششم فعالیت یهودیان در پاریس رونق گرفت کنیساهایی در شهرهای Ile و La cite
ساخته شد، اما بعداً ویران شد و به جای آن یک کلیسا تأسیس شد.
در طول قرن هشتم یهودی‌ها در تجارت و رشد بیشتری یافتند. و به یهودی‌ها اجازه داده
شد در دادگاه امپراطوری نماینده داشته باشند. همچنین آنها در رونق بخشیدن به
فعالیت‌های کشاورزی شراکت پیدا کردند.
قرون وسطی
اولین جنگ صلیبی تأثیر مستقیمی بر روند زندگی یهودی‌های فرانسه نداشت با این وجود
در Rouen ، اوضاعی که توسط جنگ‌های صلیبی ایجاد می‌شد مطابق با آزار و شکنجه‌ی
یهودی‌ها در سطح اروپا بود.
وی پس از جنگ صلیبی دوم، کشیش‌های فرانسوی با سخنرانی‌های ضدیهودی فشاربزرگی را بر
یهودیان وارد ساختند. یهودی‌ها مجبور بودند سالیانه مالیات اضافی را قبل از عید پاک
بپردازند و در ادامه این روند در سال 1171، 31 یهودی در یک چوبه‌ی مرگ سوزانده
شدند.
این شرایط در زمان حکومت پادشاه Philip Augustus شدت یافت. او معتقد بود که
یهودی‌ها، مسیحی‌ها را کشته‌اند و بنابراین نسبت به آنها احساس تنفر می‌کرد.
او در زمان حکومتش یهودی‌ها را در قلمرو خود زندانی کرد و آنها را تنها در قبال پول
آزاد می‌ساخت. در سال 1181 همه‌ی بدهی‌هایی را که مسیحی‌ها به یهودی‌ها داشتند باطل
اعلام کرد و یک سال بعد همه‌ی اموال یهودی‌ها را مصادره آنها را از پاریس تبعید
کرد و تنها عده‌ای از آنها در سال 1198 با پرداخت مالیات گزافی برگردانده شدند.
این روند ادامه و در سال 1215 شورای Lateran یهودی‌های استان‌های Languedoc ،
Normanday و Provence به استفاده از یک آرم مخصوص وادار کرد.
این اقدامات ضدیهودی در استان‌های غربی در طول حکومت لوئیس نهم نیز اتفاق افتاد.
در سال 1240 یهودیان از بریتانیا تبعید شدند و کشمکش معروف Talmud در پاریس آغاز
شد.
در سال 1285 فیلیپ چهارم بر اریکه‌ی سلطنت نشست و در سال 1305 همه‌ی یونانی‌ها را
زندانی و هر چیزی که داشتند به‌جز لباس‌هایشان مصادره کرد. او همچنین صد هزار یهودی
را از فرانسه تبعید کرد. ولی در سال 1315 در زمان لوئیس دهم جانشین فیلیپ به
یهودی‌ها اجازه‌ی بازگشت داده شد و آنها تا سال 1245 در Besancon در غرب فرانسه
سکنی گزیدند. و این در حالی بود که تا دهه‌ی 1300 تنها اجازه پیدا کردند که در
Belfort اقامت کنند.
علی‌رغم همه‌ی تبعیدها و دستگیری‌ها، یهودی‌ها موفق شدند در طول قرون وسطی به حیات
فرهنگی خود ادامه دهند. آنها در شهرهای Ilde – France و Champagne که مرکز تحصیلات
یونانی‌ها بودند. درس‌های آیین تلمود و نظریات مربوط به تورات و آیین عبادی و
نیایشی خود را تدریس می‌کردند.
یکی از معروف‌ترین دانشمندان قرون وسطی راشی Rashi بود که یشیوا Yeshiva را در
فرانسه بنیان نهاد. تفسیر تورات او در حال حاضر یکی از متداول‌ترین و معروف‌ترین
تفاسیر به حساب می‌آید.
قرون شانزدهم و هجدهم
شمار زیادی از یهودیان در اواسط دهه‌ی 1500 مخفیانه از پرتغال به فرانسه کوچ کردند.
اکثریت آنها به یهودیت پای‌بند و وفادار نماندند و با تغییر مذهب به جامعه‌ی فرانسه
پیوستند. از سال 1349 این برای اولین بار بود که یهودی‌ها اجازه پیدا کرده بودند که
به طور قانونی در فرانسه زندگی کنند.
در قرن هجدهم یهودیان به‌راحتی در فرانسه اقامت گزیدند و طی آن دو گروه از یهودیان
به پاریس آمدند : سفارادای‌ها و اشکنازی‌ها. سفارادی‌ها ثروتمندتر بودند، که در
ساحل غربی مستقر شدند، در حالی که اشکنازی‌ها در ساحل شرقی مستقر شدند، این قرن
تأثیر به‌سزایی در روند زندگی آنها داشت و طی آن اولین مرکز کاشر در سال 1721 و
اولین کنیسای یهودیان در سال 1788 تأسیس شد.
ولی قوانین ضدیهودی مجدداً در دهه‌ی 1780 (از قبیل مالیات شخصی) شکل گرفت. این
دوران حدود 500 یهودی در پاریس و 40000 یهودی در فرانسه زندگی می‌کردند.
