فریده پوراتیان
رئیس بخش مددکاری بیمارستان دکتر سپیر
منبع : صفحه 12
روزنامه سلامت شما 495/ شنبه 10 آبان 1393
سرگذشت خیریه ای که
بیش از 70 سال قدمت دارد
نهادی که امروزه "بیمارستان دکتر سپیر " نامیده می شود، در ابتدای فعالیت خود
"درمانگاه کانون خیرخواه " نامگذاری شده بود. این درمانگاه بعدها توسعه یافت و
"بیمارستان کوروش کبیر" نام گرفت و درمانگاه رایگان آن ، درمانگاه دکتر سپیر و
بیمارستان هم بعد از انقلاب 1357 به نام دکتر سپیر شد. همه افت و خیزهای زندگی
یهودیان و تحولات دیگر اجتماعی در ایران را به خصوص در جریان جنگ دوم جهانی
1945-1933 و بعد از آن تا امروز در سیمای کانون خیرخواه و بیمارستان دکتر سپیر می
توان دید.
سال 1321 جمعی از معتمدان و خیران جامعه یهودی تهران با کمک چند پزشک یهودی ،
درمانگاه کوچکی در محل کنیسای "ملا حنینا" در ضلع شرقی محله سنتی کلیمیان تهران در
بخش عودلاجان و در حاشیه خیابان سیروس که به تازگی احداث شده بود برپا کردند.
روزهای اول فعالیت درمانگاه، مراجعان عموماً مادران یهودی بودند که فرزندان خود را
به دلیل آلودگی آب آشامیدنی و بدی تغذیه در وضعیت استفراغ و اسهال در بغل گرفته
بودند و انتظار دارو و غذا داشتند. تعداد مراجعان هر روز بیشتر شد و بیماران
غیریهودی ساکن اطراف محله نیز به مراجعه کنندگان افزوده شدند. هئیت مدیره کانون
خیرخواه و پزشکان همکار، تصمیم گرفتند اولویت کار خود را مبارزه با تیفوس قرار
دهند. پس از فروکش کردن همه گیری تیفوس، از سال 1324 موضوع گسترش درمانگاه، تاسیس
بیمارستان در هئیت مدیره کانون خیرخواه ، مطرح و اقدام های لازم برای اجرای آن
انجام شد.
توسعه درمانگاه و احداث بیمارستان، واقعه ای مهم در تاریخ زندگی یهودیان ایران است.
اول به این دلیل که ایجاد و اداره سازمانی خدماتی و بهداشتی با وجود تعداد کم جمعیت
یهودی که جمعیت یهودی اطراف که هر روز کمتر به محله های یهودینشین به قسمت های
شمالی شهر، منتقل می شد، غیراصولی و دور از ذهن، به نظر می آید. دیگر آنکه منابع
لازم برای ساختن و اداره بیمارستان در دسترس نبود.
تامین منابع مالی
هیات مدیره با مراجعه به کنیساها و اماکن و مغازه های یهودیان کمک های مردم را جمع
آوری و هزینه بیمارستان را تامین می کرد. خدمات بیمارستان و کانون خیرخواه و حسن
شهرت پزشکان یهودی وسیله ای مهم و کارساز در ایجاد روابط دوستانه یهودیان ایران و
مخصوصاً ساکنان محله کلیمیان و اطراف آن با مسلمانان بود. آثار ورود نسل تازه ای از
یهودیان به فعالیت های کانون خیرخواه و قبول مسئولیت و هیات مدیره و بیمارستان و
فعالیت های جنبی دیگر مربوط به کانون آثار خود را بعد از انقلاب 1357 نشان داد.
حضور پزشکانی با سابقه مدیریتی در بیمارستان های دیگر و ارتباط موثر با سازمان های
مربوط به کار بیمارستانی در اداره های دولتی، در راه افتادن دوباره بیمارستان کمک
موثری بود. آنها قرار داد با بیمه های مختلف دولتی و در آمادگی کانون خیرخواه از
شرایط قبلی با شرایط تازه تلاش فراوان کردند.
دفاع و حفظ حقوق اقلیت
با تلاش هیات مدیره ، نگرانی جامعه کلیمیان ایران از مصادره شدن بیمارستان و سلب
مالکیت کلیمیان ایران از کانون خیرخواه، از میان رفت و کانون خیرخواه در مالکیت و
اداره بیمارستان حق قانونی کامل به دست آورد. تعدادی اندک می خواستند مدیران یهودی
کانون خیرخواه را با این عنوان که بیمارستان متعلق به کمیسیون مذهبی است خلع
مسئولیت کنند و خود مدیریت بیمارستان را در اختیار بگیرند ولی دفاع ما در تمام
موارد این بود که ما میسیون مذهبی نیستیم، شهروندان ایرانی هستیم و در مورد
بیمارستان و متعلقات آن حق قانونی داریم که خوشبختانه این دفاع مورد قبول قرار می
گرفت. قابل ذکر است که در این مرحله کمک های مرحوم آیت ا... مهدوی کنی که آن روزها
رئیس کمیته انقلاب بودند و آیت ا... طالقانی که از قبل از بیمارستان را می شناختند
،در خنثی کردن نقشه های تصرف بیمارستان تاثیر تعیین کننده ای داشت.
به جز خدمات درمانی و بهداشتی سایر نیازهای غذایی، و رفاهی خانواده های را تا حد
امکان در اختیار خانواده ها قرار گیرد . با تشکیل بخش مددکاری، هئیت مدیره تصمیم
گرفت دفترچه های خدمات بهداشتی رایگان و نیمه رایگان را بین نیازمندان شناسایی شده،
در شعاعی وسیع تر توزیع کند و حدود 2هزار و 500 دفترچه به نام اشخاص نیازمند صادر
شد. این اقدام از طرف "دفتر خدمات بیمارستان های خیریه" و وزارت بهداشت و درمان
مورد حمایت و تشویق فراوان قرار گرفت و برای نهادهای خیریه دیگر از آن الگو برداری
شد.
اهمیت تشکیل بخش مددکاری در بیمارستان دکتر سپیر ، معرفی گسترده کانون خیرخواه به
عنوان یک نهاد خیریه به نهادهای تازه تاسیس در جمهوری اسلامی ایران بود. این اقدام
برای ارتباط یهودیان ایران با هموطنان مسلمان خود در سالهای بعد از انقلاب تاثیر
تعیین کننده داشت. تمام شعب کمیته امداد امام خمینی(ره) ، تعداد زیادی از مساجد
تهران و نهادهای خیریه مسلمانان در تهران و شهرستان ها، برخی بیماران را به
بیمارستان دکتر سپیر معرفی می کردند.
شرح تشویق ها و قدردانی نهادهای مختلف از کانون خیرخواه و بخش مددکاری آن چون اهرمی
در شرایط مختلف برای دفاع از حقوق یهودیان ایران استفاده می شد.
کانون خیرخواه و بیمارستان دکتر سپیر از ابتدای تاسیس "خدمات خیریه بیمارستان" در
سال 1363 به عضویت آن در آمد. در این نهاد 3 بیمارستان در تهران و تعدادی درمانگاه
های خیریه که جنب مساجد تشکیل شده بود، عضویت داشتند.
کانون خیرخواه و بیماستان کوروش کبیر(دکتر سپیر)
به یاری خداوند و همت جامعه کلیمیان ایرانی و همکاری هموطنان مسلمان، به زندگی خود
ادامه خواهد داد و این میراث گران بها نسل به نسل در شرایط گوناگون واگذار شده و
چون موجودی زنده شرایط مختلف را تجربه کرده و پابرجا ایستاده است.
