مژده یمینیان
کارشناس تغذیه
پاییز 1401
از
صدای موسیقی طبیعت، صدای آرامشبخش قطرات باران، آبشار، امواج دریا، پرندگان...
تا صدای دف میریام (مریم) هنگام گذشتن بنیاسرائیل از دریا و رهایی از بردگی
فرعون...
از صدای ساز حضرت داوود، هنگام راز و نیاز با خدا... تا آواز خوش شیرهَشیریم
(غزلغزلهای سلیمان) در شبهای شبات[1]...
و از صدای آهنگین استغاثهها به درگاه خداوند در چهل شب سلیحوت[2] ...
تا صدای منقلب کنندهی شوفار[3] در ایام روش هشانا[4] و یوم کیپور[5] و آوازهای
شادی در سیمحا تورا[6] ...
همیشه و همیشه موسیقی در کنار ما بوده و چه بهصورت طبیعی و چه بهصورت موسیقی ساخت
بشر با سبکهای مختلف، در همهی شرایط، از غم و غصه گرفته تا شادی و هیجان، به عمق
جان ما نفوذ می‌کند و روح ما را تا دستیابی به حس خوب و آرامش، همراهی می‌کند.
حس لذت از موسیقی، یکی از نعماتی است که خداوند بهصورت غریزی در وجود همه انسانها
قرار داده تا نوازشگر روح ما باشد و این احساس زیبا، از همان زمان آغاز خلقت، با
بشر همراه بوده و می‌‌ماند.
تاثیر موسیقی بر جسم و جان انسان به اندازهای زیاد است که حتی جنین به صدای آواز
مادر و موسیقی، واکنش نشان می‌دهد و پس از تولد با صدای آوازی که مادر در دوران
بارداری، زمزمه می‌کرده، به آرامش می‌رسد.
امروزه، موسیقی علاوه بر آن که به عنوان هنر اول از گروه هنرهای هفتگانه، شناخته
شده، در علوم پزشکی و روانشناسی هم از جایگاه ویژهای برخوردار است و حتی تاثیر
موسیقی بر رشد گیاهان هم به اثبات رسیده است.
تاکنون، تحقیقات زیادی در رابطه با تاثیر موسیقی در پیشگیری و درمان بسیاری از
بیماریها، توسط دانشمندان به انجام رسیده است که یکی از این تحقیقات، در رابطه با
تاثیر موسیقی بر تغذیه می‌باشد که در ادامه ارائه میشود.
معمولا در محیطهایی که سر و صدای زیادی وجود دارد، اکثر انسانها، مواد غذاییای
را برای مصرف انتخاب می‌کنند که ارزش غذایی کمتری دارند و در محیطهای آرام، انتخاب
سالمتری برای مواد غذایی وجود دارد. در واقع سر و صدا و شلوغی، به صورت مستقیم روی
پاسخهای فیزیولوژیکی بدن نظیر سطح فشار خون، ضربان قلب و انتقال دهنده های عصبی به
عنوان پیامرسانهای شیمیایی بدن و حتی میزان استرس، تاثیر می‌گذارند.
طبق تحقیقی که توسط دکتر دیپایان بیسواس[7]، استاد بازاریابی در فلوریدای جنوبی
صورت گرفت، موسیقی با صدای بلند، باعث افزایش سطح هیجان و تمایل انسان برای شروع
رقص می‌باشد و در محیطهای با صدای زیاد، با افزایش سطح تهیج، مردم بیشتر به سمت
انتخاب غذاهای ناسالم می‌روند. در یک تحقیق مقدماتی دیگر، محققان دریافتند که حتی
قرار گرفتن در معرض یک موسیقی به صورت کوتاه مدت هم میتواند بر عملکرد سیستم قلبی،
عروقی و تنفس، تاثیر بگذارد، بهصورتی که ریتمهای آهستهتر می‌توانند با کاهش فشار
خون و تعداد تنفس و ضربان قلب، باعث ایجاد حالت راحتی و آرامش بیشتری بشوند و
محیطهای شلوغ با افزایش سطح استرس و هیجان، مردم را بیشتر به سمت مصرف غذاهای
پرکالری و پرچربی سوق می‌دهند. موسیقی با صدای بلند باعث میشود که در رستورانها،
مشتریان علاوه بر مصرف غذاهای پرکالری و پرچربی، به همراه نوشیدنیهای غیر الکلی،
نوشیدنی الکلی هم مصرف کنند و موسیقی با ریتم آرام، باعث میشود که مشتریان مدت
زمان بیشتری در رستوران بمانند و نوشیدنی سالم بیشتری مصرف کنند.
موسیقی با ریتم آهسته، با کاهش استرس و افزایش آرامش، میتواند نقش بسزائی در
تغذیهی آگاهانه و رفتار غذایی سالم داشته باشد.
بر اساس تحقیق دیگری که توسط روانشناسان صورت گرفت، گوش دادن به موسیقی که با زبان
بیگانه باشد، باعث افزایش زمان مصرف غذا میشود، در این رابطه فردی به نام دانیلا
کیسر[8] از دانشگاه هوهنهایم[9] در کشور آلمان، تحقیقی روی 147 نفر شرکت کننده
انجام داد و تاثیر روشهای ارسال موسیقی را در زمان غذا خوردن در یک وعده غذایی روی
آنها، بررسی کرد. بدین صورت که 147 نفر شرکت کننده از کشور آلمان، برای صرف وعده
ناهار، به پنج گروه در شرایط مختلف تقسیم شدند.
