ترجمه و تألیف : مژده یمینیان
کارشناس تغذیه

تابستان 1400

روزه که در زبان عبری به آن تعنیت[1] گفته می‌شود، به معنای خودداری از مصرف مواد غذایی و نوشیدن مایعات برای مدت زمان مشخصی است و هدف از آن، نوعی ریاضت برای تزکیه جسم و جان می‌باشد. پیروان ادیان الهی، به منظور تقرب به خدا و طلب استغفار از درگاه الهی، روزه می‌گیرند. اما شیوه روزه گرفتن و زمان آن در ادیان مختلف، متفاوت می‌باشد.
در دین یهود تعنیت یا روزه، برای رنج دادن به جسم و بخشیده شدن گناهان، در ایام مختلف سال، وجود دارد.
مهم‌ترین تعنیت در دین یهود، تعنیت یوم کیپور[2] می‌باشد که مدت آن بیست و پنج ساعت، یعنی از غروب آفتاب تا شامگاه روز بعدی است. در طی این ساعات، یهودیان از خوردن هرگونه مواد غذایی و آشامیدن هر نوع نوشیدنی، خودداری می‌نمایند و در تمام این مدت به عبادت مشغول می‌شوند. این روزه به بخشش گناهانی اختصاص یافته است که انسان‌ها نسبت به خداوند مرتکب شده‌اند، گرچه برای بخشش و پاکی کامل روح و جان، هر یهودی موظف است که اگر نسبت به انسان‌ها هم گناهی انجام داده، قبل از زمان تعنیت یوم کیپور، از آنها طلب مغفرت نماید.
علاوه بر تعنیت واجب یوم کیپور، برای هر فرد یهودی در طول سال، تعنیت‌های واجب دیگری هم به صورت پراکنده وجود دارد. همچنین هر یهودی می‌تواند در ایام خاصی از سال به ویژه در روزهای دوشنبه و پنج‌شنبه، اقدام به گرفتن روزه مستحب نماید.
روزه گرفتن، علاوه بر کمک به تزکیه و پاکسازی روح و روان، به حفظ سلامتی جسم هم کمک می‌کند. در ادامه ترجمه و تحقیقی را که در زمینه فواید روزه‌داری متناوب انجام داده‌ام، به خوانندگان محترم تقدیم می‌کنم.
روزه گرفتن، یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی در علم پزشکی است و به قرن‌ها پیش برمی‌گردد. در قرن پنجم قبل از میلاد مسیح، بقراط، حکیم یونانی و پدر علم طب نوین، توصیه کرد که پرهیز و خودداری از مصرف غذا، به شفای بیماران کمک می‌کند . در طب آیورودا[3] یا همان طب سنتی هند که از گیاهان دارویی، برای درمان استفاده می‌کند. اعتقاد بر این است که روزه گرفتن به صورت یک بار در هفته، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند.
در میان وظایف مذهبی و فرهنگی، روزه گرفتن نقش مرکزی را ایفا می‌کند که در هر کدام از ادیان و مذاهب، به شیوه‌ای خاص انجام می‌شود . به عنوان مثال در مسیحیان کاتولیک، روزه‌داری در 40 روز و در میان مسلمانان، روزه‌داری در ایام ماه مبارک رمضان انجام می‌شود.
به طور کلی، روزه گرفتن به صورت خودداری از مصرف غذا و نوشیدنی و یا به شکل ساده‌تر، به صورت دریافت کالری کمتر از غذاها می‌باشد.

