مهندس آرش آبائی
محقق و مدرس در حوزه یهودیت
تابستان 99
همایش
بین المللی «اخلاق، الهیات، و بلایای فراگیر» در تیرماه به همت دانشکده الهیات و
ادیان دانشگاه شهید بهشتی و همکاری بیش از بیست نهاد حوزوی دانشگاهی ملی و بین
المللی برگزار شد.
به گفته‌ی رحیم دهقان دبیر علمی این همایش، پیش نشست‌های متعددی با هدف تحلیل ابعاد
بلایای فراگیر از منظر اخلاق و الهیات و به منظور ایجاد حساسیت لازم در نهادهای
علمی - فرهنگی به صورت برخط برگزار شد. از جمله پیش نشست چهارم با همت گروه ادیان و
عرفان دانشکده الهیات و ادیان با عنوان «بلایای فراگیر از منظر ادیان» برگزار شد.
در این نشست با حضور اساتید متخصص ادیان اسلام، یهودیت و زرتشت، فلسفه بلایا مورد
تحلیل قرار گرفت. مسائلی نظیر اینکه آیا بلایا نتیجه اعمال انسان‌ها و نوعی عذاب
است یا خیر، و اینکه دعا و توسّل به چه میزان می‌تواند در رفع بلا موثّر واقع شود،
و اینکه پیروان ادیان در طول تاریخ چه مواجهه‌هایی با بلایای فراگیر داشته‌اند، در
این نشست مورد بحث قرار داده شد.
پیش نشست ششم نیز با عنوان «ایمان دینی، مرگ اندیشی و بیماری کرونا» در گروه معارف
و مرکز تحقیقات زن و خانواده برگزار شد. در این نشست مساله مرگ- آگاهی انسان و
راهکارهای هراس از مرگ به تناسب مورد بحث قرار گرفت و روش‌های نوین سوگواری برای
کاستن از رنج و آلام و مشکلات روانی خانواده‌هایی که عزیزی را از دست داده‌اند مورد
تحلیل قرار گرفت.
پیش نشست دیگری با عنوان «معنویت و عرفان در مواجهه با بلایای فراگیر» برگزار شد که
در آن تأثیر نگرش‌های معنوی و عرفانی در کاستن از رنج و آلام بشر امروز به بحث
گذاشته شد تا بتوان از ظرفیت گفتگوهای معنوی و نیز گفتگوهای بین الادیانی برای
کاستن از بحران‌های زیست محیطی و از جمله بیماری کرونا بهره گرفت. در چــهارمین
پیش نشست همــایش بیــن‌المللی اخلاق، الهیات و بلايای فراگیر که با موضوع بلایای
فراگیــــراز منظر ادیان در 15 اردیبهشت ماه برگزار شد دکتر علی موحدیان عطار و
دکتر موبد کورش نیــکنام دیدگاه‌های اسلام و زرتشت را در این حوزه بیان کردند. در
این وبینار، بلایای فراگیر از منظر یهودیت را آرش آبائی تشریح کرد.
وی پس از مرور مقدماتی از اصول ایمان و باورهای یهودی که دال بر حاکمیت و رحمانیت
خداست، روایاتی از تورات و عهدعتیق در وقوع حوادث و مصایب برشمرد و اظهار داشت در
دیدگاه غالب الاهیاتی یهود، بسیاری از وقایع مصیبت‌بار تاریخی همانند آوارگی بنی
اسرائیل از سرزمین مقدس یا حتی فاجعه‌ی هولوکاست، تحت نظارت و اراده‌ی خداوند و
براساس حکمت او تلقی می‌شود که طیفی از توجیهات را همانند تنبیه، آزمایش یا خیر
برتر دربر دارد و در موارد حاد به اسرار الهی نیز موکول می‌شود. وی با ذکر آیاتی از
تورات مبنی بر اختیار انسان در برابر بلایا، و نیز لزوم کنش‌گری در برابر مصایب، به
عنوان مثال به آرای علمای تلمودی در ضرورت مراجعه به پزشک در تقابل با دیدگاه
قرائیم که طب را دخالت در تقدیر الهی می‌دانستند اشاره کرد و نیز فتوای موسی بن
میمون را در اولویت امر پزشکی و شفا بر احکام دین مورد تاکید قرار داد. در ادامه
بحث، نظریات متفکران یهودی درباره شر را بر اساس مستندات توراتی، عرفانی (قبالایی)
و فلسفی بررسی کرد.
آبائی در پایان، از دکتر روح‌الله سَپیر یاد کرد که در میانه‌ی جنگ جهانی دوم (سال
۱۳۲۱) زمانی که بیماری تیفوس شیوع یافته بود، در محله سنتی کلیمیان در جنوب شهر
تهران عده‌ای از جوانان را گرد هم آورد و با امکانات و تجهیزاتی که فراهم کرده بود
گندزدایی از خانه‌ها را هدف قرار داد تا از شیوع بیماری تیفوس جلوگیری کند و خود
نیز جانش را در این راه از دست داد.
منبع ethicsconf.sbu.ac.ir
