سیما
اخلاقی (رفوآ)
مترجم زبان انگلیسی
زمستان 99
تاریخ
یهودیت همواره با تجربه مهاجرت‌های بی شمار دست به گریبان بوده است. اولین بار آنان
با خروج از مصر به سرزمین موعود آن را تجربه کردند. خرابی معبد اول بیت المقدس توسط
بابلیان و تبعید اجباری آنان به بابل، خرابی معبد دوم بیت المقدس، گاهی هم شرایط
دشوار تاریخی دیگر و گاهی هم جستجو برای داشتن زندگی بهتر، همواره زمینه ساز
مهاجرت‌های تمام نشدنی آنان بوده است. در این میان اتکای یهودیان به کتاب مقدس و
حفظ آئین مذهبی خود موجب گردیده که آنان در مواجهه با ملیت ها و فرهنگ های گوناگون
هویت دینی خود را فراموش نکنند.
مطالعه ی پراکندگی قوم یهود عموما حول دو محور یهودیان اشکنازی با ریشه ی اروپایی،
و یهودیان سفارادی با ریشه ی خاورمیانه‌ای می‌گردد. در این میان مسئله ی چگونگی
مهاجرت یهودیان به کشور هند تا حد زیادی در طول تاریخ نادیده گرفته شده است. شاید
یکی از علل آن تعداد اندک این مهاجران بوده است و یا شاید وجود رابطه ی احترام‌آمیز
همراه با تحمل و هم‌زیستی مسالمت جویانه بین تمدن هندو و یهودیت در این کشور بوده
که موجب گردیده یهودیان جذب فرهنگ و رسوم هندوها گردیده و بخشی از شهروندان این
کشور محسوب شوند و نحوه ی مهاجرت آنان تا حدودی به دست فراموشی سپرده شود.
یهودیان
کشور هند را می توان در گروه‌های مختلف دسته‌بندی کرد. سه گروه عمده این یهودیان
شامل یهودیان کوچینی[1]، بنه ایسرائل[2] و بغدادی[3] می شود. یهودیان «کوچینی» بر
این باورند که اجداد آنها در اورشلیم زندگی می‌کرده‌اند و به دنبال حمله رومی ها و
خرابی معبد دوم در سال70 میلادی به این کشور فرار کرده‌اند. یهودیان دو گروه دیگر
شامل یهودیانی می شوند که از مناطق فارسی و عربی زبان به این کشور وارد شده اند و
آنها معتقدند که پیشینیان آنها به دنبال شکستگی کشتی مسافرتی شان در سواحل هند وارد
این کشور شده و در آنجا اقامت گزیده اند.
یهودیان «بنه ایسرائل»
این گروه بزرگترین گروه یهودیانی بودند که در ایالت «ماهارا‌شترا» سکنی گرفتند.
بر اساس باورهای آنان، در حدود 1600 تا 1800 سال پیش کشتی حامل پدران آنها در سواحل
این ایالت در برخورد با امواج شکسته می شود و در نتیجه مسافران از جمله هفت خانواده
یهودی با شنا خود را به سواحل این ایالت می رسانند و در نهایت در همان جا ساکن
می گردند. هر چند این گروه از یهودیان با گذشت زمان بسیاری از آئین و رسوم جامعه
هند را پذیرفتند اما با این وجود بسیاری از آئین‌های یهودیت از جمله کار نکردن در
روز شبات (شنبه) را حفظ کردند و همین عامل جدایی آنها از سایر جوامع هندی شد. آنان
خود را در تاریخ بیشتر «بنه ایسرائل» می خوانند تا یهودی.
در ابتدا این گروه از یهودیان رابطه خوبی با سایر یهودیان هند نداشتند تا اینکه در
حدود قرن هیجدهم در روابط خود تجدید نظر کردند و آن را بهبود بخشیدند؛ اما با این
حال هنوز همان آئینی را اجرا می کردند که موجب تمایز آنان از سایر گروه های یهودی
می شد. به عنوان مثال یکی از این آئین ها «ملیدا» نام دارد که همان عید «طو بیشواط»
(ایلانوت: جشن درختان در پانزدهم ماه عبری شواط) است و این گروه از یهودیان هند ضمن
سپاسگزاری از طبیعت برای محصولات کشاورزی، ورود پدران خود را به این سرزمین جشن
می گیرند. طی این مراسم مرد خانواده کنار یک سینی پر از برنج، میوه ، گل و
ادویه جات می نشیند و دعا می کند. آنها بیشتر به دلیل احترامی که برای هندوها قائل
بودند از خوردن گوشت گاو پرهیز می‌کردند. از دیگر رسوم آنان که از رسوم هندوها
تاثیر گرفته بود عدم ازدواج زن بیوه بود. اما آنها قوانین کشروت (حلال و حرام
خوراکی ها) را در مورد مواد غذایی به مانند سایر یهودیان رعایت نمی کردند.
این یهودیان سابقه شرکت در ارتش «ماهارا شترا» را در تاریخ خود دارند و بسیاری از
آنان در بسیاری از جنگ ها برای انگلستان شرکت کردند و همین موجب شد که کشور
انگلستان برای آنان جایگاه ویژه ای قائل شود. در دوره های بعدی آنان مدارج تحصیلی
بالاتر کسب کردند و در هند نوین هم حتی بسیاری از آنان توانستند به مقامات بالای
دولتی نایل شوند. تعداد جمعیت این گروه در حوالی دهه 50 میلادی حدود 30000 نفر بود
ولی به دنبال مهاجرت بخش اعظمی از آنان اکنون جمعیتی در حدود 5000 نفر دارند و
بیشتر افراد این جمعیت هم سالخورده هستند و در اطراف شهر بمبئی زندگی می کنند.