فواید روزه گرفتن
روزه گرفتن و کم کردن غذای مصرفی با کمک به پیشگیری از بیماری‌ها و کنترل بیماری‌های التهابی نظیر بیماری‌های قلبی، ام اس[4] و آرتریت روماتوئید[5]، برای بدن سودمند می‌باشد.
با روزه گرفتن، چند اتفاق مهم در بدن رخ می‌دهد که در این رابطه می‌توان به ترمیم سلولی و تغییر سطح هورمون‌ها به منظور چربی‌سوزی اشاره کرد تغییرات سودمندی که در اثر روزه گرفتن در بدن رخ می‌دهد، باعث جداسازی مواد زائد از سلول‌ها و حفاظت بدن در مقابل بیماری‌ها و افزایش طول عمر می‌شود.
هورمون انسولین و هورمون رشد، از جمله هورمون‌هایی هستند که میزانشان در اثر روزه گرفتن در بدن تغییر می‌کند. پس از روزه گرفتن، سطح انسولین به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد که باعث تسهیل چربی‌سوزی می‌شود. از طرفی میزان هورمون رشد، در زمان روزه افزایش می‌یابد که این سطح بالای هورمون رشد هم به سوختن چربی‌ها کمک می‌کند و هم باعث عضله‌سازی می‌شود. کاهش سطح انسولین و افزایش میزان هورمون رشد منجر به آغاز فرآیند ترمیم سلولی می‌شود.
      روزه گرفتن متناوب، به کاهش وزن و کاهش چربی شکمی، کمک می‌کند و تعداد زیادی از انسان‌ها، نه فقط به خاطر اعتقادات مذهبی، بلکه به منظور کاهش وزن، روزه می‌گیرند. روزه گرفتن یا کاهش تعداد وعده‌های غذای مصرفی باعث کاهش کالری دریافتی می‌شود و اگر کاهش کالری دریافتی، بعد از روزه با مصرف اضافه مواد غذایی جبران نشود، می‌تواند باعث کاهش وزن شود.
هورمون نوراپی‌نفرین[6] یا نورآدرنالین[7]، هورمون دیگری است که در زمان روزه گرفتن در بدن افزایش می‌یابد و باعث شکسته شدن چربی به منظور تولید انرژی می‌شود .
با توجه به این توضیحات، یک روزه کوتاه، معمولا میزان متابولیسم را به میزان 6/3 تا 14 درصد، افزایش
می‌دهد که باعث سوزاندن کالری بیشتر می‌شود بنابراین روزه گرفتن متناوب از دو طریق، یعنی هم با کاهش کالری دریافتی و هم با افزایش متابولیسم، می‌تواند در کاهش وزن مؤثر باشد.
براساس تحقیقی که در سال 2014 انجام شد، روزه گرفتن در طول 3 تا 4 هفته، می‌تواند وزن بدن را به اندازه 8-3 درصد و چربی شکمی را به میزان 7-4 درصد کاهش دهد که این میزان کاهش در وزن بدن و چربی شکمی، قابل توجه می‌باشد. همچنین این تحقیق نشان داد که میزان کاهش ماهیچه و توده عضلانی، نسبت به کل کاهش وزن بدن در اثر روزه گرفتن، بسیار اندک بوده است. بنابراین روزه گرفتن به منظور کاهش وزن، می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.
از جمله دیگر تاثیرات سودمند روزه گرفتن متناوب، کاهش مقاومت به انسولین و کاهش خطر بیماری دیابت نوع دو می‌باشد.
در دهه‌های اخیر، افزایش بیماری دیابت نوع دو، چشمگیر می‌باشد و کاهش مقاومت به انسولین می‌تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند و از بدن در مقابل بیماری دیابت نوع دو حمایت کند. در تحقیقاتی که روی انسان‌ها صورت گرفته، نشان داده شده است که قند خون ناشتا در اثر روزه‌داری می‌تواند بین 6-3 درصد کاهش یابد. همچنین یک تحقیق روی موش‌های مبتلا به دیابت نشان داد که روزه گرفتن متناوب می‌تواند بدن آنها را در مقابل آسیب‌های کلیوی که یکی از شایع‌ترین عوارض دیابت است، حفظ کند.
