انجمن کلیمیان تهران
   

نقش ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی

   

 

مژده یمینیان
کارشناس تغذیه

زمستان 99

 

در این روزها طرح ویتامین دی اثر مژده یمینیانکه بیماری کرونا، در مرحله پاندمی[1] قرار گرفته و کووید 19 در کل سطح زمین، روزانه قربانیان زیادی برجای می­گذارد، ضرورت پیشگیری از این بیماری برای همه انسان­ها حس می­شود و این مسأله از طریق رعایت پروتکل­های بهداشتی و تقویت سیستم ایمنی بدن، امکان­پذیر است.
مهم­ترین روش برای تقویت سیستم ایمنی، برخورداری از تغذیه سالم است که در این رابطه باید در درجه اول، وزن بدن را در محدوده سلامت حفظ کرد و چون اضافه وزن و چاقی و همچنین لاغری، هر کدام به گونه­ای می­توانند منجر به تضعیف سیستم ایمنی شوند، باید با استفاده از رژیم غذایی صحیح و استاندارد و تغییر سبک زندگی برای برخورداری از وزن ایده­آل و طبیعی، برنامه­ریزی شود. باید توجه داشت که استفاده از رژیم­های غذایی نادرست و غیراستاندارد، نتیجه معکوس خواهد داشت و منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن می­شود. از جمله نکات قابل توجه دیگر، طبیعی نگه داشتن پارامترهای خونی است و افرادی که به دلایل ژنتیکی و یا بیماری­های زمینه­ای دچار قند خون بالا، افزایش چربی­های مضر خون و ... هستند و یا مبتلا به فشارخون بالا می­باشند، باید با استفاده از رژیم غذایی صحیح و در صورت نیاز، مصرف دارو، بیماری خود را کنترل نمایند.
برای برخورداری از تغذیه سالم، هر انسانی باید دقت کند که در طول روز از تمام گروه­های غذایی، به اندازه و مطابق با نیازش مصرف نماید که  این نیاز، با توجه به جنسیت، گروه سنی و نیازهای خاص فیزیولوژیکی در افراد مختلف، فرق می­کند به این صورت، هر انسانی می­تواند از تمام مواد مغذی از قبیل کربوهیدرات­ها، پروتئین­ها، چربی­ها و قندها، ویتامین­ها و املاح معدنی، به اندازه مورد نیاز، بهره­مند شود که هر کدام در جهت تقویت سیستم ایمنی،
می­تواند نقش اساسی ایفا نماید.
تمام مواد مغذی در حفظ و تقویت سیستم ایمنی، به گونه­ای دخالت دارند، اما با توجه به این نکته که بیشتر افراد مخصوصا زنان و دختران، در معرض کمبود ویتامین D  قرار دارند، در این مقاله در رابطه با نقش ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی بدن انسان، توضیح داده می­شود.
ویتامین D که به ویتامین آفتاب شهرت دارد، یکی از ویتامین­های محلول در چربی، می­باشد. این ویتامین به جذب کلسیم کمک می­کند و باعث استحکام استخوان­ها می­شود. ویتامین D در استخوان­ها، روده کوچک، کلیه­ها و غده پاراتیروئید[2] ، باعث تنظیم کلسیم و فسفر  خون می­شود و چون فعالیتی هورمون گونه دارد، می­تواند آن را هورمون نامید.
ویتامین D، در تنظیم فشار خون، عملکرد پوست، ماهیچه­ها، سیستم عصبی، تنظیم رشد و تکثیر سلولی دخالت دارد.
این ویتامین در کنار دیگر وظایف مهم خود در بدن، باعث تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری­های خود ایمنی می­شود، همچنین برای پیشگیری از عفونت­ها و بیماری­های تنفسی از جمله سرماخوردگی و آنفلوآنزا، بسیار مؤثر می­باشد.
کمبود ویتامین D
کمبود ویتامین D ، در کودکان باعث بروز راشیتیسم[3] یا ریکتز[4] می­شود که در این بیماری، پاها به شکل پرانتزی یا ضربدری در می­آیند. قسمت جلوی جمجمه برجسته می­شود، تغییراتی در ستون مهره­ها و لگن به وجود می­آید، استخوان سینه بیرون زده می­شود که اصطلاحاً به آن سینه کبوتری گفته می­شود. قوز کمر، کوتاه قامتی و توقف رشد، شکستگی استخوان­ها، درد و گرفتگی عضلانی، تأخیر در تشکیل دندان­ها و ... از جمله دیگر علائم بیماری راشیتیسم می­باشند، این بیماری بیشتر در بین کودکانی دیده می­شود که کمتر در معرض نور خورشید قرار گرفته­اند و یا این که کمتر از منابع غذایی ویتامین D و کلسیم بهره­مند شده­اند. گرچه در بعضی موارد هم، این بیماری می­تواند ارثی باشد.
در بزرگسالان، کمبود ویتامین D ، می­تواند باعث بیماری استئومالاسی[5]یا نرمی استخوان، استئوپروزیس[6] یا پوکی استخوان، دردهای استخوانی، خستگی و افسردگی شود. همچنین زمینه را برای ایجاد بیماری ام اس[7]، دیابت نوع دو، انواع سرطان­ها از جمله سرطان پروستات، روده، پستان، افزایش فشار خون، تشدید بیماری­های التهابی روده و بیماری­های پوستی و ... مساعد می­سازد. 
از جمله نکات قابل توجه در رابطه با نقش ویتامین D در این دوران، تأثیر ویتامین D در پیشگیری از عفونت­ها، سرماخوردگی و آنفلوانزا است.
