نشریه پرواز-آذر 1388
ا- چرا عنوان «دانشجو» در همه ی جوامع، مرادف است با «فعالیت نقادانه ی اجتماعی»؟
اول، دانشجو، عموما جوانی است که از فضای باید و نباید های دوران مدرسه بیرون آمده
است. اگر چه همچنان «دانش می آموزد»، اما در فضای آزاد آموزشی ای قرار دارد که
خود، اختیار دار آموختن خویش است.
دوم، به لحاظ وضعیت سنی اش، دیگر «بچه» نیست که نظرش را به هیچ یا کم ارزش انگارند.
او به سن قانونی رسیده و از هر نظر واجد شرایط کامل شهروندی است و حق رای و اظهار
نظر دارد.
سوم، از یک سو، هنوز (غالبا) تعهدات سنگین خانواده و تامین معاش بر عهده اش نیست و
از سوی دیگر، فرسودگی های روحی، سرخوردگی ها و شکست های اجتماعی و نیز ناامیدی و
اعتیاد به روزمرگی های طبقه ی «پا به سن گذاشته» به سراغش نیامده اند. پس او اکنون
صاحب اوقات طلایی مطالعه (کتابی و میدانی) دانشجویی است، برای کشف و بررسی آنچه که
هست و آنچه که باید باشد.
چهارم، او «تازه وارد» است، هنوز نه وابستگی به دسته و جریان خاصی دارد، و نه
وامدار حزب و گروهی فکری شده است، که بنا به مصلحت و به-خاطر منافع، چشم بر
ناراستی ها ببندد و لب به انتقاد نگشاید.
به این دلایل است که «دانشجو»، مظهر شادابی فکری و توان شگرف در فعالیت آزادانه و
نقادانه در اجتماع است و از این رو، دانشجو «عنصری گران بها» است که به لحاظ ماهیت
آگاهی طلبی، ایده آل گرایی و انتقاد گری-اش، برخی محافظه کارانه او را به درس
خواندن صِرف و پرهیز از فضاهای آلوده ی بیرون توصیه می کنند، برخی منفعت طلبانه در
پی جذب او برای بهره گیری از دوران طلایی اش هستند و عده ای دیگر بدخواهانه، او را
نادیده می گیرند تا مزاحم تشکیلات «خودی» شان نشود.
در این میان، دانشجو با توجه به شرایط محیطی و توان و تمایلات درونی خود تصمیم
می گیرد که این سال های طلایی و کوتاه را چگونه بگذراند. اما شک نیست که شالوده ی
بخش عمده ی آگاهی ها و غالب دیدگاه های اجتماعی اش در این دوران زودگذر ریخته
می شود.
2- دانشجوی یهودی ایرانی نیز کاملا در تعریف کلی «دانشجو» می گنجد، با این تفاوت که
به جامعه ای اقلیت (از نظر دین و جمعیت) هم تعلق داردکه شدیدا نیازمند فعالیت
اجتماعی اوست. این فعالیت، لزوما به معنای صَرف وقت و توان در نهادهای اجتماعی نیست
(هر چند که اکثر این نهادها در سالیان اخیر دچار سستی شده اند و چشم انتظار نیروهای
مصمم و کارآمد هستند). بلکه، حداقل فعالیت اجتماعی، آگاه بودن است از آنچه که در
این جامعه می گذرد، و دانستن این است که چگونه باید امور این جامعه بگذرد، و تحلیل
کردن این ها است، و آنگاه تصمیم گرفتن است درباره ی این که با کدام واقعه باید
همراه شد و دربرابر کدام باید ایستاد.
دانشجوی کلیمی، حداقل در حد کلیات، می داند که عناصر شکل دهنده ی یک جامعه ی سالم
یهودی کدامند، نحوه ی زیست و ادامه ی بقای یک جامعه ی اقلیت در ارتباط با فضای
اکثریت و مذهبی چگونه است، و از همه مهم تر، ملاک ارزیابی وقایع و عملکرد مسئولان و
متولیان امور کدام است.
پس دانشجوی جدید! خصلت «دانشجویی» داشته باش و در اندازه ی «دانشجوی کلیمی» فعالیت
نما.
