نشریه احوا مرداد 1388
ـ تعدادي از متون مهم ادبي ايران به اين دليل در حمله اعراب در قرن هفتم ميلادي از
ميان نرفت كه يهوديان آنها را با حروف عبري ثبت كردند و با اين ادعا كه آنها متون
مقدس هستند از نابوديشان جلوگيري كردند.
ـ بنا بر يك افسانه قديمي يهوديان اصفهان، لنگ شدن پاي تيمور را از آن رو مي‌دانند
كه در مراسم روزه بزرگ سال 1387 ميلادي هنگامي كه يهوديان در كنيساي مارون با صداي
بلند جمله توحيد را ادا مي‌كردند، تيمور كه اتفاقاً از آنجا عبور مي‌كرد بر اثر رم
كردن اسبش به زمين افتاد و پايش شكست و لنگ شد. (تيمور هنگام حمله به اصفهان هفتاد
هزار تن را از دم تيغ گذراند و بسياري از يهوديان در آنجا قتل عام شدند.)
ـ در زمان نادرشاه افشار و در سال 1740 ميلادي براي اولين بار هفت خانواده كليمي به
عنوان خزانه‌دار به مشهد اعزام شدند. اين تعداد تا قبل از شهريور 1320 به پانصد
خانوار رسيد.
ـ افراد ذیل در سال 1276 شمسى جزو اعضاى «حبرا» (اولين انجمن كليميان ايران در زمان
ناصرالدين شاه قاجار) بودند: رحیم ملا باخاج، سلیمان داود مرادى، آقا بابا موشه
دیان، ملا یعقوب بن‌لوى، نهوراى آباروخ آشركاشى، حكیم ابراهیم روفه، حاج موشه
میخائلى، یاقوتیئل اسحق، آقا ذكریا آشرقاطان، حزقیا یوسف حقانى، ملا ابراهام ربانى،
آقا داود مردخاى و اسحق مردخاى.
ـ معروف است كه ساكنان قدیم بهبهان اصلیتی یهودی داشته‌اند حالا این روایت چقدر به
حقیقت نزدیك است حد.ا می‌داند. وجود مقبره‌اي منتسب به دو پيامبر يهودي و به روایتی
دو سردار یهودی در نزدیكی بهبهان یكی از این نشانه‌هاست.
جالب‌تر اينكه هنوز بسیاری از مردم روزهای شنبه برای زیارت اين قبور به آرامگاهشان
می‌روند. آرامگاهی كه به نظر می‌رسد در اثر بی توجهی به مخروبه‌ای تبدیل شده است.
