نشریه
پروازشماره 49 اسفند 1396
آرش آبایی
خانواده‌ی
موسکات
نویسنده: آیزاک باشویس سینگر1
مترجم: فریبا ارجمند
ناشر: روزنه، ۱۳۹۶
تعداد صفحات: ۹۳۶
کتابخانه‌ی مرکزی انجمن کلیمیان عصر شنبه 13 آبان میزبان فریبا ارجمند، مترجم رمان
خانواده‌ی موسکات اثر ایزاک باشویس سینگر بود. در این جلسه که توسط حمید اقبالی
(عضو هیئت امنای کتابخانه) اداره می‌شد، ابتدا ارجمند به شرح کلی رمان و سیر
ترجمه‌ی آن پرداخت. وی با اشاره به بارها بازخوانی متن، مشکلات خاص آن از جمله
واژگان عبری را برشمرد که البته بخشی از آن واژگان با راهنمایی انجمن کلیمیان توضیح
داده شد.
سپس دکتر مره‌صدق به بررسی مفصل محتوای کتاب و مقایسه‌ی دو نسخه‌ی ییدیش و ترجمه‌ی
انگلیسی آن پرداخت که در پایان داستان تفاوت‌هایی با هم دارند. دکتر سامه‌یح سخنران
بعدی بود که انتقاداتی از بازنمایی
چهره‌ی یهودیان اروپای شرقی در آثار سینگر طرح نمود. آخرین سخنران، هارون یشایایی،
فضای زندگی یهودیان را در آثار سینگر تشریح و ترجمه‌ی آثار نویسندگان یهودی در
ایران را اقدامی ارزشمند دانست.
جلسه با بازخوانی بخش‌هایی از کتاب توسط اقبالی و پرسش و پاسخ حاضران پایان یافت.
***
ایزاک باشویس سینگر نویسنده‌ی لهستانی‌تبار آمریکایی در ۱۹۰۲ در خانواده‌ای یهودی
در دهکده‌ای نزدیک ورشو به دنیا آمد. پدرش و پدربزرگ مادری او حاخام بودند. او در
سال ۱۹۳۵ به ایالات متحده مهاجرت کرد، سردبیر روزنامه‌ی «فوروارد» در نیویورک شد و
اکثر داستان‌های کوتاه خود را برای اولین بار در آن روزنامه به زبان ییدیش (ترکیبی
از آلمانی و عبری) چاپ کرد.
سینگر تمام آثارش را به زبان ییدیش نوشته‌است. پس از به شهرت رسیدن، داستان‌های
کوتاه و بلند او یکی پس از دیگری با نظارت خودش به انگلیسی برگردانده شدند.
سینگر تحلیل‌های روان‌شناسانه‌ی عمیقی از شخصیت‌هایش به دست می‌داد و از لحاظ فکری
شیفته‌ی اسپینوزا فیلسوف معروف یهودی هلندی بود. او دو بار در سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۴
برنده ی جایزه‌ی کتاب ملی آمریکا شد و در سال ۱۹۷۸ نیز جایزه‌ی نوبل ادبیات را از
آن خود کرد. از میان آثارش پیش از خانواده ی موسکات، مجموعه داستان «یک مهمانی یک
رقص»(مژده دقیقی)، «احمق‌های چلم و تاریخ‌شان»(پروانه عروج‌نیا)، «دوباره احمق‌های
چلم»(خدیجه روزگرد) و رمان «دشمنان»(احمد پوری) به فارسی ترجمه شده‌اند. علاوه بر
این، برخی از داستان‌های کوتاه او در میان مجموعه داستان‌های برگزیده در کتاب‌ها و
نشریات فارسی نیز به چاپ رسیده‌اند.
سینگر در سال ۱۹۹۱ در فلوریدای امریکا درگذشت.