در این زمینه، تحقیقاتی نشان داده­اند که یک رابطه قوی بین کمبود ویتامین D و میزان مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا وجود دارد و 80% از بیماران مبتلا به کرونا، کمبود ویتامین D دارند و همچنین تئوری­هایی وجود دارد که نشان می­دهد، میزان طبیعی ویتامین D در بدن بیماران مبتلا به کرونا، از شدت بیماری در آنها می­­کاهد و به درمان آنها کمک می­کند.
چه افرادی در معرض کمبود ویتامین D قرار می­گیرند؟  
-افرادی که به اندازه لازم در معرض نور خورشید قرار نمی­گیرند.
-افرادی که از منابع غذایی ویتامین D به اندازه کافی استفاده نمی­کنند تابع رژیم غذایی وگان[8] (گیاهخواری مطلق) هستند.
-افرادی که به کلیه­شان به دلایل مختلف، قادر به تبدیل ویتامین D به فرم فعالش نیست.
-افرادی که دستگاه گوارششان به دلایلی، قادر به جذب ویتامین D به اندازه کافی نیست. نظیر بیماران مبتلا به کرون[9]، فیبروز کیستیک[10] و بیماری سلیاک[11].
-افرادی که چاق هستند، به طوری که [12]BMI یا شاخص توده بدنی آنها بالای 30 می­باشد.
-افرادی که پوست تیره دارند. رنگدانه­های ملانین[13] موجود در پوست، مانع از ساخت ویتامین D
می­شود. بنابراین افراد سفید پوست، نسبت به افرادی که پوست سبزه دارند و افراد سبزه نسبت به سیاه­پوستان، به مدت زمان کمتری برای برخورداری از اشعه ماورابنفش نور خورشید نیاز دارند. افراد با پوست تیره، اگر به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نگیرند، می­توانند دچار کمبود این ویتامین شوند.
-افرادی که موقع بهره­گیری از نور خورشید به منظور جذب ویتامین D ، از کرم­های ضد آفتاب استفاده می­کنند. چون کرم­های ضد آفتاب، مانع از جذب اشعه ماورا بنفش و ساخت این ویتامین در بدن می­شود.
-افرادی که سالمند هستند، چون در بدن سالمندان ویتامین D کمتری تولید می­شود.
باید توجه داشت که اشعه ماورا بنفش در هوای آلوده و از پشت شیشه عبور نمی­کند و کمبود ویتامین D  در زنان و دختران که کمتر در معرض نور مستقیم خورشید قرار
می­گیرند، بیشتر از مردان می­باشد.
منابع ویتامینD
منبع اصلی ویتامین  D، نور خورشید می­باشد. بهترین زمان برای برخورداری از آفتاب به منظور تولید ویتامین D ، از ساعت 10 صبح تا ساعت 3 بعدازظهر می­باشد، که سایه کوتاه­تر از جسم است و مدت زمان لازم به طور متوسط 10 تا 15 دقیقه می­باشد.
در صورت آفتاب گرفتن بیش از این زمان، به منظور حفاظت از پوست و حفظ سلامتی باید از کرم­های ضدآفتاب استفاده شود. این نکته حائز اهمیت است که قرار گرفتن در مقابل اشعه نور خورشید به مدت طولانی، باعث آفتاب سوختگی، پیری پوست و سرطان پوست می­شود.
منابع غذایی این ویتامین عبارتند از :
ماهی­های پرچرب، نظیر ماهی تن، ساردین، سالمون و ماهی آزاد، جگر گوساله، روغن کبد ماهی، قارچ­هایی که با اشعه ماورابنفش خورشید پرورش یافته­اند، زرده تخم­مرغ و لبنیات غنی شده با ویتامین D.
با توجه به عوارض کمبود ویتامین D در بدن و با توجه به شرایط فعلی و خطر بیماری کرونا، بر هر فردی لازم است که میزان ویتامین D خون خود را چک نماید و در صورت نیاز، طبق نظر پزشک و متخصص تغذیه از مکمل دارویی ویتامین D استفاده کند. لازم به توضیح است که دریافت بالای ویتامین D هم باعث بروز مسمومیت و مشکلاتی در بدن می­شود و در رابطه با بیماری کرونا هم، یکی از تحقیقات جدید نشان داده است که همان­گونه که کمبود ویتامین D می­تواند خطر ابتلای شدید به این بیماری را در انسان­ها افزایش دهد، سطح بالاتر از میزان طبیعتی این ویتامین در بدن، نمی­تواند از شدت بیماری بکاهد و مدت زمان ماندگاری بیماران در بیمارستان را کاهش دهد. n
 
 
  
منابع
-Modern Human Krause
-www.health line.com
-More Vitamin D , lower risk of severe covid 19? By Kathleen Doheny
-www.reuters.com>article be nancy lapid
 
 


[1] - Pandemic
[2] - Parathyroid
[3] - Rachitisme
[4] - Rickets
[5] - Osteomalacia
[6] - Osteoporosis               
[7] - Multiple Sclerosis
[8] - Vegan
[9] - Crohn’s disease
[10] - Cystic fibrosis
[11] - Celiac
[12] - Body mass index
[13] - Melanin



 

 

 



 

 

 

Back Up Next 

 

 

 

 

استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است.
.Using the materials of this site with mentioning the reference is free

این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند
لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید