|
| |||||||||||||||||
|
|
رامين ستاره شناس
آدينه كيپور 1- رسم كَپِر (كفاره) رسم است كه روز پيش از كيپور، به نشانه كفاره گناهان براي هر نفر مرغ يا خروسي را گرفته و شحيطا (ذبح شرعي) مي كنند. پيش از شحيطا جملاتي خوانده مي شود كه مضمون آن چنين است: «اين حيوان، كفاره گناه من باشد و به جاي من خونش ريخته شود». بهجاي مرغ و خروس مي توان از ديگر پرندگان حلال گوشت استفاده كرد. چنانچه دسترسي به مرغ زنده يا شحيطاي آن در آدينه كيپور يا روزهاي پيش از آن ممكن نباشد، مي توان قيمت معادل آن را پس از خواندن جملاتي همانند ذبح پرنده به فقرا و مستمندان صدقه داد يا ويژه هزينه هاي آموزش مذهبي كرد. 2- منع تعنيت: روز پيش از كيپور، گرفتن تعنيت به هر دليل ممنوع است و در مقابل آن توصيه شده كه افراد در اين روز براي آمادگي تعنيت كيپور، به حد كافي از خوراكيها استفاده كنند. آخرين وعده غذا پيش از غروب آفتاب آدينه كيپور بايد پايان يابد. * افزون بر شب و روز كيپور كه از لحاظ قوانين ممنوعيت كار همانند شبات هستند، پنج موضوع ديگر در آن ممنوع است: 1- خوردن و نوشيدن 2- هرگونه استحمام و شستشو 3- آرايش و ماليدن كرم بر بدن 4- پوشيدن كفش چرمي 5- روابط زناشويي. * كليه قوانين فوق از دقايقي پيش از غروب آفتاب شروع مي شوند و تا دقايقي پس از غروب آفتاب روز بعد و تاريكي كامل هوا (دست كم 30 دقيقه پس از غروب) ادامه مي يابند.
3- روشن كردن شمع: پيش از غروب آفتاب و شروع كيپور، خانم خانه مانند شب شبات دو شمع روشن مي كند و براخاي مخصوص آن را مي گويد. اگر كيپور با شبات مصادف شود، همان دو شمع را روشن مي كنند و براخاي ويژه شبات و كيپور گفته مي شود.
4- طلب عفو از والدين و همسر: رسم است كه فرزندان پيش از رفتن به كنيسا از والدين خود طلب بخشايش و عفو كرده، والدين نيز از اشتباهات و تقصيرات فرزندان چشم پوشي كنند. حتي اگر فرزندان به اين امر آگاه نباشند، شايسته است كه والدين پيش از حضور در كنيسا فرزندان خود را مورد بخشايش قرار داده، آنها را بركت نمايند. همچنين زن و شوهر نيز يكديگر را عفو كرده و مورد دلجويي قرار مي دهند.
يوم كيپور «براي شما قانون ابدي باشد. در دهم ماه هفتم، جانهايتان را رنج دهيد (روزه- تعنيت بگيريد) و هيچ كاري انجام ندهيد ... كه در اين روز براي طاهر شدن شما كفاره انجام مي شود. (و درصورت توبه) از تمام خطاهايتان در برابر خداوند پاك و مُبَرا خواهيد شد ». يُوم كيپور در دهم ماه تيشري واقع شده است كه از لحاظ حضور در برابر خداوند و طلب بخشش خطاهاي گذشته، مهمترين روز سال براي يهوديان به شمار مي آيد. نامهاي ديگر آن عبارتند از: 1- يُوم كيپور : كيپور به معناي «كفاره و بخشش» گناهان است. 2- يُوم عاسُور: عاسُور به معناي «دَه» و اشاره به دهم ماه تيشري است. 3- يُوم اَدير: اَدير به معناي «جليل و با عزت» است. در دعاهاي اين روز، بيش از ايام ديگر سال به عظمت و جلال خداوند اشاره مي شود. 4- يُوم هَسِليحا: به معناي روز «بخشش و عفو» گناهان. 5- يُوم هَقادُوش: روز مقدس كه اين روز بيش از ديگر ايام سال به راز و نياز و ارتباط بين انسان و خدا اختصاص دارد.
