|
روبرت شمیان
کارشناس ارشد زبان انگلیسی
تابستان 1400
چاپ و
نشر کتاب مقدس و سیدور (کتاب نمازهای روزانه) یا موعدیم (عیدها) به صورت جیبی یا
بزرگ با دو زبان عبری انگلیسی یا به زبان‌های دیگر سابقه چشمگیری در قرون ۱۹ و ۲۰
میلادی بین همه ملل و کشورها داشته است. تاکید خاص بر دعاهای اعیادی چون روش‌هشانا
(سال نو)، کیپور (روز کفاره) و پسح (آزادی) برای آن دسته از خوانندگانی که زبان
عبری را فراموش کرده یا یاد نگرفته‌اند در هر دوره منظور شده است.
در چاپ‌های اول فقط زبان عبری مد نظر بوده و در اروپا در ایتالیا پیشینه آن به سال
۱۴۸۶ و توسط سونسینو باز می‌گردد که حاوی کلماتی از زبان محلی نیز می‌باشد. از ۱۵۳۸
تا ۱۸۶۵ گسترش و پخش عهد عتیق و جدید و ترجمه‌های آنها را در دو قاره انگلیسی زبان
شاهد هستیم. لازم به ذکر است که در ایران، خاچاطور وارتاپد گراساسی سازنده نخستین
دستگاه چاپ (در ایران)، کتاب زبور داود را در سال ۱۶۳۸ م. و در ۵۷۲ صفحه به چاپ
رسانید. نخستین ترجمه‌ها در بریتانیا و لندن به سال ۱۷۳۸ و در ایالات متحده در ۱۸۳۷
میلادی انجام شده‌اند. از قرن نوزده و بیستم بخصوص برای افرادی که فریضه نیایش را
در هر جا غیر از کنیسه برپا می‌داشتند از طریق زبان دوم یعنی ترجمه عبری به
زبان‌هایی مثل انگلیسی، روسی و فرانسه معنا و درک بهتر از متون مقدس را تسهیل
نمودند. معنای سلیس متون عبری ترجمه شده با حمیت و ثبات مترجمان و علاقه ایشان به
کار طاقت‌فرسا برای نشان دادن درستی و اعتبار اثر طی دو سده بعد (از قرن ۱۶) و کلا
در هر دوره ستودنی است. ایشان مطالب قابل توجهی از متون عهد عتیق و این چنین را در
مجلدها و چاپ‌های گوناگون برای درک و یا تفسیر بهتر خوانندگان آن منتشر کرده‌اند.
نثر و نظم در کتاب‌های نماز روزانه از دقت مترجمان پرده برمی‌دارد. نیز برخی از
موسسات و انتشارات همچون اتحادیه و جامعه یهودیان آمریکا در اوایل دهه نخست سال
۱۹۰۰م برای ارتباط هر چه بهتر یهودیان با سایر نقاط جهان به توزیع کتب ترجمه شده
اقدام کردند. از مترجمان، ویراستاران، نویسندگان تفاسیر و کلیه افرادی که در این
پروسه حضور داشتند و در اکثر کتاب‌های نخستین قرن بیستم نامشان بچشم می‌خورد
می‌توان به آرتور دیویس، اسرایل زنگویل، ردکلیف سالامان (نینا)، السی دی وییس، لیدی
مگنس، ربی یوگن کهن، دکتر سلیمان فریهاف، سیروس آدلر، برنارد دراخمن، دکتر ویلیام
روزناو ۱۹۱۷( در جنگ جهانی اول)، سیمون سینگر، هربرت آدلر، دیوید سولاپل و اوستین
... را نام برد.
همچنین همت برخی از ربای‌ها (دانشمندان) بعد از جنگ جهانی دوم و کمک افرادی همچون
ناتان باروخ، اوستین، اویزر برشتین در چاپ کتاب مقدس ترجمه شده تاثیر مطلوب گذاشت.
نیز در کشورهایی مثل آلمان در شهر مونیخ و یا سایر مناطق شوروی، برگردان‌هایی به
زبان‌های آلمانی و روسی یا فرانسه همراه عبری صورت پذیرفت. بازبینی چندباره و
افزودن اعتبار بیشتر با تحقیقات باستان-شناسی و پژوهش میدانی و نیز افزایش علائم
سجاوندی از جمله نوع قلم، نقطه ویرگول ... و اشاره به برخی ضمایر بکار رفته برای
خدا همچون او (He مذکر) یا اسامی دیگر این نام مقدس به دقت بیشتر ترجمه‌ها از ۱۹۵۰
به بعد افزود. اگر چه اکثر دو زبانه‌ها فاقد علایم آهنگین برای قرایت هستند اما با
حمایت انجمن چاپ یهودیان در شهرهایی مثل فیلادلفیا یا انجمن بین‌المللی کتاب مقدس
با ارائه نسخه-های متعدد در آمریکا، کانادا، انگلستان و سایر کشورهای اروپایی با
همراهی بیش از ۱۰۰ پژوهشگر زبان‌های باستانی عبری- آرامی- یونانی به خصوص از نیمه
دوم قرن بیستم یعنی از ۱۹۵۰ تا ۶۵ و با حمایت مالی و ایجاد کمیته ویراستاری
اصطلاحات خاص، چاپ‌های بهتری آماده شدند.
سایر ترجمه‌ها همراه با شفافیت عمومی معنای متن بوده که برای آموزش یا خوانش دعا و
از برخوانی یا اجرا (سرود) کمک نموده است. تداوم همکاری این گروه‌ها موجب افزایش
اعتبار ترجمه شد. لازم به ذکر است که در کلماتی همچون جهنم، برزخ... که در عبری،
یونانی و فارسی معنای خاص خود را دارند دقت خاصی برای برگردان شدن می‌طلبند که گاهی
با اغماض یک معنایی شده‌اند همچون در نسخه انجیل کینگ جیمز که همگیHell آمده‌اند.
مشاوران و مترجمان در نسخ جدید از اصطلاحات و تعبیرهای گوناگون برای طبیعی جلوه
دادن (عدم سویگیری ترجمه) و اجتناب از مکتب آمریکا یا انجلیکن سود برده‌اند. با
توجه به دوره ترجمه شاه جیمز king james.
تیم ترجمه تغییراتی برای ضمایر و افعال برای خدا انجام دادند. به نظر می‌رسد که
چاپ‌های سال‌های ۱۹۷۳ تا ۸۳ به مراتب دقت بیشتری دارند. ناگفته نماند یافته‌های
باستان‌شناسی یا زبان شناسی به فهم متون مغلق پر از شک کمک شایانی نمود، برای مثال
کلماتی همچون Soverign God برای خدای لشکریان با توجه به نسخه کینگ و یا آوای کلمات
با آوانگاری همچون خ یا ک در نام نبی زخریا که با ch نوشته می‌شود.
برای اسامی مکان آنهایی که عمومی‌تر بودند با توجه به متون آرامی یونانی به کار
گرفته شدند و زیرنویس نیز افزوده شد. برای شفافیت کلمات و معانی و صورت در هنگام
بروز مشکل چندمعنایی کلمه توضیحی در براکت قرار گرفت. جابه‌جایی ضمایر از اول شخص
دوم یا سوم شخص با توجه به وجود معرف یکسان نهاد و فاعل ثابت در زبان عبری با ترجمه
همگونی اجرا شد. متون شعرگونه با تو رفتگی و نشان دادن بخش برگردان جملهstanza و
حفظ ساختار متن عبری آن بهتر نمایش داده شده است.
عنوان‌های درشت و مورب در اکثر نسخ هم اکنون درج شده که به شناخت بهتر فصل‌ها کمک
می‌کند. ترجمه‌های محتمل از یک واژه با زیرنویس آمده به همان میزان متن را بهتر
قابل فهم می‌کند.
جای بسی تحقیق پیرامون ابزار موسیقی، گیاهان جانوران، سنگ‌های معدنی، جزئیات معماری
و اینچنین همراه با جواهرات و لباس‌ها در عهد عتیق وجود دارد و ما شاکر پروردگار
هستیم که به ما در وظیفه‌مان یعنی شناخت اهداف ترجمه، ویراستاری و نشر متون مقدس
کمک کرده که به شکوه بیشتر او می انجامد.
| 