***
کتاب خانواده‌ی موسکات، اثر ایزاک باشویس سینگر، برای اولین بار بین سال‌های 1945 و
1948 در روزنامه‌ی ییدیش زبان فورورتس به صورت پاورقی انتشار یافت و در سال 1950 در
قالب کتابی دو جلدی عرضه شد. ترجمه‌ی کتاب به زبان انگلیسی نیز در یک جلد و در همین
سال به چاپ رسید. داستان در اجتماعی یهودی واقع در لهستان و بیشتر در ورشو و در
فاصله ی دو جنگ جهانی اول و دوم رخ می‌دهد.
در بخشی از توضیح پشت جلد ترجمه‌ی فارسی این رمان، چنین آمده: »این کتاب روایت
زندگی تعداد زیادی کاراکتر است و بازه‌ی زمانی تقریباً سی‌ساله‌ای را از ۱۹۱۱ تا
شروع حمله‌ی آلمان به لهستان در جنگ جهانی دوم در بر می‌گیرد. در این تصویر
پانورامیک، سینگر به یهودیان حسیدی و ارتدکس، برآمدن سکولاریسم، فروپاشی سنت‌های
قرن نوزدهم، و ... می پردازد. سینگر در این رمان ضمن روایت سرگذشت کاراکترهای خود،
روش زندگی و سنت‌های یهودیان ورشو پیش از جنگ جهانی دوم را روایت کرده است، روایتی
که نخواسته موضوع خود را بستاید یا درباره‌اش گزافه‌گویی کند. بنابراین سینگر
هم‌کیشان و هم‌وطنان خود را با تمام سایه‌روشن‌های اخلاقی ایشان تصویر کرده است.»
خانواده‌ی موسکات رمانی پر از شخصیت است که اکثر آن‌ها یهودی‌اند. روایت با ماجرای
سومین ازدواج «مِشولام موسکات» در آستانه ی 80 سالگی شروع می شود که بزرگ خانواده
ای یهودی و ثروتمند در گتوی یهودیان ورشو است. او مردی مقتدر است که کمابیش اداره‌ی
تمامی امور خانواده‌ی بزرگ خود را از امور اقتصادی تا ازدواج و طلاق فرزندان و
نوه‌ها به عهده دارد.
آسا هشل، شخصیت اصلی اثر، مرد جوان نابغه ای سردرگم و افسرده حال از خانواده‌ای
روحانی است که از او انتظار می رود تا اسپینوزای ثانی باشد. او با یک توصیه نامه و
نسخه‌ای از کتاب اخلاق اسپینوزا به زبان عبری در جیب، از روستای محل تولد خود پا به
ورشو می‌گذارد تا در آن شهر فلسفه بخواند. آسا هشل در بدو ورود به آن شهر به طور
کاملا اتفاقی با آبرام شاپیرو، یکی از دامادهای موسکات که از اشخاص محوری و یکی از
جالب‌ترین تیپ های داستان است آشنا می‌شود و به واسطه‌ی او به خانواده موسکات راه
می‌یابد.
داستان در واقع شرح زندگی سه نسل از یک خانواده است که در نهایت مانند جامعه‌ی
یهودیان لهستان به اضمحلال و پراکندگی ختم می‌شود، و در نمایی دورتر، زوال فرهنگ
دیرپای یهودیان اروپا در اثر توفان‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است که آن قاره را
در آن سال‌ها درنوردیده است.
این رمان، در کنار ذکر مصائب و تحولات روزمره ی این خانواده، نگاهی دارد به تأثیر
مدرنیته بر فضای سنتی جامعه‌ی یهودی اروپایی. تحولات جدید اجتماعی و راه‌یابی
یهودیان به مدارس و دانشگاه های غیر مذهبی اروپا، قشر تحصیلکرده را با پرسشهای
اساسی فلسفی و بروز شکاف های عمیق در باورها و اعتقادات سنتی مواجه نموده است.
کتاب در کنار جذابیت های فراوان داستانی، گونه ای دائرة‌المعارف فرهنگ یهودی است و
از این نظر فرصتی کم نظیر برای آشنایی با عادات و آداب متنوع این جامعه در اروپای
شرقی است.
1- Isaac bashevis singer
منابع:
frnouri.blogsky.com
www.iranketab.ir/book/402-the-family-moskat
جهان کتاب، شماره 7، مهر 96