تفيلاها و مراسم كيپور در شب كيپور، پيش از تفيلاي عرويت با خارج كردن سِفِر تورا از هِخال، متن «كُل نيدْرِه» خوانده مي شود كه در آن همه نذرهاي فراموش شده باطل مي شود. سپس براخاي شِهِحِيانو بر سفر تورا گفته شده و پس از خواندن تفيلاي عرويت، مراسم سليحوت برگزار مي شود. در روز كيپور، در مجموعْ چهار بار تفيلا خوانده مي شود كه شامل شحريت، موساف، مينحا و نِعيلاست. تفيلاي« نِعيلا» تنها در يُوم كيپور خوانده مي شود. پس از هر نوبت از اين تفيلاها يك بار سليحوت خوانده شده و دوباره(در شحريت و مينحا) سفر تورا قرائت مي شود. * در تفيلاي شحريت و در بخش بازگشت شاليح صيبور، متن اعترافنامه بزرگ خوانده مي شود. معمولاً در تفيلاهاي شحريت و مينحاي روزهاي عادي هفته (به غير از شبات، موعديم و روزهاي خاص) متن «ويدوي» به طور مختصر خوانده مي شود. اما در كيپور اين متن به طور مفصل و با شرح كامل گناهاني كه انسانها ممكن است انجام دهند، ذكر شده و به سبب تمامي آنها از خداوند طلب بخشايش مي شود.
ترتيب عبادت در بت هميقداش در زمان آبادي بت هميقداش، كهن گادول در تمام روز كيپور در محل بت هميقداش حضور داشت و مراسم ويژه آن را اجرا مي كرد. او چندين مرتبه قرباني تقديم مي كرد، گياهان خوشبو را بخور مي كرد، اعترافنامه مي خواند و وارد مكان مركزي بت هميقداش به اسم « قُدس الاَقداس» مي شد. جماعت نيز در اين روز در محل بت هميقداش حضور داشتند و بخشي از مراسم را اجرا مي كردند. يكي ازمراسم، اين بود كه كهن گادول در مجموعْ ده مرتبه نام اعظم خداوند را بر زبان مي آورد و جماعت هر بار با شنيدن آن نام تعظيم كرده، روي خود را بر زمين مي نهادند و جمله « باروخ شِم ... » را با صداي بلند مي گفتند كه در ساير ايام سال با صداي آهسته ذكر مي كنند. امروزه به جاي آن مراسم، شرح آنها در تفيلاي موساف (بخش بازگشت شاليح صيبور) خوانده مي شود كه در سه بخش آن هر جا موضوع تعظيم جماعت بيان شود، حاضران كنيسا بر زمين نشسته، تعظيم كرده و جمله « باروخ شِم ... » را با صداي بلند مي گويند. * آخرين تفيلاي كيپور، « نِعيلا» و به معناي «بسته شدن در» است كه اشاره اي به پايان يافتن محكمه الهي و بسته شدن دروازه هاي آن دارد. لذا اين تفيلا در آستانه غروب روز كيپور با شوق و تمركز خاص خوانده مي شود. پس از پايان مراسم، شوفارْ نواخته شده، تفيلاي عرويتِ خروج از كيپور برگزار مي گردد. آخرين مرحله خروج از كيپور، براخا گفتن بر شمع و براخاي هَوْدالا است.