یکی دیگر از فواید روزه گرفتن متناوب و دوره‌ای، کاهش استرس اکسیداتیو[8] و التهاب در بدن می‌باشد. استرس اکسیداتیو، عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌ها در بدن می‌باشد. رادیکال‌های آزاد، مولکول‌های ناپایداری هستند که باعث آسیب رساندن به بافت چربی، DNA و پروتئین‌ها در بدن می‌شوند. استرس اکسیداتیو می‌تواند باعث پیری و بیماری‌های مزمن شود. تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که روزه گرفتن دوره‌ای می‌تواند مقاومت بدن را نسبت به استرس اکسیداتیو افزایش دهد. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که روزه گرفتن دوره‌ای و متناوب می‌تواند به پیشگیری از التهاب که مادر بسیاری از بیماری‌ها است، کمک کند.
کمک به حفظ سلامت قلب از جمله دیگر خواص روزه گرفتن است. معمولاً بزرگترین علت مرگ و میر در دنیا، بیماری‌های قلبی می‌باشند. روزه گرفتن با تنظیم میزان قند خون، کلسترول، ال دی ال و تری گلیسیریدهای خون همچنین با رفع التهاب، می‌تواند به کاهش بیماری‌های قلبی، عروقی کمک کند. البته بیشتر این تحقیقات براساس مطالعات حیوانی می‌باشند و برای اثبات اثر روزه‌داری بر سلامت قلب، نیاز به تحقیقات بیشتری روی انسان‌ها وجود دارد.
روزه گرفتن متناوب، همچنین می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند، سرطان که یک بیماری وخیم است، باعث رشد کنترل نشده سلول‌ها می‌شود. چندین تحقیق روی انسان‌ها نشان داده‌اند که روزه گرفتن متناوب با تأثیر بر روی متابولیسم بدن، می‌تواند باعث کاهش خطر سرطان شود، گرچه برای اثبات این تأثیر، نیاز به تحقیقات بیشتری روی انسان‌ها وجود دارد. همچنین مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد، روزه گرفتن می‌تواند اثرات زیان‌آور شیمی درمانی را کاهش دهد.
از جمله دیگر خواص مفید روزه گرفتن متناوب و
دوره‌ای، حفظ سلامت مغز و بهبود عملکرد آن و جلوگیری از سکته مغزی و کاهش افسردگی می‌باشد.
روزه گرفتن می‌تواند از بیماری آلزایمر هم پیشگیری کند. در این رابطه تحقیقاتی نشان داده‌اند که روزه گرفتن دوره‌ای می‌تواند حمله آلزایمر را به تأخیر اندازد و یا شدت آن را کاهش دهد. تحقیقاتی که روی موش‌ها صورت گرفته، نشان داده که روزه گرفتن می‌تواند از بدن در مقابل بیماری تخریب‌کننده سلسله اعصاب دیگری نظیر پارکینسون محافظت کند که البته در این زمینه نیاز به تحقیقات بیشتری روی انسان‌ها حس می‌شود.
یکی دیگر از اثرات سودمند روزه گرفتن دوره‌ای، تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش طول عمر می‌باشد. در یکی از تحقیقاتی که در زمینه تأثیر روزه گرفتن متناوب بر افزایش طول عمر، روی موش‌ها صورت گرفته، نشان داده شده است که عمر موش‌هایی که یک روز در میان، روزه می‌گرفتند  84 درصد طولانی‌تر از موش‌هایی بود که اصلاً روزه نمی‌گرفتند. بنابراین روزه گرفتن دوره‌ای می‌تواند طول عمر را افزایش دهد و به زندگی طولانی‌تر، کمک کند. n
  
 
منابع :
1-The health benefite of fasting By Kerry Torrens – Natritionist
2- 10 Evidence – Based health benefits of inter mittent fasting  By Kris Gunnars


[1] - Taanit
[2] - Kippur
[3] - Ayur vedic medicine
[4] - Multiple Sclerosis
[5] - Rheumatoid arthiritis
[6] - Nor epinephrine
[7] - Nor adrenaline
[8] - Oxidative  Stress


 





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید