نشریه پرواز -
مهر 1391-
شماره31
شرکت
ژاپنی تویوتا موتور1 در سال 2008 توانست در فروش خودرو با پشت سرگذاشتن جنرال
موتورز2 بزرگترین خودروساز جهان در سال های 2007-1931 صدرنشین شود. اما در سال های
بعد، با وقوع زلزله و سونامی در ژاپن فروشش به کمتر از 9/7میلیون خودرو در سال 2011
رسید و دوباره جایگاه نخست را به جنرال موتورز با فروشی بیش از 9 میلیون دستگاه پس
داد. تویوتا یکی از بهترین شرکت‌های خودروسازی جهان به شمار می آید و همواره شرکت
های بزرگی نظیر جنرال موتورز، فورد3 و کرایسلر4 در حالی که روش های داخلی خود را
دنبال می کردند، به دنبال ایجاد بسترهایی برای توسعه ی سیستم های تولیدی نظیر
تویوتا نیز بودند.
این کارخانه در ابتدای قرن بیستم به عنوان یک کارخانه ی ریسندگی وجود داشت. ساکیشی
تویودا5 که سال ها در راه شغل پدر خود، فروش فرش فعالیت می کرد این کارخانه را راه
انداخت. پسر او، کیشیرو6 که فارغ التحصیل مهندسی مکانیک بود در کارخانه ی پدر مشغول
به کار شد و تمام وقت خود را صرف تولید موتور خودرو کرد. سه سال بعد بخش خودرو در
قسمت کوچکی از کارخانه راه اندازی شد. در سال 1935 اولین کارخانه ی خودروی تویوتا
آغاز به کار کرد و سال بعد اسم تجاری تویودا به تویوتا تغییر یافت. بلافاصله پس از
تغییر گرایش شرکت، اصول مدیریتی نوینی در اداره ی کارخانه به کار گرفته شد. در سال
1938 سیستم JIT 7پیاده شد.
JIT یا سیستم تولید به هنگام، یک فلسفه ی مدیریتی است که بر پایه ی بهبود مداوم و
نیز حذف تمامی زوائد از سطوح سازمان قرار دارد. هدف JIT این است که فقط اقلام مورد
نیاز، در اندازه ی موردنیاز، با کیفیت و در زمان لازم تولید گردند. فلسفه ی JIT
توسط کمپانی تویوتا با هدف تولید تنوع زیادی از اتومبیل ها، در حجم کم و هزینه ی
مناسب ابداع گردید و یکی از ستون های اصلی این شرکت را تشکیل داد. اصطلاح
Just In Time به این معناست که خرید مواد خام و سایر قطعات تولید فقط در زمان مصرف
این مواد، در فرآیند تولید از فروشندگان تحویل گرفته شود و از طرفی تولید زمانی
انجام خواهد شد که سفارش از مشتری گرفته شود. بنابراین این سیستم عکس سیستم تولید
سنتی است که در آن مواد تا حد ممکن به فرآیند تولید تزریق می شدند و فرآیند نیز تا
حد ممکن تولید می کرد. مدیریت موجودی ها در JIT بر این اساس استوار گردیده است که
میزان موجودی ها اعم از مواد خام، مواد در جریان ساخت و کالای ساخته شده به سمت صفر
میل کند. بنابراین با حذف موجودی ها، هزینه های بالای انبارداری را می توان کاهش
داد و این امر زمانی میسر می شود که مدیریت بر اصول موجودی صفر، یافتن عرضه کنندگان
قابل اطمینان، کاهش در حجم سفارش مواد، کاهش زمان تحویل سفارش مواد و... تمرکز کند.
برای دستیابی به تولید پیوسته تمام خطوط تولید کارخانه به شکلی نصب شده اند که
محصولات در بستر یک مسیر ساده و راحت بدون اتلاف زمان جریان یابند.
یکی از عوامل کلیدی توفیق تویوتا، سیستم قابل ستایش تولید آن است که مبتنی بر تولید
ناب8 است. پس از ورود به عرصه ی صنعت خودروسازی، با بازدید از شرکت اتومبیل سازی
فورد کارخانه ی تازه وارد نهایتاً به این نتیجه رسید که اصول تولید انبوه9 قابلیت
پیاده سازی در ژاپن را ندارد و این سیستم پر از اتلاف است. برهمین اساس آن ها شیوه
ی جدیدی از تولید که بعدها تولید ناب نام گرفت را ایجاد نمودند. یک تولیدگر ناب
مزایای تولید دستی10 و تولید انبوه را تلفیق کرده و از ماشین آلاتی استفاده می کند
که هم خودکار و هم انعطاف پذیرند. لازمه ی استفاده از تولید ناب، پیاده سازی سیستم
JIT در کارخانه است.
به طور کلی از دیدگاه این سیستم، هریک از عوامل تولید که کمتر از تعداد حداقل
استفاده شود و هیچ گونه ارزش افزوده ای در محصول ایجاد ننماید، ضایعات و اتلاف تلقی
می شود. فعالیت های بی موردی مانند: زمان و پول صرف شده جهت تولید محصولاتی که
موردنیاز مشتری نیستند، تغییر وضعیت از یک محصول به محصول دیگر، اقلام نگهداری شده
به عنوان موجودی، دوباره کاری یا دور ریز محصولات با کیفیت نازل و از کارافتادگی
تجهیزات و ماشین آلات وغیره.
مهم ترین رکن یک سیستم ناب، ارتباط با مشتریان است که فروشندگان شرکت ناب با ایجاد
یک سیستم اطلاعاتی دقیق درصدد ایجاد رابطه بین کارخانه و مشتریان هستند به نحوی که
بتوانند نیازهای مختلف مشتریان را شناسایی کنند؛ بنابراین به جای گمانه زنی برای
تولید و انبار محصولات، با خلق یک محصول مبتنی بر سفارشات دقیق مشتریان بدون تأخیر
و مشکلات کیفی پاسخگوی بخش های مختلف بازار خواهند بود.
تویوتا موتور اروپا، از یک سیستم مدیریت سفارشات مبتنی بر نرم افزار E-Business
Suite برای کاهش بازه ی زمانی بین دریافت سفارش مشتری و تحویل خودرو استفاده می
کند. کار این سیستم با انتخاب خودرو و گزینه های مختلف آن مانند شیشه های دودی یا
سیستم هدایت خودکار توسط مشتری آغاز می شود. نماینده ی فروش با استفاده از سیستم،
بهترین خودرو موجود را با گزینه های پیشنهادی در زنجیره ی تأمین تویوتا می یابد. او
سپس سفارش مشتری را به توزیع کنندگان سراسری ارسال می کند تا پس از تجمیع با
سفارشات دریافتی از فروشندگان، در قالب یک سفارش به تویوتا موتور اروپا ارسال شود.
تویوتا موتور اروپا نیز سفارشات دریافتی را به کارخانه های تویوتا ارسال می کند.
سیستم مدیریت سفارشات به تویوتا کمک کرده است تا زمان تولید و هزینه ی نگهداری مواد
اولیه و خودروهای آماده به تحویل را در انبارها کاهش داده، زیرا شرکت و نمایندگی
های آن دیگر مجبور نیستند هزینه ی ساخت و انبارداری خودروهایی را بپردازند که
متقاضی ندارند و در عین حال با آسان نمودن انتخاب مدل موردنظر، رضایت مشتریان و
خدمات آنان را افزایش دهد. هم چنین این شرکت می تواند به سرعت پاسخگوی مشتریان و
تغییرات بازار بوده و در عین حال با تأمین کنندگان و فروشندگان خود همکاری نزدیک
داشته باشد.
منابع:
1.wikipedia
2. مقدمه ای بر برنامه ریزی تولید- دکتر احمد ماکوئی
3.سیستم های اطلاعاتی مدیریت MIS- (کنت لاودن/ جین لاودن)
4.مدیریت تولید و عملیات- دکتر هایده متقی