گروه اول در شرایط کنترل شده و سکوت غذا خوردند.
گروه دوم در شرایطی همراه با موسیقی بیکلام از طریق اسپیکر[10]، غذا خوردند.
گروه سوم در شرایطی همراه با موسیقی بیکلام از طریق هدفون[11]، غذا خوردند.
گروه چهارم در شرایطی همراه با موسیقی پاپ با کلام انگلیسی (زبان بیگانه)، غذا
خوردند.
گروه پنجم در شرایطی همراه با موسیقی پاپ با کلام آلمانی (زبان مادری)، غذا خوردند.
نتیاج این تحقیق نشان داد گروهی که همراه با صرف غذا به موسیقی با کلام انگلیسی که
برای آنها زبان بیگانه بود، گوش می‌دادند، در مقایسه با گروهی که همراه با صرف غذا
به موسیقی با کلام آلمانی که زبان مادریشان بود، گوش می‌دادند، زمان بیشتری به غذا
خوردن اختصاص دادند و شیوه ارسال موسیقی از طریف هدفون و یا اسپیکر، تاثیری بر
میزان غذای مصرفی نداشت.
محققان نتیجهگیری کردند که تاثیر ناخودآگاه محرکهای شنیداری نباید کم اهمیت
پنداشته شود و این فاکتورها میتواند غذای دریافتی مردم را تحت تاثیر قرار دهد،
بنابراین استفاده از این شیوه برای پیدا کردن راهکارهای جدید جهت افزایش یا کاهش
غذای دریافتی میتواند در بسیاری از مراکز بالینی و غیربالینی، سودمند باشد.
فواید غذا خوردن همراه با موسیقی
هرچه محیطی که در آن غذا می‌خوریم، آرامتر باشد، هضم غذا بهتر صورت می‌گیرد و غذا
خوردن همراه با شنیدن موسیقی مناسب، با کاهش استرس و تمدد اعصاب، باعث هضم بهتر غذا
میشود. استرس و عصبانیت باعث اختلال در هضم و جذب میشود و گوش دادن به موسیقی در
زمان غذا خوردن، یک راه مناسب برای رهایی از این دو عامل مخرب می‌باشد. در نتیجه
مواد مغذی بیشتری هم جذب میشود.
یک ریتم یکنواخت، به ما کمک می‌کند تا غذای سالمتری انتخاب کنیم و غذا را بهتر
بجویم. یک موسیقی مناسب باعث میشود تا هنگام غذا خوردن، از حواس پرتیهای غیرضروری
دوری کنیم و ذهن آگاهانه غذا بخوریم، در نتیجه زودتر به احساس سیری دسترسی پیدا
کنیم و از دریافت کالری بیش از مقدار مورد نیاز خودداری کنیم.
تحقیقی در دانشگاه کرنل[12] آمریکا نشان داد که غذا خوردن به همراه موسیقی مناسب،
نه تنها بر هضم غذا تاثیرگذار است، بلکه میتواند روی درک مزه غذا و اشتها هم تاثیر
بگذارد و موسیقی مناسب در کنار وعدههای غذایی، با ایجاد احساس آرامش میتواند
کالری دریافتی از طریق غذا را تا حدود 175 کیلوکالری، کاهش دهد. طبق تحقیقی دیگر در
دانشگاه مریلند[13] امریکا، هر فعالیتی که همراه با موسیقی انجام گیرد، بازدهی
بیشتری خواهد داشت، مخصوصا اگر فردی بخواهد به فعالیت خلاقانه بپردازد. بنابراین
گوش دادن به موسیقی، حتی در هنگام تهیه غذا هم میتواند استرس را کاهش دهد و به
فردی که آشپزی می‌کند، انگیزه دهد و استفاده از این تکنیک برای افرادی که به آشپزی
علاقه ندارند نیز سودمند است.
به طور کلی از این تحقیقات می‌توان نتیجه گرفت که مصرف غذا همراه با موسیقی با ریتم
آرام باعث کاهش استرس، هضم و جذب بهتر مواد مغذی، تمرکز بیشتر روی غذای مصرفی، بهتر
جویدن غذا، مصرف غذا در مدت زمان مناسب، دسترسی سریعتر به احساس سیری و در نتیجه
جلوگیری از دریافت کالری اضافی و اضافه وزن، میشود.n
منابع:
1. The unexpected link between music and food consumption by Melissa Sammy,
MDlinx april2,2019
2. Does music affect meal duration and food intake? By Psypost – august
31,2016
3. Benefits of listening to music while eating by Lorraine Richardson
[1] شنبه
[2] توبه
[3] کرنا- شاخ قوچ
[4] سال نو عبری
[5] روز کفاره
[6] عید تکمیل قرائت تورات
[7]Dipayan biswas
[8]Daniela Kaiser
[9]Hohenheim
[10]Speaker
[11]Headphone
[12]Cornell
[13]Meryland.
