|
کیارش یشایائی
فروردین ماه 1378
یهودیان ایران(بخش اول)
هزار سال قبل از میلاد، حضرت داوود بر سرزمین های
وسیعی که به جز فنیقیه تمام سواحل شرقی مدیترانه را در بر می گرفت حکومت می کرد. پس
از حضرت داوود پسر وی حضرت سلیمان با از بین بردن برادر خود ادونیا و دیگر مدعیان
سلطنت، فرمانروایی سرزمین مقدس را در اختیار گرفت . وی با رونق بخشیدن به تجارت و
بازرگانی ، استخراج معادن طلا، نقره و سنگ های گران بها و وارد کردن و فروش کالاهای
تجملی از قبیل عاج ، میمون و طاووس به نودولتان و صاحبان ثروت های هنگفت، از غنی
ترین پادشاهان زمان خویش گردید. این پیامبر به فرمان خداوند معبد مقدس بیت همیقداش را با شکوه و جلال بی مانندی
افتتاح نمود. با طولانی شدن ایام سلطنت حضرت سلیمان رفته رفته توجه وی به ثروت
اندوزی معطوف گردید. به علت مخارج زیاد دولت، سلیمان بیست شهر در ناحیه جلیله را در
وجه بدهی خود به پادشاه صور و صیدون واگذار نمود و مالیات ها سنگین شدند و ثروت
خیره کننده سلیمان طبقه ای از کارگران فقیر وبیکار و ناراضی بر جای گذاشت. ربا و
رشوه خواری زشتی خود را از دست داد و کلبه ها و محله های کثیف در کنار کاخ های مجلل
توسعه یافت چنانچه عاموس نبی می گوید : عادل را به نقره و مسکین را به زوج نعلین
فروختن (عاموس 2-6)
گودال بین فقرا و ثروتمندان هر روز عمیق تر می گردید و کشمکش بین دهات و شهرها
مخالفت اهالی شمالی سرزمین مقدس را برانگیخت و پس از مرگ وی سرزمین مقدس به اسرائیل
در شمال و یهودا در جنول تقسیم گردید.
سقوط نخستین حکومت
در خلال سالهای 850تا 722 قبل از میلاد، دولت آشور که تازه به اقتدار رسیده
بود. برای دست اندازی بر کشورهای ضعیف مجاور با سپاهی بزرگ برای تسخیر سرزمین های
مجاور حرکت کرد. وقتی حکومت اسرائیل از قصد دولت آشور مطلع شد با کمک سپاهیان منفق
خود مصر، و فنیقیه و آرام در صدد جلوگیری برآمدند . ولی تاب مقاومت نیاورده ، عقب
نشستند . طولی نکشید که گیلعاد یکی از بخش های منطقه به دست آشوری ها تسخیر گردید .
در داخل نیز کار مخالفت با دولت شدت گرفت و هوشیا آخرین پادشاه اسرائیل برکنار
گردید . در سال 722 قبل از میلاد شهر سامره به دست سارگن پادشاه آشور تسخیر شد و
استقلال حکومت اسرائیل به دست آشوریان خاتمه یافت.
روی سنگ نبشته ای که از سارگن دوم باقی مانده ، نوشته شده است: من تمام سرزمین وسیع
خانواده امری آخرین سلسله پادشاه اسرائیل را مسخر کردم و 27290 نفر از اهالی آنجا
را به اسارت بردم. این اسرا به سرزمین های اطراف کوه دماوند و سایر سرزمین های ماد در ایران فعلی
تبعید شدند . عده ای از این یهودیان در اطراف شهری را بنا کردند و آن را به یاد
موطن خویش گیلعاد خواندند که امروزه گیلیارد خوانده می شود (نام این منطقه اخیرا به
گیلاوند تغییر یافته است) و گورستان باستانی یهودیان تا به امروز در این منطقه
موجود دارد.
در کتاب دوم پادشاهان از کتب مقدسه یهود نیز آمده است : و در سال نهم هوشع پادشاه
آشور سامره را گرفت و اسرائیل را به آشور به اسیری برد و ایشان را در حلخ و خابور و
بر شهر جوزان و شهرهای مادیان سکونت داد. به این ترتیب اولین یهودیان در منطقه ای
که اینک ایران نامیده می شود ساکن شدند.
سقوط یهودا
در سال 586 قبل از میلاد سرزمین یهودا با حمله بخت النصر بیت همیقداش را در روز نهم
آو ویران نموده و به آتش کشید و ظروف و اموال آن را به تاراج برد.
در این حمله تقریباً تمام ساکنان شهر، به بابل به اسیری برده شدند . در مزامیر
داوود داستان این اسیران طی سرود زیبایی چنین بیان شده است : نزد نهرهای بابل نشستم
و گریه کردیم چون صیون را به خاطر آوردیم* بر بط های خود را آویختیم بر درختان بید
که در میان آنان بود* زیرا آنانی که ما را به اسیری بردند در آنجا از ما سرود
خواستند و آنانی که ما را تاراج کرده بودند شادمانی که یکی از سرودهای صیون ر برای
ما بسرائید* چگونه سرود خداوند را در سرزمین کافران بخوانیم* اگر تو را ای اورشلیم
فراموش کنم آنگاه دست راست من (مهارت خود را) فراموش کند* اگر تو را به یاد نیاورم
آنگاه زبانم به کامم بجسبد. اگر اورشلیم را بر همه شادمانی خود ترجیح ندهم.
(مزمور 137 آیات 7-1)
مقاله مرتبط:
قدمت یهودیان ایران بخش دوم
یهودیان ایران بخش سوم
یهودیان ایران بخش جهارم
یهود و ایرانیان یهودی
| 
