زمستان 1389
جامعه‌ی کلیمیان کرمانشاه که تعداد اعضای آن به علت
مهاجرت بسیاری از افراد آن از 1500 به 250 نفر کاهش پیدا کرده و به رغم مشکلاتی که
با آن دست و پنجه نرم می‌کند، ولی همچنان در کنار دیگر هموطنان مسلمان و غیرمسلمان
خود به حیاتش ادامه می‌دهد. این جامعه خود را بخشی از جامعه بزرگ ایران می‌داند و
در همه‌ی شرایط دوشادوش ملت ایران قرار داشته و دارد. به جهت آشنایی با اوضاع و
احوال مردم این منطقه مصاحبه‌ای را با جناب آقای فریدون قهرمانی کوره صورت دادیم.
ایشان سابقه‌ی بیش از 35 سال فعالیت اجتماعی و 31 سال ریاست انجمن کلیمیان کرمانشاه
را در کارنامه‌ی خود دارند. در این مصاحبه با ایشان درباره‌ی جمعیت یهودیان، وضع
کنونی آنان، مشکلاتشان و همچنین دستاوردهای جامعه و انجمن کلیمیان شهر پرسیدیم.
سردبیر
• آقای قهرمانی از این که وقتتان را در اختیار ما گذاشتید سپاسگزاریم به عنوان
اولین سؤال بفرمایید از چه تاریخی مسئولیت انجمن کلیمیان کرمانشاه را به عهده
گرفتید؟
- در سال 1355 قبرستان کلیمیان کرمانشاه مورد تعدی انجمن وقت و دیگران قرار
گرفت به‌طوری که مردم در آن منطقه دیگر محلی برای دفن اموات خود نداشتند. در جلسه‌ی
بزرگان جامعه که در همان زمان برگزار شد، جهت رفع مشکلات از من دعوت کردند به عضویت
هیئت مدیره‌ی انجمن درآیم.
رئیس انجمن وقت به اتفاق چند نفر از اعضا و نزدیکان خود قصد داشتند زمین قبرستان را
بفروشند و مبلغ آن را به کار خرید قبرستان جدید آن هم در محلی دورافتاده اختصاص
دهند. ولی من به عنوان بازرس و به همراه چند نفر از اعضای هیئت مدیره مانع از این
کار شدیم و توانستیم حدود سی هزار متر زمین را در موقعیت خوبی در جاده‌ی سنندج در
سال 1357 که انقلاب شکوهمند اسلامی به پیروزی رسید، خریداری کنیم. در همان سال رئیس
و بعضی اعضای انجمن به خارج از کشور مهاجرت کردند و پس از آن بنده با اکثریت آراء
به عنوان رئیس انجمن کلیمیان کرمانشاه انتخاب شدم.
سؤال دوم این است :
پس از انتخاب به عنوان ریاست انجمن، چه فعالیت‌هایی را آغاز کردید؟
- در آن زمان و پس از انتخاب بنده، به اتفاق آقای باباجانیان، کار دیوارکشی و
ساخت ساختمان غسالخانه و سرایداری، چاه آب و استخر سرپوشیده در بالای زمین و
لوله‌کشی از چاه به استخر که 450 متر طول داشت، را به انجام رساندیم. این کار دو
سال تمام وقت ما را گرفت و با آغاز جنگ تحمیلی و کمبود مصالح ساختمان نیز کار ما با
مشکل و وقفه مواجه شد.
متأسفانه در اثر بمباران‌ها و موشک‌اندازی‌های رژیم بعث و صدام ملعون، غسالخانه
آسیب کلی دید و شکاف برداشت. خطر فرو ریختن این ساختمان می‌رفت و بودجه‌ای هم
نداشتیم که بخواهیم آن را تعمیر کنیم. به همین سبب به انجمن کلیمیان تهران متوسل
شدیم و ریاست وقت آقای یشعیا به همراه خزانه‌دار محترم و سایر اعضای انجمن پس از
بررسی‌های لازم، بودجه‌ی مورد نیاز را جهت تخریب ساختمان قدیمی و احداث ساختمان
جدید را با سالن اجتماعات تصویب نمودند.