نكاتي درباره كفاره گناهان در يوم كيپور * مراسم و عبادات اين روز به خطاها و اشتباهات رخ داده در روابط ميان انسان و خداوند اختصاص دارد. روشن است كه اگر كسي نسبت به انساني گناه ورزيده و كدورت و سوء تفاهمي بين آن دو ايجاد شده باشد، تنها مراسم يوم كيپور و خواندن تفيلا قادر به پاك كردن چنين خطاهايي نخواهد بود. * پيش از يوم كيپور، انسان بايد خطاهاي خود را نسبت به ديگر همنوعان در نظر گيرد و به هر صورت نزد آنها رفته و طلب بخشش و عفو نمايد. همچنين رسم است كه در شب كيپور در كنيسا و پيش از آغاز مراسم، شاليح صيبور از كليه جماعت تقاضا مي كند كه همه با قلبي پاك، يكديگر را مورد عفو و بخشش قرار دهند و از خطاها و اشتباهات هم درگذرند. تنها در صورتي كه انسان حساب اعمال خود را با ديگران پاك كرده باشد، مي تواند با اجراي مراسم كيپور به بخشايش خطاهاي خود نسبت به خداوند اميدوار باشد. * از آنجا كه مراسم يوم كيپور از تعنيت طولاني و تفيلاهاي بسياري تشكيل شده و حتي انجام دادن كارهاي عادي و روزانه در آن ممنوع است و همه اين موارد براي كفاره گناهان انسان ترتيب داده شده اند، بايد توجه داشت كه خداوند نه به ظاهر اعمال انسان، كه به درون او مي نگرد و كفاره واقعي از اين راه انجام مي شود. براي روشن شدن موضوع به نمونه زير از كتاب يُونا (يونس نبي) توجه كنيد: «خداوند به يُونا فرمود ... به شهر بزرگ- نينْوِه برو و به (مردم) آن هشدار بده، زيرا شرارت و بدي آنها در حضور من آشكار شده است ... و يُونا به نينوِه رفت و (به مردم) چنين هشدار داد كه چهل روز ديگر اين شهر (به سبب گناهان شما) ويران خواهد گشت. مردمان نينوِه به كلام خداوند ايمان آوردند و تعنيت و عزاداري اعلام نموده و بزرگ و كوچك همگي پلاس پوشيدند. پادشاه آن شهر نيز از تخت خود برخاست ... و بر خاكستر نشست ... خداوند را با نهايت توان صدا زدند و هر فردي از اعمال و راههاي ناشايست بازگشت نمود و آن ظلمي را كه در دستهايشان بود، رها كردند ... خداوند اعمالشان را مشاهده كرد كه از راههاي شريرانه برگشته اند و خداوند نسبت به عقوبتي كه گفته بود به آنها وارد مي سازد، تغيير اراده داد و آن را انجام نداد.» با توجه به متن فوق، ملاحظه مي شود كه مردم نينوِه اعمال خود را تغيير دادند و همراه آن به گرفتن روزه، پوشيدن پلاس و نشستن روي خاكستر پرداختند. در اين مورد، خداوند فقط به نحوه لباس پوشيدن يا روزه آنها توجه ننمود، بلكه تغيير اعمال و اصلاح رفتارشان بود كه سرانجام موجب رحم پروردگار بر آنان شد. بنابراين، مراسم يوم كيپور و تعنيت (روزه) اين روز روشهايي هستند كه توبه را آسان مي كنند. هدف اصلي اين مناسبت، شكسته شدن دل و بازگشت به سوي خداست كه تنها در اين صورت، موجبات عفو خطاهاي انسان فراهم مي شود. * همان گونه كه در بحث توبه ذكر شد، يكي از موانع توبه، آن است كه شخصي در عمد به گناهي بپردازد با اين اميد كه بعداً از آن توبه كند. در چنين موردي بيشتر فرصتهاي توبه از اين فرد گرفته مي شود. با توجه به اين اصل، كسي كه روز كيپور و مراسم آن را به چشم يك سپر محافظ ساليانه در برابر موارد ارتكاب گناه بنگرد و پس از گذشت يوم كيپور، با اين اميد كه در كيپور سال آينده دوباره گناهانش مورد بخشش قرار مي گيرند به كارهاي خلاف شرع و قانون بپردازد، خداوند وي را مورد تاديب قرار مي دهد و مراسم يوم كيپور نيز توانايي كفاره اعمال او را نخواهد داشت؛ مگر او به طور «كامل و قطعي» به درگاه خالق خود توبه كند. فرهنگ و بينش يهود – سال اول نظام جديد آموزش متوسطه |
|
|
