سامان نجاتی
آبان
86
(سخنراني دکتر مره‌صدق
در برنامه‌ي عمومي سازمان دانشجويان- 4 مرداد‌ماه 86)
دکتر سيامک مره‌صدق، رييس بيمارستان خيريه‌ي دکتر سپير، در سخنراني خود در برنامه‌ي
عمومي سازمان درباره حقوق در فلسفه‌ي طب، بر اهميت اين موضوع هم براي پزشکان و هم
براي بيماران تاکيد کرد و گفت: « در اين زمينه، سه محور اساسي مطرح مي‌گردد: حقوق
در پژوهش، حقوق در روابط دروني طب و حقوق در روابط بيروني طب.»
وي در ادامه ابراز داشت: « حقوق در پژوهش، همواره يکي از زمينه‌هاي مورد مناقشه
بوده و به اين‌که پزشک تا چه حد مجاز است از شيوه‌هاي درماني مورد نظر خويش بهره
جويد، مي‌پردازد.»
وي گفت استاندارد سازي در مورد يک پژوهش خاص، شامل سه مرحله مي‌باشد: Case Study،
Journal و Text. وي ادامه داد: «مرحله‌ي اول، زماني است که آزمايشات روي حيوانات
صورت گرفته‌است و مورد تائيد مي‌باشد و اکنون قرار است بر روي انسان همان آزمايشات
صورت پذيرد.» وي افزود: « بر اساس قوانين ايالات متحده آمريکا، هيچ پزشکي حق ندارد
روش استاندارد نشده را بر روي بيمار خود، بدون رضايت وي انجام دهد و به همين جهت
برخي از پزشکان در آن کشور تلاش مي‌کنند مطالعات خود را بر روي بيماراني از
کشورهايي معمولا آفريقايي که چنين قوانيني در آن‌ها وجود ندارد، صورت دهند.»
وي در ادامه گفت: «در مرحله‌ي دوم، آزمايشات بر روي انسان صورت گرفته و در برخي
موارد پاسخ مثبت داده‌است ولي هنوز اين روش درماني مورد تائيد قطعي قرار
نگرفته‌است. در اين مرحله مطالعات را بررسي کرده و نتايج را با يک‌ديگر مقايسه
مي‌کنند و اطلاعات جديدي را به دست مي‌آورند.» وي ادامه داد: «در مرحله‌ي نهايي، در
صورت تائيد نتايج آزمايشات به صورت قطعي، اين روش درماني وارد Text شده و داراي
ارزش حقوقي مي‌باشد. در اين حالت، آن‌چه که در Text آمده‌است، مي‌تواند از سوي پزشک
مورد استفاده قرار گيرد، بي آن‌که وي را مورد پيگرد قرار دهند.»
وي افزود: «در مرحله‌ي Journal نيز نمي‌توان به نتايج تحقيق اعتماد کرد زيرا بعضا
نتايج ضد و نقيض هستند. مثلاً در مقاله‌اي عنوان مي‌شود که يک ماده سرطان‌زا است و
در مقاله‌اي ديگر، همين ماده، غير سرطان‌زا معرفي مي‌گردد. و دليل اين اختلاف عمده
بين نتايج تحقيقات، عموما منابع حمايت مالي از آنان مي‌باشد. بنابراين بهتر است از
روش‌هاي درماني جديدي که خصوصا درباره‌ي آن‌ها تبليغات زيادي صورت مي‌گيرد، خودداري
نمود.»
وي در بخش ديگري از سخنان خود، به حقوق در روابط دروني طب پرداخت و گفت: « در
مهندسي استانداردها به خوبي تعريف شده‌اند و اگر يک مهندس استانداردها را رعايت
کند، ديگر هيچ‌گونه مسئوليتي نخواهد داشت ولي در پزشکي استاندارد معنايي ندارد و
بين هر دو انسان، شرايط کاملا متفاوت است. بنابراين پزشکان همواره با يک ريسک در
درمان بيماران خود مواجه هستند و اين مسئله، مسئوليت بزرگي را براي يک پزشک ايجاد
مي‌کند.»
وي در ادامه درباره حقوق در روابط بيروني توضيحاتي را ارائه داد و گفت: « يک خصوصيت
مهم پزشک خوب اين است که بتواند به ناتواني‌هاي خود اعتراف کند و براي يافتن پاسخ
پرسشي که نمي‌داند چيست، با همکاران خود مشورت نمايد. هم‌چنين يک پزشک خوب بايد سعي
کند بيش‌تر به تحقيقات علمي پايبند باشد تا به تجارب شخصي خود.» وي افزود: «از طرف
ديگر هر بيمار حق دارد از تمامي روش‌هاي درماني و عوارض و نتايج آن‌ها آگاه باشد و
پزشک بايد تمامي اطلاعات خود را در اين‌باره به بيمار ارائه دهد.» وي هم‌چنين گفت:
« پزشک خوب نبايد با بيمار احساس هم‌دردي کند و بايد تلاش نمايد از ابراز احساسات
خودداري ورزد.» هم‌چنين وي در پايان بحث به اين نکته اشاره کرد که: «تشخيص درست
براي هر پزشک، يک ويژگي بسيار مهم است، هر چند که اگر پزشکي از روش‌هاي صحيح و
معتبر به نتايج غلط برسد، مسئوليتي نخواهد داشت.»
