انجمن کلیمیان تهران
   

نقش مذهب و روان درماني مذهبي در جسم و روان

   

 

مریم حناساب زاده
آبان 1381
 

مقاله حاضر به شكل يك كارگاه آموزشي از سوي كميته فرهنگي انجمن كليميان تهران در همايش «بررسي ديدگاه كودكان اديان توحيدي بر مشتركات ديني»، در دانشگاه الزهرا اجرا شده است.

در بررسي اعتقادات مذهبي در بهداشت روان يك ديدگاه بين‏المللي وجود دارد، يعني رابطه ايمان با سلامت جسمي و رواني خاص جوامع شرقي نبوده، در مذاهب سراسر جهان موضوعي ثابت شده است. امروزه پزشكي نوين سير شتاباني دارد، تكنولوژي جديد با پيچيده‏ترين ابزار به كمك پزشكان آمده و آخرين روش‏هاي تشخيصي و درماني را در اختيار پزشكان گذاشته است، با اين حال مي‏بينيم كه انسان دردمند هنوز نتوانسته خود را از چنگال بسياري از بيماري‏ها رهايي بخشد و اين در حالي است كه امروزه مشخص شده است بينش و اعتقاد به مذهب نقش قابل ملاحظه‏اي در كاستن درد و رنج، افزايش تحمل عوارض بيماري‏ها و تسريع سير بهبودي مشكلات جسمي دارد.

در افراد مذهبي عزت نفس و مسئوليت اخلاقي در سطح بالاتري است و همين اعتقاد به بخشش خداوند موجب كاهش احساس گناه اخلاقي در فرد مي‏شود بر همين مبنا در كشورهاي بسياري، علاوه بر درمان‏هاي رايج پزشكي، روش‏هاي سازمان يافته‏اي براي درمان بيماري‏هاي جسماني و رواني دارند كه همواره اعتقاد مذهبي و درمان مبتني بر ايمان به خداوند سابقه‏اي ديرينه در بين مذاهب گوناگون داشته است. نتايج مطالعات منسجم و گسترده‏اي كه بر روي افسردگي، خودكشي، اعتياد و استفاده از مواد مخدر، بزهكاري، اضطراب، طلاق و مشكلات خانوادگي،‌ مسايل جسماني و بيماري‏هاي پزشكي صورت پذيرفته است، همگي حاكي از تاثير مثبت اعتقادات مذهبي در درمان بيماري‏ها و بهبود اختلالات در كشورهاي مختلف مي‏باشد. (‌به منظور اطلاعات بيشتر به مقاله ارتباط ميان مذهب و بهداشت روان و جسم در يازدهمين شماره نشريه بينا مراجعه شود ) يكي از اين تحقيقات توسط نگارنده در بين سال‏هاي 1377 تا 1379 روي 37 مورد از مراجعه‏كنندگان يهودي به «مركز مشاورة نورا» ( وابسته به سازمان بانوان يهود ايران) صورت پذيرفت. در اين تحقيق سنجش ميزان مذهبي بودن با كمك يك پرسشنامه ابتدايي مشتمل بر 15 عبارت و با در نظر داشتن 5 ملاك شكل گرفت. ملاك‏ها عبارت بودند از:‌ 1- داشتن باورها و اعتقادات عميق مذهبي 2- شركت در مراسم و مناسك مذهبي 3- بجاي آوردن نماز روزانه 4- حضور در كنيساها (نمازخانه يهوديان ) 5- اجراي فرامين مذهبي (در 5 زمينة متمايز‌)‌ نتايج به دست آمده از تحقيق مشخص نمود ميزان اعتقادات مذهبي در ميان افسرده‏ها، مبتلايان به اختلالات اضطرابي، اشخاصي كه مشكلات خشم و پرخاشگري داشتند و افرادي با مشكلات خانوادگي، جدايي و طلاق در مقايسه با افراد سالم (سنجيده شده با مقياس سلامت رواني ) به طور معني‏داري ضعيف‏تر بود. در توضيح اين مسئله كه مكانيسم‏هاي ميانجي در ارتباط مذهبي بودن و بهداشت روان كدام‏ها هستند در منابع بسياري بحث شده است، كه در يك جمع‏بندي خلاصه مي‏توان به چند مورد اشاره نمود: 1- با توجه به اينكه مشخص شده است اعتقادات مذهبي از اساسي‏ترين نيازهاي انسان هستند، بنابراين ارضاي اين نياز اساسي، موجب آرامش و دوري از فشار در انسان مي‏گردد كه همين امر در ارگانيسم انسان منجر مي‏شود دگرگوني‏هاي فيزيولوژيك از جمله تغييرات ايمونولوژيك و هورموني كه در جريان بيماري ايجاد شده‏اند، با تاثيرات مركزي قشر مغز اصلاح شود. 2- هنگام درد، شخص به لحاظ هيجاني سطوح بالايي را تجربه مي‏كند كه همين مسئله تحمل درد را در فرد كاهش مي‏دهد در حالي كه با برقراري آرامش (از طريق ايمان و اعتقادات مذهبي) توازن برقرار مي‏گردد .

3- در خصوص كمتر بودن رفتارهاي بزهكارانه و خودكشي در افراد مذهبي محققي به نام «استاك» معتقد است در افراد مذهبي عزت نفس و مسئوليت اخلاقي در سطح بالاتري است و همين اعتقاد به بخشش خداوند موجب كاهش احساس گناه اخلاقي در فرد مي‏شود. از طرفي باور به عدالت پروردگار و جهان آخرت از ديگر عواملي است كه در كاهش رفتارهاي ضد اجتماعي در افراد مذهبي نقش اساسي دارد. پايان اين بحث را با نوشتاري از «يونگ» كه از بزرگترين تئوري‏پردازان و دانشمندان علم روان‏شناسي است به انتها مي‏رسانيم: «در 30 سال كار حرفه‏اي خود با اشخاص گوناگوني از كشورهاي پيشرفته و متمدن سروكار داشته‏ام. ميان تمامي بيمارانم هيچ كس را نديدم كه در نيمه دوم زندگي دغدغه‏اش يافتن ديدگاهي ديني به زندگي نباشد. در واقع هر يك از آنها وقتي بيمار مي‏شد كه از چيزي كه اديان زنده هر زمانه به پيروان خود مي‏بخشيد محروم شده بودند و هيچكدام از آنها تا ديدگاه ديني خويش را دوباره نيافت، درمان نشد».



 

 

 

Back Up Next 

 

 

 

 

استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است.
.Using the materials of this site with mentioning the reference is free

این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند
لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید