الهام مؤدب
مترجم زبان انگلیسی
آبان 1395
ردپای هولوکاست در سوئد
آنیکا هرنرت روتسین خبرنگار یهودی سو
ئدی
برای تهیه گزارش از انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند 94 سفری به ایران
داشت و در فرصت بسیار کوتاهی از یهودیان سوئد سخن گفت.
بسیاری از یهودیان امروز سوئد نوه‌ها و نتیجه‌های بازماندگان هولوکاست
می‌باشند. بازماندگان هولوکاست طی جنگ جهانی به عنوان پناهنده به سوئد فرار
کردند .
هولوکاست بخشی از هویت فرهنگی آنان است . در کنیسا یهودیان ارتودکس 4
بازمانده هولوکاست حضور دارند. گرچه تلاش فراوانی کردم تا با همکاری آنیکا
بخشی از واقعیت‌های هولوکاست را از زبان آنان روایت کنم اما متاسفانه
هیچکدام به دلیل یادآوری رنج‌ها و خاطرات دردناک و تلخ گذشته حاضر به
مصاحبه نشدند.
هر سال در روز یادبود هولوکاست در کنیسا یهودیان دور هم جمع می‌شوند.
مسن‌ترین بازمانده هولوکاست آوازی به زبان ییدیش درباره بقا و زندگی
می‌خواند. سپس برای بازماندگان و یهودیان دعای خاصی خوانده می‌شود. میز و
صندلی‌های کنیسای یهودیان ارتودکس که یادگاری از هولوکاست می باشد در سال
1938 با کشتی به استکهلم ارسال شد.
سه کنیسا در استکهلم وجود دارد. در کنیسا خباد یهودیان لوواویج که از
فلسطین به سوئد مهاجرت کرده‌اند گردهم می آیند. در کنیسا یهودیان کانسروتیو
کمتر به هلاخا اهمیت می‌دهند. کنیسا یهودیان ارتودکس به نام ادات یشرین
می‌باشد. 380 نفر عضو دارد. مسن‌ترین عضو 95 سال دارد و بسیاری از
خانواده‌های جوان از اعضای آن هستند. یهودیان ارتودکس به کشروت اهمیت
می‌دهند و غذای کاشر می‌خورند. اکثر آنان به زبان ییدیش صحبت می‌کنند. زنان
تقیلا نمی‌خو انند. به آنان گروهی پارشا تورا آموزش داده می‌شود.
در کنیسا سوئد برعکس کنیساهای ایران زنان و مردان در کنار هم می‌نشینند.
یهودیان براخاها و تفیلا مینحا شحریت و عربیت را به زبان ییدش می‌خوانند
زیرا ییدش زبان مادری بازماندگان هولوکاست است. تعداد کمی از یهودیان عبری
بلدند و براخاها و تفیلا مینحا شخریت و عربیت را به عبری می‌خوانند.
زمانی که اولین گروه یهودیان به دعوت پادشاه سوئد در قرن 17 به 3 شهر بزرگ
آن کشور مهاجرت کردند مسیحیان پروتستان بودند. اما در زمان ورود بازماندگان
هولوکاست مسیحیان لوترنت طرفدار مارتین لوترکینگ حاکم بودند. یهودیان فقط
باید در گتو مختص خود در جنوب سوئد زندگی می‌کردند. اجازه ارتباط با سایر
افراد غیریهودی را نداشتند و باید کنیساها را به سبک کلیسا می‌ساختند زیرا
مارتین لوتر کینگ یهودیان را دوست نداشت و در آموزش‌هایش یهودیان را بد
معرفی می‌کرد.
گرچه امروز یهودیان از حقوق برابر برخوردارند ولی هنوز زندگی برای یهودیان
راحت نیست هنوز به آنان شک دارند. زیرا یهودیان را نمی‌شناسند و اطلاعات
کمی از آنان دارند. علاوه بر جو ضدیهودی مشکل ادغام یهودیان با سایرین وجود
دارد. به همین دلیل یهودیان به مذهب پایبند نیستند. ازدواج یهودی با
غیریهودی 80 درصد است و به سرعت جمعیت یهودیان رو به کاهش می‌باشد.
در استکهلم یک مدرسه یهودی وجود دارد ولی به دلیل قانون عدم تبعض نژادی همه
دانش‌آموزان یهودی نیستند. 35 درصد دانش‌آموزان یهودی هستند. در مدرسه
خواندن سیدور در حد ابتدایی آموزش داده می‌شود و برای یادگیری پیشرفته باید
به کشور دیگری که این آموزش‌ها داده می‌شود رفت.
در دانشگاه زبان عبری آموزش داده می‌شود ولی طرفدار چندانی ندارد.
در سال 1937 دولت سوئد که طرفدار آلمان بود ذبح کاشر را غیرقانونی اعلام
کرد. زیرا آن را وحشیانه می‌دانست. این قانون همچنان تغییر نکرده و دولت
سوئد اجازه ذبح کاشر را نمی‌دهد. ولی واردات آن آزاد است. گوشت و مرغ کاشر
با قیمت گران از بلژیک تهیه می‌شود. یا یهودیانی که به کشورهای یهودی‌نشین
سفر می‌کنند گوشت و مرغ کاشر یخ‌زده در کیسه فریزر با خود می‌آورند. گرچه
تهیه غذای گوشت و مرغ کاشر بسیار سخت و هزینه‌بر است یهودیان پایبند نظیر
آنیکا فقط غذای کاشر می‌خورند.
رستوران کاشر در سوئد وجود ندارد.
در مراسم عروسی در صورتی که فردی بخواهد غذای کاشر به مهمانان دهد از خارج
از کشور گوشت و مرغ کاشر تهیه می‌کند و تعدادی از زنان در آشپزخانه کنیسا
غذای کاشر می‌پزند. برخی برای آن که تاثیر خوبی بر دیگران بگذارند سنتی عمل
کرده و غذای کاشر تهیه می‌کنند. در شب‌های شبات بازماندگان هولوکاست خوراک
ماهی موسوم به کیک ماهی جفلت را می‌خورند. زیرا وضعیت مالی ضعیفی داشتند و
این ماهی ارزان قیمت را برای شب‌های شبات تهیه می‌کردند همچنان یهودیان
امروز این خوراک را برای شب‌های شبات می‌پزند .
یک اردو تابستانی سنتی موسوم به گلمستان هر سال توسط یهودیان ارتودکس
برگزار می‌شود.
همه کودکان و نوجوانان یهودی 9 تا 18ساله طی دو هفته در منطقه زیبا به اردو
می‌روند در کنار تفریح بازی شنا و فوتبال به آنان هلاخا تفیلا کشروت آموزش
داده می‌شود. افراد بزرگ‌تر سرپرست کوچک‌تر می‌باشند به آنان آموزش
می‌دهند. در این اردو افراد همکیش فرصت آشنایی و دوستی با هم را پیدا
می‌کنند.
