نشریه
پروازشماره 48 بهمن 1396
این روزها وقتی سری به
خیابان‌ها و کوچه‌های شهرمان تهران می‌زنیم، ابنیه و ساختمان‌های زیادی را مشاهده
می‌کنیم که تا به آسمان سر برافراشته‌اند و اکثرا ظاهری زیبا و پرشکوه دارند. ولی
به راستی معیار تشخیص زیبایی و تناسب در این گونه ساختمان‌ها در چیست؟ و چگونه
می‌توان به درستی آن پی برد؟ لازم است در تاریخ مقدار زیادی به عقب برویم، در زمانی
که بشر برای اولین بار با احداث بناهایی مذهبی و آیینی، تمدن و فرهنگ خود را به پیش
می‌برد، ناخودآگاه برای تعالی مفهومی و روحانی و زیبایی شناختی این ساختمان‌ها دست
به تغییرات زیادی در طراحی اساسی و ظاهر این بناها زد. نتیجه‌ی کار واقعا شگفت‌آور
بود! از مجموعه‌ی استون هنج1 در انگلیس گرفته تا اهرام جیزه در مصر و همین
تخت‌جمشید خودمان و بسیاری از بناهای دیگر به یک باره انسان به راز و رمز ایجاد
بناها و المان‌هایی با مفاهیم عمیق و متعالی دست یافت، بناهایی که علاوه بر ایجاد
حس تحسین و تحیر در بیننده، روش‌ها و تکنولوژی‌های متحورانه‌ای برای ایجاد آن‌ها
پدید آمده بود که بعضی از آن‌ها بعد از گذشت هزاران سال هنوز برای ما کاملاشناخته
شده و ملموس نیستند. خطوط و فرم‌های ایجاد شده در این بناها حس‌های متفاوتی از جلال
و شکوه تا عظمت و تعادل و حتی حس آرامش را در ذهن بیننده القا کرده و پرورش
می‌دهند. با گذشت اعصار و قرون متمادی و پس از بروز رخدادهایی نظیر رنسانس در
اروپای پس از قرون وسطی و انقلاب‌های سیاسی و صنعتی در سده‌های بعد از آن و تحول و
پیشرفت در زمینه‌های مختلف علمی و هنری، درک و استنتاج متفاوتی از زیبایی و تناسب
در میان منتقدان و صاحب‌نظران بزرگ به وجود آمد؛ که بر خلاف دید سنتی که زیبایی را
در بازآفرینی و به کمال رساندن واقعیت‌های موجود می‌دید، در دیدگاه جدید خطوط و
فرم‌ها و اشکال و حتی رنگ‌ها مفاهیم اصولی پایه را به وجود می‌آورند. و در نهایت
مکاتب هنری مدرنی همچون اکسپرسیونیسم، سورئالیسم تاثیر مهمی بر معمار امروزی ما
گذاشتند. مصداق بارز آن‌ها بناهای ساخته شده توسط لو کوربوزیه2، نورمن فاستر3 و
زاها حدید4 و گائودی5 هستند.
1 - Stonehenge
2-به فرانسوی Le Corbusier معمار، طراح، شهرساز، نویسنده و نقاش سوئیسی
3 - Norman Robert Foster معمار مشهور بریتانیایی
4- Zaha Hadid معمار برجسته‌ی عراقی- بریتانیایی در سبک واسازی
5- به اسپانیایی Antoni Gaudí i Cornet معمار کاتالونیایی