پس از آن و در سال 86 متوجه شدیم که کنیسه و مجموعه‌ی فرهنگی و مذهبی اتحاد، متعلق
به جامعه‌ی کلیمیان کرمانشاه توسط ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) پیگیری حقوقی
شد و حکم اجرایی آن نیز صادر شده است. همان زمان به امام جمعه‌ی محترم وقت آقای
آیت‌الله زرندی مراجعه کردیم و ایشان نامه‌ای به آن ستاد فرستادند و بر حق کلیمیان
تاکید نمودند. ما جریان را به اطلاع انجمن کلیمیان تهران رساندیم و جناب آقای مهندس
معتمد نماینده وقت کلیمیان در مجلس شورای اسلامی برای حل موضوع به کرمانشاه آمدند و
به اتفاق به ستاد جهت حل موضوع و استرداد کنیسا و مجموعه مذهبی و فرهنگی ارزشمند
جامعه جهت مذاکره مراجعه کردیم که متأسفانه نتیجه‌ی خاصی حاصل نگردید. این موضوع حل نشده باقی ماند ت این که اخیراً آقای دکتر مره‌صدق نماینده‌ی کنونی ایرانیان کلیمی در مجلس شورای اسلامی وارد مذاکره شد و به مراجع ذی‌صلاح و
ارگان‌های عالی‌مقام مراجعه نمودیم. این تلاش‌ها نیز با وجود تذکر مقامات ذی‌صلاح
به ستاد فوق، نتیجه‌ای نداشت ت این که ناچار شدیم مسئله را از طریق دادگستری
کرمانشاه پیگیری کنیم. با مراجعت به آقای شهروان، رئیس محترم دادگاه‌های عمومی و
انقلاب دستور رسیدگی صادر فرمودند و ما نیز آقای سیدضیاالدین ضیا بری، وکیل پایه‌ی
یک دادگستری را به سمت وکالت منتصب کردیم. پرونده در دادگاه اصل 49 مورد واخواهی
واقع شد ولی در این دادگاه نیز نتیجه‌ای نگرفتیم. بالاخره که در جشن 22 بهمن 89 به
همراه دکتر مره‌صدق، جناب حاخام گلستانی‌نژاد و آقای میکائیل نامه‌ای را تقدیم امام
جمعه‌ی محبوب شهر حضرت آیت‌الله علما نمودیم که ایشان خوشبختانه با اطلاعی که از
کنیسا و مجموعه‌ی فرهنگی و مذهبی کلیمیان اتحاد داشتند، طی نامه‌ای فتوای خود را
اعلام نمودند، که موثر واقع گردید. خوشبختانه این عمل نشان داد که همانند همیشه
علمای اسلام، حقوق کلیمیان را مد نظر قرار داده و حقوق آنان را محفوظ داشته‌اند.
پس از تقاضای تجدیدنظر، پرونده به تهران ارسال گردید و ریاست محترم شعبه‌ی 21
دادگاه تجدید نظر حاج آقا تولیت و مشاور محترمشان جناب حاج ابراهیم پایدار پویا با
توجه به مدارک تقدیمی و بررسی پرونده، حقانیت انجمن کلیمیان کرمانشاه را تایید
فرمودند و ضمن نقض حکم دادگاه اصل 49، پرونده را به دادگاه بدوی عودت داده و جناب
آقای قلخانی ریاست محترم دادگاه اصل 49، حکم به استرداد املاک کلیمیان دادند که این
حکم مورد اعتراض ستاد اجرایی قرار گرفت. ولی در دادگاه تجدیدنظر تهران اعتراض آن‌ها
وارد دانسته نشد و املاک فوق به جامعه‌ی کلیمیان بازگردانده شد.
بنده وظیفه‌ی خود می‌دانم که از عدالت‌محوری که رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله
العظمی خامنه‌ای تاکید می‌فرمایند و از نظام مقدس جمهوری اسلامی، جناب آقای دکتر
احمدی‌نژاد ریاست محترم جمهوری و نیز قوه‌ی قضاییه، تشکر و قدردانی کنم. مخصوصاً از
جناب حاج آقا تولیت ریاست محترم شعبه‌ی 21 دادگاه تجدید نظر تهران و جناب آقای
ابراهیم پایدار پویا مشاور محترمشان تشکر و سپاسگزاری نمایم.
سؤال سوم این که:
حکم دادگاه تجدیدنظر در چه زمانی ابلاغ شد و مجموعه‌ی مذهبی و فرهنگی به
جامعه‌ی کلیمیان بازگردانده شد؟
- حکم نقض مصادره که در دادگاه اصل 49 کرمانشاه صادر شده بود، توسط شعبه 21
دادگاه تجدیدنظر تهران قبل از شبات گادول (شنبه‌ی پیش از آغاز عید پسح) ابلاغ گردید
و کلیمیان کرمانشاه طبق رسوم تاریخی در کنیسای اتحاد گرد هم آمدند و در مقابل تورات
مقدس برای سلامتی رهبر معظم انقلاب اسلامی و کلیه مدیران و مسئولین نظام و برای
پایداری و افتخار و ترقی ملت و کشور عزیزمان توسط جناب حاخام قدوسی در مقابل تورات
مقدس دعای مخصوص قرائت گردید.
ما همگی، چه اقلیت و چه اکثریت یک ملت واحد هستیم و جدایی بین ما وجود ندارد. م برای وحدت خود، کیان انقلاب و نظام جمهوری اسلامی پشت سر رهبر معظم انقلاب با قدرت
ایستاده‌ایم.
در پایان از جناب دکتر مره‌صدق نماینده‌ی ایرانیان کلیمی در مجلس شورای اسلامی که
پا به پای اینجانب در کلیه‌ی مراجعات حضور داشتند، سپاسگزاری نمایم. همچنین از
جناب آقای دکتر رفیع ریاست محترم انجمن کلیمیان و هیئت مدیره آن انجمن که همکاری
لازم را نموده و کمک‌های مالی مورد نیاز را تامین کرده‌اند، سپاسگزاری می‌کنم.