یهودیان
«کوچینی»
اینان اولین گروه یهودیانی بودند که در ایالت های جنوبی هند سکنی گرفتند.
روایت‌های مختلفی درباره ی چگونگی کوچ این یهودیان به کشور هند وجود دارد. گروهی که
زودتر پای به این سرزمین گذاشتند بازرگانانی بودند که در زمان سلطنت حضرت سلیمان به
این کشور مهاجرت کردند و پس از آن مهاجران، یکی از ده سبط گم شده یهودیان هستندکه
به دنبال خرابی معبد دوم به این کشور فرار کرده‌اند. وجود اقلامی از قبیل ادویه و
یا کالاهای هند در زمان حضرت سلیمان، نشان دهنده وجود رابطه تجاری قوی بین این دو
کشور بوده است و همین نکته می‌تواند توجیه کننده ی مهاجرت این یهودیان باشد.
یهودیان کوچینی در بین قرون چهارم تا دهم پس از میلاد مسیح به دلیل خدماتی که به
جامعه ی هند کردند مورد عنایت پادشاه هندو قرار گرفته و تا حدودی از خودمختاری و
امنیت برخوردار شدند. کوچینی ها دو گروه عمده بودند. گروه اول که قدیمی تر بودند
«مالاباری» نامیده می شدند، رنگ پوست تیره‌ای داشتند و مدعی بودند که ریشه ی پدران
آنها به حضرت سلیمان می‌رسد و گروه دوم که در زمان‌های مختلف از اروپا و خاورمیانه
به این کشور کوچ کرده بودند و رنگ پوست روشنی داشتند «پردسی» نامیده می شدند.
«پردسی»ها ادعا می کردند که یهودیان «مالاباری» به دلیل داشتن پوست تیره یهودی خالص
نیستند و به همین دلیل از ازدواج فرزندان خود با جوانان این گروه ممانعت می کردند.
در دهه ی 1940 شمار یهودیان کوچینی ساکن هند حدود 3000 نفر بود و به دنبال مهاجرت
آنان به کشورهای دیگر، اکنون تنها 200 نفر فرد اغلب سالخورده از آنان در این کشور
باقی مانده است.
یهودیان بغدادی
یهودیان بغدادی در اواسط قرون هجدهم و نوزدهم از کشورهای خاورمیانه به این
سرزمین پای نهادند. همانطور که از نام آنها پیداست اکثریت جمعیت آنان عربی زبان
بودند اما، گروه بزرگی از فارسی زبانان هم در بین این گروه قرار داشتند. مهاجرت این
گروه از یهودیان دلایل متعددی داشت از جمله فرار از تبعیض های مذهبی سرزمین خود و
یا یافتن موقعیت اقتصادی بهتر. قسمت اعظم این گروه از یهودیان بیشتر در مناطق
اقتصادی هند مانند «بمبئی» و یا «کلکته» ساکن شدند. فعالیت اقتصادی آنان بیشتر حول
محور صنعت پارچه می گشت و بسیاری از آنان بازرگانان موفقی شدند. یکی از خانواده های
معروف یهودی آن زمان در هند خانواده ی «ساسون» بود. «شیخ داوود ساسون» در سال 1828
به این کشور مهاجرت کرد و در زمینه ی صادرات و واردات پارچه و عطر به کشورهای مختلف
از جمله انگلستان و آمریکا و ساختمان سازی فعالیت داشت. فعالیت‌های اقتصادی این
خانواده تاثیرات مثبتی بر اقتصاد کشور هند گذاشت. این خانواده در هند به دلیل
مشارکت در کارهای عام المنفعه مانند ساختن مدرسه، بیمارستان، کنیسه و کتابخانه از
محبوبیت بالایی برخوردار بودند. بعدا بسیاری از آنان زبان انگلیسی آموختند و به
انگلستان مهاجرت کردند. یهودیان بغدادی خود را از سایر یهودیان هند مجزا می دانستند
و از آنها دوری می کردند تا این که در اواسط قرن بیستم روابط بهتری با سایر یهودیان
هند ایجاد کردند.
دیگر یهودیان هند از نقاط مختلف جهان و در زمان های گوناگون به این کشور مهاجرت
کرده‌اند، مانند 2000 یهودی که در زمان جنگ جهانی دوم در این کشور اسکان موقت
گرفتند.
در طی سال ها یهودیان هند روابط خاصی با جامعه هندو برقرار کرده اند اما با این حال
توانسته اند ضمن پذیرفتن بسیاری از آداب و رسوم و فرهنگ مردم هند، مانند زبان،
پوشاک و یا غذا، هنوز هویت یهودی خود را حفظ کنند.
اکنون در کشور هند 17 کنیسه وجود دارد. اما جمعیت یهودیان این کشور به دلایلی از
جمله یافتن موقعیت های تحصیلی و اقتصادی بهتر از این کشور مهاجرت کرده اند.
کنیسه ی یهودا حییم[4] تنها کنیسه ی دهلی است و خاخامی که اداره ی آن را از سال
1980 بر عهده دارد می گوید: «اگر به گذشته نگاه کنیم می‌بینیم که کشور هند
پذیراترین کشور نسبت به مذاهب مختلف از جمله یهودیت بوده و شاید تنها جایی است که
یهودیان هیچگاه به واسطه مذهب خود مورد تبعیض قرار نگرفته اند. به همین دلیل هم
یهودیان هند ملیت هندی خود را بر هویت مذهبی خود ارجح می دانند.» n
منابع
1 Indian Express
2 California State East Bay
[1] Cochin
[2] Bene Israel
[3] Baghdadi
[4] Judah Hyam Hall
همچنین بخوانید:
یهودیان هند
