2- سالهاي شميطا و يوُوِل: در تقويم عبري، سال آخر هر دوره هفت ساله كشاورزي «شميطا» نام دارد كه كشاورزي، زراعت و فروش محصولات باغهاي ميوه دراين سال تعطيل مي شود. افرادي كه به علت دزدي طبق نظر دادگاه شرع به جاي حبس در زندان موظف به خدمت نزد يك فرد صالح شده بودند، در اين سال آزاد مي شدند. همچنين پس از گذشت هفت سالِ شميطا (هفت دوره هفت ساله، برابر 49 سال) پنجاهمين سال به نام «يوُوِل» شناخته مي‌ شود كه در اين سال نيز بهره‌ برداري از زمينهاي كشاورزي و باغها تعطيل ‌شده و قوانين خاص درباره مالكيت زمينها و بازگشت افراد موظف به خدمت نزد خانواده هايشان اجرا مي شد. اول ماه تيشري، مبناي شمارش اين سالهاست.

3- عُورْلا: ميوه هاي يك درخت (كه به فرد يهودي تعلق دارد) تا سه سال پس از كاشتن نهال (غَرس يا جابه جايي آن) براي هرگونه استفاده از نظر شرع يهود ممنوع هستند. نيز رسم بوده كه در سال چهارم، ميوه ها يا مبلغ معادل آنها را در كنار معبد خداوند «بت هميقداش» صرف مي كردند. اول تيشري مبناي زماني شمارش اين سالهاست و چنانچه تا 45 روز پيش از اول تيشري نهال يا درختي كاشته شود، با فرا رسيدن اول تيشري، يك سال كامل براي موضوع «عورلا» حساب مي شود.

4- اهداي درصد محصولات : درايام آبادي بت هميقداش، مقداري از محصولات كشاورزي (غير از محصولات درختي) هر سال با نام مَعَسِرْ (ده درصد) به لوي ها و فقرا، و تروما (دو درصد) به كهن‌‌ها اختصاص مي يافت. اين مبالغ خيريه مي‌‌بايست از محصولات همان سال پرداخت شوند و اول ماه تيشري، مبناي شمارش سال براي اين موارد بود.

 روز حسابرسي اعمال:
مهمترين مناسبت اول ماه «تيشري»، روز رسيدگي به اعمال است. طبق عقيده يهود، خداوند در اين روز، اعمال يك سال گذشته افراد جهان را مورد بررسي قرار مي دهد و سرنوشت سال آينده را بر اساس آن تعيين مي فرمايد. به همين دليل، دو روز اول و دوم ماه تيشري براي يهوديان تعطيل شمرده شده و مراسم عِبادي خاصي در اين ايام در كنيساها برگزار مي شود. موضوع اصلي اين مراسم كه شامل تفيلاها و دعاهاي مخصوص است، طلب توبه و بخشايش بوده و براي سال جديد از خداوند، زندگي نيك و با سعادت درخواست شود.

در تلمود چنين آمده است: «سه دفتر در روش هشانا گشوده مي شوند: يك دفتر براي شريران، يكي براي صادقان و ديگري براي افراد ميانه.

سرنوشت افراد كاملاً شرير در دفتر مَمات يا مرگ نوشته و مهر مي‌‌شود. به افراد ميانه تا روز كيپور ( دهم تيشري) مهلت داده مي شود كه چنانچه توبه كنند، نام ايشان مانند صادقان در دفتر حيات نوشته ‌شود و در غير اين صورت از شريران به شمار مي آيند.»

درباره گفتار فوق از تلمود چند پرسش اساسي مطرح است:

1- مگر حسابرسي به اعمال انسان پس از پايان عمر او و در جهان آخرت انجام نمي‌‌شود؟ پس روز حسابرسي در اول سال به چه معناست؟

2- دفترهاي زندگاني و مرگ چه معنايي دارند و آيا شريران در هر سال جديد از بين مي روند يا مي توان همه كساني را كه در سال نو به حيات خود ادامه مي دهند، «صادق» شمرد؟

3- در اين گفتار، منظور از «صادق» و «شرير» چيست؟

در پاسخ به چنين پرسشهايي مي توان گفت كه:

1- حسابرسي نهايي اعمال انسان در جهان آخرت و پس از پايان عمر او در اين جهان صورت مي گيرد و همان گونه كه در تعاليم مذهبي آمده است، انساني كه عمري را به شرارت و ظلم گذرانده، اين فرصت را دارد كه حتي در آخرين لحظات عمر توبه كرده و مورد عفو الهي قرار گيرد، يا دست كم در مجازات اعمال خود تخفيف بگيرد. همچنين فردي كه عمري را به نيكوكاري و صداقت گذرانده، ممكن است كه با سستي ايمان در پايان عمر و انحراف از مسير صحيح، تمام پيشينه درخشان خود را از دست بدهد و همچون فردي شرير شناخته شود. به همين دليل است كه رسيدگي به اعمال زندگي يك انسان، تنها پس از مرگ او مفهوم واقعي مي يابد. حسابرسي اول سال عبري (روش هشانا) مربوط به اعمال و زندگي انسان تا سال جاري است و از اين رو، كارنامة رفتار گذشته وي مورد بررسي قرار مي گيرد تا سرنوشت سال آينده اش بر همين اساس تعيين ‌‌شود.