علاوه بر آن تشکر ویژه‌ای دارم از جناب حاخام ماشاالله گلستانی‌نژاد و جناب حاخام
قدوسی که با فتوای شرعی خود مطابق شریعت راستین حضرت موسی کلیم‌الله ما را یاری
فرمودند.
در تاریخ داریم که در جلسه‌ای با حضور حکمای مملکت و در حضور انوشیروان، این سؤال
مطرح می‌شود که بزرگ‌ترین بدبختی برای انسان کدام است. حکیمی یونانی می‌گوید پیری
که با فقر و استیصال همراه شده باشد. دانشمندی هندی در پاسخ می‌گوید: امراض جسم که
با آلام روحی افزوده گردیده باشد و بزرگمهر، دانشمند ایرانی نیز در مقابل
می‌فرماید: مصائب و بدبختی آدمی آن است که ببیند عمرش قریب به اتمام است و کار نیکی
نکرده باشد و من خوشحالم که توانسته‌ام آن چه را در توان داشته‌ام برای خدمت به
جامعه کوچک یهودیان کرمانشاه به کار گیرم.
آقای قهرمانی حدود چند نفر اکنون در کرمانشاه زندگی می‌کنند، قبلاً چه قدر
جمعیت داشته است؟
- جمعیت یهودیان کرمانشاه و کامیاران اکنون حدود دویست و پنجاه نفر است که حدود
سی سال پیش این عدد حدود 1500 نفر بود و به علت مهاجرت این تعداد به سایر شهرها،
جمعیت فوق ت این حد کاهش یافت.
آی این جمعیت کوچک هنوز فعالیت‌های مذهبی را به انجام می‌رساند؟
- بله تمامی مراسم‌های مذهبی در کرمانشاه برگزار می‌شود. به علاوه کنیسای شهر،
شبات‌ها، دوشنبه‌ها و پنجشنبه‌ها فعال است. کلاس‌های عبری و دینی دو روز در هفته در
کنیسای اتحاد برگزار می‌شود. همچنین قصابی کاشر هر 20 روز یک بار گوشت کاشر را در
اختیار خانواده‌های کرمانشاهی یهودی قرار می‌دهد.
ارتباط شما با سایر شهرستان‌های استان چگونه است؟
- از آن جا که یهودیان کامیاران، همدان، سنندج و بروجرد نیز تحت پوشش و حمایت
انجمن کلیمیان کرمانشاه هستند، من تمام تلاش خود ر برای فراهم آوردن تسهیلات لازم
جهت رفاه حال آنان به کار گرفته‌ام. علاوه بر آن، همواره تلاش کرده‌ایم تا گوشت
کاشر و کتب درسی لازم و همچنین دیگر نیازهای اساسی آنان را تامین کنیم.
کرمانشاه چه امکاناتی ر برای یهودیان آن شهر دارد؟
- یکی از امکانات اساسی این شهر سالن اجتماعات واقع در کنیسا است که به برگزاری
مراسم‌های ملی و مذهبی و جشن‌ها اختصاص دارد. همچنین بهشتیه‌ی کلیمیان کرمانشاه در
سال‌های اولیه بازسازی شده و هم‌اکنون به عنوان تنها گورستان کلیمیان در غرب کشور
فعالیت می‌کند.
علاوه بر آن، در این گورستان چندین شهید یهودی که در جبهه‌های جنگ جان خود را فدای
راه وطن کرده‌اند، مدفون شده‌اند و به همین جهت این امکان را می‌توان به عنوان
گوشه‌ای از تاریخ رشادت‌های ایرانیان یهودی در راه سعادت و سربلندی کشور عزیزمان
دانست.
جناب قهرمانی، سایر همکیشان یهودی ما در کرمانشاه تا چه حد با انجمن آن شهر و
شخص شما همکاری داشته‌اند؟
- خدا را شکر تاکنون هم‌دلی و یک‌رنگی مثال زدنی در بین جامعه‌ی کوچک خودمان شاهد
بودیم. به دلیل همین وحدت و همبستگی بوده که توانسته‌ایم با وجود کمبودهایی که در
مقایسه با دیگر شهرها داشته‌ایم، سعی کرده‌ایم جامعه‌ی خود را حفظ کنیم.
شما چه کمبودهایی را در شهر خودتان احساس می‌کنید؟
- ما یک جامعه‌ی کوچک هستیم. انجمن ما فاقد درآمد است و تمامی فعالیت‌ها به کمک
انجمن کلیمیان تهران انجام می‌گیرد.
برخی از کارها هنوز نیمه تمام مانده‌اند. از جمله نوسازی کنیسا و ساختن کلاس‌های
ویژه‌ی کودکان و نوجوانان برای آموزش دروس دینی و مذهبی و نیز حمایت از فعالیت‌های
جوانان یهودی شهرمان که از جمله‌ی این فعالیت‌ها است، که باید انجام پذیرد، که
امیدواریم با حمایت‌های مالی و فکری انجمن کلیمیان تهران همچون گذشته بتوانیم این
نیازها را برآورده ساخته و جامعه‌ی تاریخی و کوچک یهودیان کرمانشاه را حفظ نماییم.