انقلاب فرانسه
پس از انقلاب فرانسه سرانجام به یهودیان مقیم فرانسه حق شهروندی داده شد. در
سپتامبر 1970 سفارادی‌ها حق شهروندی دریافت کردند و حدود شش ماه بعد اشکنازی‌ها هم
از این حق برخوردار گشتند.
در طول سال‌های 94-1793 کنیساهای یهودی و سازمان‌های عمومی به همراه مؤسسات مذهبی
بسته شدند. ناپلئون تصمیم گرفت که یک سازمان یهودی ایجاد کند که تحت تسلط دولت
باشد. بنابراین در سال 1806 دستور داد که مجمع سنهدرین متشکل از 45 خاخام و 26 خادم
تشکیل شود. مجمع سنهدرین راه را برای تشکیل یک سیستم یکپارچه هموار کرد. در هر جایی
از فرانسه که یهودیان دارای جمعیت بیش‌تر از 2000 نفر بودند، این طرح اجرا شد. این
سیستم یکپارچه یهودیت را به‌عنوان یک مذهب به رسمیت شناخت و آن را تحت کنترل دولت
درآورد.
در طول قرن نوزدهم یهودیان در بسیاری از بخش‌های هنری، اجتماعی، علمی و اقتصادی
فعالیت خود را ادامه دادند. راشل و سارا برنهارت دو زن یهودی هستند که به‌عنوان
بازیگر کمدی به فعالیت پرداختند، تا جایی که ویکتور هوگو سارای الهی را به او لقب
داد.
یهودی‌ها در سیاست نیز شرکت یافتند و برای مثال آشیل فولد و اسحاق کرمیوکس یهودیانی
بودند که در مجلس شورا انتخاب شدند.
در زمینه‌ی ادبیات و فلسفه نیز یهودیانی چون: امیل دورخیم، مارسل پروست، و سالمون
مونک، در این دوران درخشیدند.
در درگیری‌های سال 1870 اداره یهودیان در شهرهای Alsace و Lorraine از کنترل فرانسه
خارج شد و تحت کنترل آلمان قرار گرفت و در همین سال‌ها رفتارهای ضد یهودی شدت
بیشتری گرفت و روزنامه‌های ضدیهودی متعددی به چاپ رسید که بیشترین فروش را داشت.
اوایل قرن بیستم
در اوایل قرن بیستم هنرمندان یهودی از جمله کیسلینگ، پیسارو، مودیگلیانی، سوتین و
شاگال شهرت چشم‌گیری یافتند و بیش از 25000 یهودی به فرانسه مهاجرت کردند. اگر چه
برای بسیاری از این مهاجران، فرانسه را به‌عنوان یک مکان عبور، نه یک مقصد نهایی
به‌حساب می‌آوردند.
شروع جنگ جهانی اول باعث توقف مهاجرت یهودیان به فرانسه شد و به مبارزات ضدیهودی
پایان داد.
در طول سال‌های جنگ مهاجرت یهودیان از آفریقای شمالی، ترکیه و یونان مجدداً افزایش
یافت. و همچنین مهاجران زیادی از اروپای شرقی و اوکراین و لهستان به فرانسه سرازیر
شدند. این روند تا بعد از این که مهاجرت به آمریکا آزاد شد ادامه پیدا کرد.
جنگ جهانی دوم
جنگ جهانی دوم و اشغال فرانسه توسط آلمان روزگار ناخوشایندی را برای بهودیان این
کشور رقم زد، به‌گونه‌ای که آتش شکل‌گیری احساسات ضد یهودی و رفتارهای آلمان نازی
دامن نزدیک به 25% یهودیان این کشور را گرفت و آنها را به کام مرگ گرفتار کرد.
دوره‌ی پس از جنگ جهانی دوم
پس از جنگ جهانی دوم، فرانسه برای پناهندگان یهودی بستر مناسبی را فراهم ساخت. در
1945، 180000 یهودی در فرانسه زندگی می‌کردند و تا 1951 این جمعیت به 250000 نفر
رسید. موج مهاجرت یهودیان آفریقای شمالی به فرانسه در دهه‌ی 1950 به‌دلیل سرنگونی
امپراطوری فرانسه و پس از آن مهاجرت 16000 یهودی مراکش و تونس پس از جنگ شش روزه
جمعیت چشم‌گیری را به یهودیان این کشور افزود.
امروزه بیش از 600000 یهودی در فرانسه زندگی می‌کنند که 375000 نفر از آنان در nice
, Toulouse و Strasbourg وجود دارد.
سازمان‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری متعددی از سال 1944 در فرانسه شکل گرفت و
هم‌اکنون بیش از 27 سازمان به‌منظور اداره امور فرهنگی، مذهبی و اجتماعی یهودیان
فرانسه فعالیت می‌کنند.
بیش از 40 نشریه یهودی به‌صورت هفتگی و ماهیانه منتشر می‌شود. همچنین سازمان‌های
جوانان یهودی نیز فعالیت چشم‌گیری دارند.
اغلب یهودیان فرانسوی کودکان خود را به مدارس عمومی می‌فرستند. اگر چه افزایش‌های
زیادی در حضور در مدارس عبری وجود دارد امروزه نزدیک به 25 درصد از کودکان به صورت
تمام‌وقت در مدارس یهودی حضور پیدا می‌کنند. تنها در پاریس 20 مدرسه یهودی در سیستم
مدارس روزانه وجود دارد.