2- طول عمر هيچ انساني براي او روشن و آشكار نيست و هر لحظه ممكن است كه زندگي وي پايان يابد و چه بسا كه نتواند سال جديد را به پايان برساند. دفتر «حيات» و «ممات» به معناي آن است كه آيا رفتار اين شخص در گذشته ارزش آن را دارد كه چند صباحي به عمرش افزوده شود يا آنكه نياز ه طول عمري يش از آنچه قبلاً براي او عيين شده است، ندارد.

 مفهوم دفترهاي حيات و ممات از يك نظر به معناي چگونگي گذران زندگي در سال جديد نيز هست. دراين مفهوم، حيات يا مرگ به معناي جسماني و فيزيكي آن مورد نظر نيست.    

انسان «صادقي» كه مورد توجه ويژه خداوند قرار مي گيرد و همه مراحل زندگي او با هدايت و حكمت خاص الهي طي مي شود، در حال «زندگي» كردن به معناي واقعي آن است. گرچه در ظاهر ممكن است تنگناها و مشكلاتي در اين زندگي به چشم بخورند، همگي آنها از تدبير خداوند براي هدايت اين بندة صادق در مسير مورد نظر خالق سرچشمه مي گيرند .

در مقابل، يك فرد مُتمرد و شرير به درجه‌‌ اي از ذلت سقوط مي‌ كند كه پروردگار نظارت ويژه خود را از او مي گيرد (هر چند كه خداوند همواره به همه پديده هاي خلقت و حتي بر‌‌افتادن برگي از درخت آگاه است) و اين فرد از موهبت هدايت مستقيم الهي در زندگي خود تقريباً محروم ‌شده، مانند دانش‌ آموزي مي شود كه از مدرسه اخراج شده و ديگر تحت نظارت اولياي مدرسه نيست و به حال خود رها گشته است. چنين انساني ممكن است كه در ظاهر، زندگي را بهتر از ديگر همنوعان صادق و مؤمن خود بگذراند، اما نكته مهم اين است كه او ديگر به حال خود رها شده و ارزش راهنمايي و هدايت را از سوي خالق خود به گونه اي از دست داده است. اين فرد با آنكه از لحاظ جسماني نفس مي‌‌ كشد و زندگي مي كند، از ديد معنوي به فردي مي ماند كه مدتي است جان خود را از دست داده و چه بسا كه حيات و حركت فيزيكي وي تنها به سبب آزمايش ديگران يا حكمتهاي خاص الهي باشد. پس نوشته شدن در دفتر «حيات» به معناي قرار گرفتن در مسير مورد نظر خداوند و توجه ويژه او به انسان است و دفتر «ممات»، مفهومي در برابر آن خواهد بود.

به غير از موارد فوق، در روش هشانا سرنوشت انسان و جهان در سال جديد تعيين مي شود. همان گونه كه در تفيلا و دعاهاي مخصوص اين روز آمده است، خداوند در چنين روزي اعلام مي‌ كند كه سال آينده در كجا خشكسالي و در كجا فراواني محصول باشد، چه كساني سالم باشند و چه افرادي به بيماري و مشكلات دچار شوند و حتي روزي و درآمد فرد درسال آينده تعيين مي شود كه در صورت توبه و بازگشت انسانها، اين سرنوشت قابل تغيير و دگرگوني است.

3- اكنون بايد مفاهيم «صديق» و «شرير» روشن شود. همان گونه كه ذكر شد، تعيين صداقت يا شرارت يك فرد به طور كلي پس از پايان عمر او و حسابرسي اعمالش تا آخرين لحظه زندگي ميسر است. در روش‌‌هشانا شرارت يا صداقت يك فرد، تنها در مقياس «عمر گذشته» وي صورت مي پذيرد و سرنوشت سال آينده اش و اينكه چه امكانات و فرصتهايي به او داده يا از او گرفته شود، تعيين خواهد شد. بنابراين فردي كه در روش‌‌هشانا جزء شريران يا صادقان به شمار مي آيد، شايد در آخرت و روز حسابرسي نهايي در اين طبقه‌‌بندي قرار نگيرد.

«هارامبام» در توضيح مفهوم صادق و شرير در روش‌ هشانا چنين مي فرمايد:

«هر انساني به سبب خوبيها و رعايت خواسته هاي الهي، داراي امتيازاتي است و در برابر آن به سبب خطاها و اشتباهاتش، داراي گناهان و نكات منفي ثبت شده اي در نظر خداوند است».

