دکتر
سلیمان کهن صدق
پاییز 92
شوفار
یکی از قدیمی ترین آلات موسیقی است که تاکنون بشر آن را شناخته است. شاخ هر حیوان
اهلی مانند قوچ، بز و بز کوهی برای ساختن شوفار و نواختن آن در روز رش هشانا مناسب
می باشد. اما علمای یهود برای شاخ قوچ مزیتی قائل شده اند، زیرا در هنگام قربانی
حضرت اسحق (ع) قوچی پدیدار گشت و به جای آن حضرت قربانی شد. تنها استثنایی که قائل
شده اند، شاخ گاو است، زیرا
عده ای از ملت یهود در حساس ترین مراحل تاریخ خود این حیوان را در بیابان ستایش
نمودند. بدین علت در چنین روز بزرگ و عزیزی که هر یهودی در حضور خداوند ایستاده و
از او طلب داوری توأم با رحمت و بخشش می نماید یادآوری خطاهای گذشته بسیار نامناسب
می باشد.
چرا در رش هشانا شوفار نواخته
می شود؟ در حالی که در متن تورا راجع به نواختن شوفار در این روز فرمانی داده نشده
است. علمای یهود علت هایی را برای نواختن شوفار در رش هشانا ذکر می کنند از جمله :
1. رش هشانا ابتدای ده روز توبه (تشوا) است و در این ایام هر فرد موظف به ارزیابی
اعمال و برگشت به سوی حیات معنوی و اخلاق است و صدای شوفار بشارت دهنده شروع این
مرحله از زندگی است.
2. اعطای تورا مقدس در کوه سینای همراه با نواختن شوفار بود. در روز اول رش هشانا
با نواختن شوفار این خاطره بزرگ تاریخی را زنده کرده و وفاداری و ایمان خود را به
تعالیم تورا اعلام می کنیم.
3. بت همیقداش در حالی که فاتحان مشغول نواختن شوفار بودند ویران گردید و در این
روز با نواختن شوفار این واقعه را به خاطر آورده و تمنای تجدید افتخارات گذشته را
داریم.
4. در قربانی حضرت اسحق در آخرین لحظات قوچی پدیدار می شود و به جای آن حضرت قربانی
می گردد. در این روز با نواختن شوفار بر از خودگذشتگی در راه خدمت و عبادت پروردگار
یکتا تأکید می کنیم.
حضرت یشعیا در فصل سیزدهم کتاب خویش می فرماید ظهور ماشیح با طنین صدای شوفار همراه
خواهد بود و در چنین روزی صلح و صفا بر دنیا حکم فرمایی خواهد کرد.
فیلون دانشمند یهودی اهل اسکندریه می-فرماید شوفار زمان جنگ نواخته می شود و در رش
هشانا با نواختن آن به جهانیان اعلام می شود که متأسفانه دیو خانمان برانداز جنگ و
کشتار هنوز در جهان برقرار است و باید از خداوند بزرگ طلب نماییم صلح جاویدان به
بندگان اعطا فرماید.
هارامبام بزرگ ترین فیلسوف یهودی قرون وسطی راجع به توبه و رابطه ی آن با شوفار
می-فرماید: نواختن شوفار در رش هشانا پیامی در بر دارد که به ما می گوید: ای که در
زندگی به خواب غفلت فرو رفته ای از خواب عمیق خود بیدار شو و به اعمالت تفکر کن
بگذار اعمالت بهتر شوند.
سه نُت شوفار تشبیه به سه نوع بشر شده است، صدای محکم و قاطع (تقییا) نماینده
انسانی پاک و روح متوازن است. صدای لرزان (تِروعا) نماینده آدم شریر و پشیمان است و
صدای شکسته (شُِواریم) نماینده انسان میانه رو می باشد.
شوفار از طرف انتهای باریک آن نواخته
می شود و صدای نت ها از انتهای بزرگ آن خارج می شود. در آیه ای از فصل 118 کتاب
مزامیر حضرت داوود آورده شده : در تنگی خداوند را به کمک خواندم و خداوند مرا با
وسعت (بزرگی) اجابت فرمود.
از ذات مقدس او می خواهیم که به ما کمک کند تا خود را از قید نخوت، خودبینی و
تنگ-نظری نسبت به زندگی و مردم رهایی بخشیم تا با نظری بلند و دیدی وسیع به جهان
زندگی بنگریم و چون شوفار، خمیده، با افتادگی و پارسایی به جهان زندگی و همنوع خویش
بنگریم و تسلیم ارادۀ ذات حق و فرامین او باشیم، تا ما را اجابت فرماید و در جهان
صلح و آرامش برقرار گردد. n
