امیر
فراز نعیموت
«کارشناس ارشد حقوق خصوصی»
وجود
اقلیت‌های قومی، زبانی، نژادی و دینی با گرایش‌های مختلف ناشی از فرهنگ و تمدن
متفاوت، موجبات تنوع فرهنگی و اجتماعی هر کشوری را فراهم می‌آورد. اهمیت این امر
در جهان کنونی که رقابت کشور‌ها برای کسب جایگاه مطلوب در عرصه بین‌المللی و تحصیل
درآمد مرتبط با سنت جهانگردی بسیار شدید گردیده، به شکل مضاعف ظاهر میشود....!
(مجله تعالی حقوق / شماره ۱۳ و ۱۴)
همچنین یکی از عناصر اساسی برای بررسی وضعیت حقوق بشر در یک کشور، شرایط حقوق
مربوط به اقلیت‌ها در آن جامعه و نهاد اجتماعی است...
یکی از غنی‌ترین منابع که می‌تواند ضامن شناخت و تامین این حقوق و منافع باشد
تصریح آن به عنوان یک اصل در قانون اساسی به عنوان اصلی‌‌ترین منبع حقوق در هر
کشور است .
اقلیت در لغت به معنای «کم بودن» «قسمت کمتر» و در اصطلاح ، گروهی از افراد یک کشور
یا یک شهر می‌باشند که از لحاظ دین و مذهب یا نژاد از اکثریت متمایز باشند... (معین
۱۳۸۲،ج۱، ۲۳۶)
در ادبیات حقوق، اقلیت به اجتماعی از شهروندان اطلاق میشود که به واسطه داشتن
ویژگی‌‌های خاص، از گروه اکثریت متمایز باشند...
اقلیت‌ها به چند دسته از جمله زبانی، دینی، قومی و .... تقسیم می‌شوند...
در کشور عزیز ما تصریح اصل سیزده قانون اساسی مبین اصلی شناخت حقوق اقلیت‌های
مذهبی است…!
اصل سیزدهم: ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت‌های دینی
شناخته می‌شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال
شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند.
مردم‌سالاری دینی آن چیزیست که قانونگذار ایران طبق آموزه‌های دین مبین اسلام برای
تدوین این چنین قوانینی مد نظر قرار داده است....
و آن چه در متن این اصل و مواردی شبیه این متبلور میشود انعکاس خواست همه ملت ایران
و آرمان‌های سیاسی والا در تامین حقوق همه اقشار جامعه و اتحاد و یکپارچگی و میل به
مساوات و برابری نزد مردم از دیرباز هم نوع دوست ایران است...
علاوه بر الهام‌گیری از نص صریح آیات قرآنی، بدیهی‌ست قلم قانونگذار بی‌‌تاثیر از
اسناد و منابع حقوق بشر و قوانین اساسی سایر سیستم‌های حقوقی در این زمینه نبوده
است...
و از این حیث ایران با سایر کشورهای پیشرفته و دموکرات و مجامع بین‌المللی همگام
است.
طبق این اصل اقلیت‌های زرتشتی، کلیمی، و مسیحی تنها اقلیت‌های به رسمیت شناخت شده
هستند... که هر یک علاوه بر آزادی در احوال شخصی و برگزاری مراسم و آموزه‌های دینی
و سایر آزادی‌های مشروع، طبق تجویز قانون حق برخورداری از حضور نماینده در مجلس
شورای اسلامی را دارند...
احوال شخصیه مجموعه‌ای از اوصاف مربوط به شخصیت انسان، صرف‌نظر از شغل و مقام او در
اجتماع، است. اوصافی احوال شخصیه را تشکیل می‌دهند که قابل تقویم و مبادله به پول
نباشند و از حیث حقوق مدنی آثاری بر آنها تعلق گیرد. همچون ازدواج ،طلاق و نسب....
احوال شخصیه از وضعیت و اهلیت تشکیل میشود. وضعیت شامل اوصافی است که تکالیفی برای
انسان ایجاد می‌کند مانند سن، جنس، ملیت و تجرد یا تأهل. اهلیت نیز توانائی شخص
برای دارا شدن یا اجرای حق گفته میشود. اهلیت با وضعیت در ارتباط است و معمولاً از
آن سرچشمه می‌گیرد؛ مثلا صغیر ممکن است حق ازدواج یا طلاق را نداشته باشد یا اتباع
کشورهای خارجی حق برخی از فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی را نداشته باشند.
بنابراین طبق این اصل اقلیت‌های مذکور در مواردی همچون انتخاب همسر، ازدواج، انتخاب
اسم، انتخاب محل سکونت، مراسم مذهبی و .... تابع قوانین و موازین شرعی خود خواهند
بود.
همانطور که می‌دانیم ایران از دیرباز سرزمین ادیان توحیدی و مردمان خداپرست بوده و
رفتار حکومت اسلامی کشور ایران ثابت کننده این ادعاست که در قلمرو این کشور بستر
کامل برای ایجاد یک فضای الهی و مسالمت‌آمیز بین پیروان ادیان توحیدی مهیا است..!
همانطور که امام (ره) در این باره فرمودند:
اقلیت‌های مذهبی حقوقشان رعایت میشود. اسلام به آنها، برای آنها احترام قائل هست،
برای همه اقشار احترام قائل است. کردها و سایر چیزها، سایر دسته‌جاتی که هستند و
زبان‌ه‌ای مختلف دارند، اینها همه برادرهای ما هستند و ما با آنها هستیم و آنها با
ما هستند و همه اهل یک ملت و اهل یک مذهب هستیم و من امیدوارم که در بعض جاهای
مختلفی که در ایران بعض عناصر مفسده‌جو رفتند و آنجا تبلیغات سوء می‌کنند و مردم
بیچاره را وادار می‌کنند به این که شلوغ کنند و برادرکشی کنند، خود مردم بیدار
بشوند و نگذارند این خائنین این کارها را آن جا بکنند. ما همه برادر هستیم. ما با
اهل سنت برادر هستیم و ما نباید ... آقایی کنیم، نباید حقوق بعضی‌ها را ملاحظه
نکنیم. ما در حقوق علی السواء هستیم و قانون هم که ان شاءالله بعد به تصویب ملّت
می‌خواهد برسد، در قانون هم همه اقشار حقوقشان ملاحظه شده است و اقلیت‌های مذهبی،
نسوان، دیگر اقشار همه حقوقشان ملاحظه شده است و هیچ فرقی مابین گروه و گروهی در
اسلام نیست.»
امید نیز چنین است با همدلی و همبستگی و تعامل در جهت تعالی جامعه کوشا باشیم و همه
اقشار جامعه یکدل و یکصدا از آرمان های انقلاب و امام راحل حراست کنیم....!
باشد که جامعه یهودیان ایران نیز نقش کوچکی در سعادت ایران عزیز ایفا کند همان طور
که همواره این گونه بوده است...!