در اين بحث منظور از صادق، كسي است كه امتيازات او بيش از گناهانش باشد و شرير، كسي است كه گناهانش بر امتيازاتش پيشي گيرد. البته منظور از بيشتر بودن گناه يا صواب فقط تعداد آنها نيست، بلكه جنبه كيفي نيز مورد نظر است.

 فرد «ميانه» داراي امتيازها و گناهان تقريباً برابر است، به گونه‌ اي كه با انجام دادن شماري از ميصواها و اعمال نيك، در دسته صادقان يا با ارتكاب گناهي، در دسته شريران جاي مي‌ گيرد. بنابر‌‌اين شايسته است كه انسان همواره خود را همچون فردي «ميانه» در نظر بگيرد كه يك عمل صواب، او را به فردي صادق و يك خطا، او را به شخص شرير مبدل مي سازد.

هارامبام درباره تعيين سرنوشت جهان در سال جديد، نظري مشابه را بيان مي كند. به اين صورت كه همه انسانهاي دنيا را به دو دسته صادق و شرير تقسيم مي كند و چنانچه شمار يك دسته بر دسته ديگر فزوني يابد، دنيا در سال جديد در آسايش و رفاه يا مصيبت و جنگ به سر خواهد برد.

هر انسان لازم است چنان تصور كند كه گويي دقيقاً نيمي ‌از جهان را صادقان و نيم ‌‌ديگر را شريران تشكيل مي دهند و سرنوشت جهان فقط به اين فرد وابسته است كه اگر وي جزء صادقان قرار گيرد، جهان به سمت سعادت و در غير آن به سوي مصيبت خواهد گراييد. در حقيقت، توبه يك انسان تا آنجا مي تواند ارزش پيدا كند كه جهاني به اعتبار او از مصائب رهايي پيدا كند، همان گونه كه گفته شده:

فرد صادق و پاك، همچون ستون و پايه اي براي جهان است.

 با توجه به موارد ياد شده، دو روز روش‌‌هشانا از مهمترين مناسبتهاي يهوديان محسوب مي‌ شوند. اين دو روز همانند شبات، به جز امكان طبخ غذاي همان روز - تعطيل كامل هستند و مراسم آن به طور عمده به طلب بخشايش و درخواست سرنوشت نيك در سال جديد اختصاص يافته‌ اند.

دو شب روش هشانا پس از تفيلاي عرويت كه مخصوص روش هشاناست، سفره‌ اي ويژه شامل خوراكيهايي مانند خرما، سيب، عسل و.... در منازل ترتيب داده ‌شده كه هر يك از آنها با خواندن دعايي خاص خورده مي شود.

اسامي زير براي اين روز به‌‌كار مي‌ رود:

1- روش‌‌هشانا: در مفهوم اول سال عبري كه « رُوش» به معناي سرآغاز و «شانا» به معناي سال است.

2- يوم هَزيكارُون: به معني روز يادآوري است. زيرا در آن، اعمال گذشته انسان مورد يادآوري و بررسي قرار گرفته، فداكاري حضرت ابراهيم ياد مي شود كه در آن روز حضرت اسحق را براي قرباني به درگاه خداوند آماده كرد.

3- يوُم تِروعا: «تروعا» به معناي نواختن كَرنا و شوفار با نداي لرزان است كه يكي از مراسم اصلي اين روز را تشكيل مي دهد و تورا نيز براي روش هشانا اين لقب را به كار برده است.

4- يُوم هَدين: «دين» در زبان عبري به معناي محاكمه و رسيدگي به اعمال است و روش هشانا روزي است كه به اين امر اختصاص يافته است.

5- يُوم هَكِسِه: روش هشانا در آغاز ماه قمري واقع شده كه «ماه» در اين روز از ديده ها پنهان است. به همين سبب نام  كِسِه به معناي «پوشيده» بر اين روز خوانده مي‌ شود. از ديگر دلايل اين نام، «رحم و شفقت الهي» است كه در صورت توبه انسان، از گناهان او در اين روز چشم پوشي مي كند.

در دو روز روش هشانا تفيلاهاي ويژه اي خوانده مي‌ شود كه بيشتر آنها حاوي مفاهيمي درباره روز حسابرسي اعمال، پذيرش مشيت خداوند و درخواست رحم و شفقت به هنگام داوري است. در بخشهاي ويژه اي از تفيلاي «موساف» اين روز، چندين بار شوفار نواخته مي‌ شود.

در روش هشانا عزاداري يا گرفتن تعنيت (روزه) ممنوع است.  

نواختن شوفار : شوفار از قديمي ترين ابزارهاي موسيقي است كه بشر آن را شناخته و از شاخ حيوانات حلال گوشت  ساخته مي شود. دستور نواختن شوفار (دميدن در شاخ قوچ) به طور مستقيم در تورا آمده است:

«روز اولِ ماه هفتم براي شما روز مقدس اعلام شده است. هيچ كار و پيشه‌ اي انجام ندهيد، براي شما روز نواختن شوفار باشد.»

فرهنگ و بينش يهود – سال اول نظام جديد آموزش متوسطه





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید