نشریه پرواز اسفند 95 شماره 46
در
23 ژوئن 2016 میلادی طی همه پرسی که در کشور بریتانیا انجام شد، مردم رأی به خروج
از اتحادیه ی اروپا1 دادند که به برگزیت2 معروف شد.
برگزیت عبارت اختصاری خروج از اتحادیه ی اروپا می باشد. BER به معنای بریتانیا و
EXIT به معنای خروج.
در این یادداشت نگارنده تلاش دارد که به صورت اجمالی تاریخچه ی اتحادیه ی اروپا
وعواقب خروج دولت بریتانیا از این اتحادیه را مورد بررسی قرار دهد.
اتحادیه ی اروپا
اتحادیه ی اروپا تشکل سیاسی و اقتصادی متشکل از ۲۸ کشور در قاره ی اروپا است.
این اتحادیه در اصل گسترش یافته ی جامعه ی اقتصادی اروپا است که در سال 1957 با
همکاری 6 کشور اروپایی تشکیل شد. از آن زمان به بعد اتحادیه به سرعت گسترش یافت،
اعضای بیشتری پیدا کرد و حیطه کارش وسیع‌تر شد.
سال 1993 پیمان ماستریخت3 چارچوب کنونی قوانین اتحادیه ی اروپا را تعیین کرد. در
دسامبر 2007 پیمان لیسبون،آینده ی جدیدی را برای اتحادیه ترسیم کرد.
بر اساس قوانین اتحادیه ی اروپا آزادی سفر مردم، کالاها و خدمات در کشورهای عضو
اتحادیه ی اروپا تضمین شده است.
ارکان مهم اتحادیه ی اروپا عبارتند از: پارلمان اروپا،کمیسیون اروپا، شورای اتحادیه
ی اروپا شامل شورای سران و شورای دیوان دادگستری اروپا و بانک مرکزی اروپا.
قوانین در اتحادیه ی اروپا
بر اساس قوانین اتحادیه ی اروپا اتباع کشورهای عضو این اتحادیه می‌توانند با
داشتن گذرنامه یا کارت شناسایی معتبر آزادانه بین
کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا مسافرت کنند و بدون نیاز به اجازه ی اقامت در آن
کشورها به مدت سه ماه اقامت کنند.
(انگلستان و ایرلند عضو اتحادیه اروپا هستند اما جزء محدوده ی شنگن4 نیستند!!)
شهروندان هر یک از این کشورها می‌توانند در انتخابات پارلمان اروپایی شرکت کنند
و نامزد شوند.
در صورتی که هر یک از مؤسسه‌ها یا نهادهای اتحادیه ی اروپا مرتکب خلاف شوند می‌توان
به کارگزار اتحادیه ی اروپا شکایت کرد. مواردی که می‌توانند مبنای شکایت باشند برای
نمونه عبارتند از: اعمال تبعیض یا کندکاری یا اجتناب از دادن اطلاعات مورد درخواست.
همه ی کسانی که در یک کشور عضو اتحادیه ی اروپا زندگی می‌کنند حق دارند شکایت کنند.
این حق شرکت‌ها و اتحادیه‌ها یا تجمع‌های دیگر واقع در هر یک از کشورهای عضو را نیز
در بر می‌گیرد. شکوائیه باید به صورت کتبی باشد و زبان مورد استفاده می‌تواند زبان
هر یک از کشورهای عضو باشد. کارگزار اتحادیه ی اروپا در شهر استراسبورگ واقع در
کشور فرانسه است.
کشورهای عضو هر سال به اتحادیه ی اروپا حق عضویت می‌پردازند. از سوی دیگر همه
کشورهای عضو، سالانه ازبودجه‌ی اتحادیه ی اروپا پول دریافت می‌کنند، از جمله به
صورت یارانه‌ی کشاورزی یا کمک به پیشرفت منطقه‌ای یا کمک هزینه به پیشبرد پژوهش یا
آموزش یا فرهنگ و ....
برای از بین بردن تفاوت بین کشورهای پولدار و بی‌پول عضو اتحادیه ی اروپا، کشورهای
پولدار معمولاً بیش از آن چه که دریافت می‌کنند حق عضویت می‌پردازند و کشورهایی که
وضع مالی شان خوب نیست بیش از آن چه که می‌پردازند دریافت می‌کنند.
چرا بیشتر مردم انگلستان رأی به خروج از اتحادیه دادند؟
اقتصاد
انگلیسی ها کلاً زیاد دوست ندارند از کسی دستور بگیرند و سابقه‌ی تاریخی شان
نشان می دهد این آن ها بوده اند که دائم به دیگران دستور داده اند. حالا بعد از
گذشت بیش از 40 سال از عضویت در اتحادیه ی اروپا، مردم این کشور و سیاستمداران و
اقتصاددان هایش به این نتیجه رسیده اند که عضویت در این اتحادیه بیش از سود برایشان
ضرر اقتصادی دارد و مصداق کار کردن فلان و خوردن بهمان است.
برای نمونه، انگلستان سالانه فقط 4.17 میلیارد یورو حق عضویت به اتحادیه ی اروپا می
پردازد و این پول بیشتر توی جیب کشورهایی می رود که اقتصاد بی در و پیکر و داغانی
دارند؛ مثل یونان که حسابی روی اعصاب انگلیسی هاست. یکی دیگر از مواردی که باعث
اختلاف شده، قوانین کشاورزی و ماهیگیری است. در حال حاضر این اتحادیه ی اروپاست که
رویکرد کلی را برای کشاورزی ترسیم می کند و کشورها باید طبق آن عمل کنند و این
اصلاً به مذاق انگلیسی ها خوش نمی آید و در بیانیه ای که در کمپین حمایت از این طرح
آمده بود گفته شده که خودمان (انگلیسی ها) می توانیم تشخیص بدهیم چه چیزی باید
تولید کنیم و این یعنی آقا بالاسر نمی خواهیم!!!!
در حال حاضر به خاطر قوانین عضویت در اتحادیه ی اروپا هر کدام از اعضا می توانند به
ماهیگیری در آب های تحت کنترل انگلستان بپردازند و این یکی دیگر از موارد اختلافی
است. نکته‌ی دیگر کاهش سهم اتحادیه ی اروپا در تولید ناخالص کل دنیاست. زمانی که
انگلستان در اوایل دهه 70 میلادی به این اتحادیه پیوست، قرار بود که اتحادیه ی
اروپا، 36 درصد تولید ناخالص5 کل دنیا را داشته باشد اما حالا پیش‌بینی می شود که
این سهم در سال 2020 به 15 درصد سقوط خواهد کار کرد؛ که ناکارآمدی این سیستم را می
رساند.
از طرف دیگر، قوانین کار در اتحادیه ی اروپا به شهروندان اجازه
می‌دهد برای کار به هر جایی که دلشان می خواهد بروند و این باعث می شود موقعیت های
شغلی برای خود انگلیسی ها در کشورشان کمتر شود. هر چند که فرصت هایی را در باقی
کشورها پیدا می کنند اما آن ها ادعا می کنند حاضر نیستند برای دیگران کار کنند.
سیاست
به نظر انگلیسی ها اتحادیه ی اروپا به شکل غیردموکرامتیکی اداره می شود. چرا که
اعضای این کمیسیون ها انتصابی هستند و این باعث یک انحصار در انتخاب اعضا می شود و
روند وضع قوانین هم معمولاً به صورت مخفیانه انجام می شود. مورد دیگر اما مسئله‌ی
قوانین مهاجرت است و مشکل اصلی انگلستان با آلمان، بزرگترین اقتصاد اروپاست.
انگلیسی ها با ورود مهاجران به اروپا و تغییر ساختار جمعیتی و نژادی آن مخالفند. در
حالی که آلمانی ها با فشار به اتحادیه، آن‌ها را به پذیرش 700 هزار پناهجو وادار
کردند و حال، جمعیتی بسیار بیشتر از این تعداد یا در اروپا هستند یا در راه رسیدن
به آن و این موجب ترس انگلستان شده است.
یکی از مهم ترین دلایلی که مردم انگلستان در خروج از اتحادیه‌ی اروپا اقامه کرد، به
هزینه ی عضویت انگلستان در اتحادیه ی اروپا، مخاطرات مهاجرت به انگلستان و نرخ
تصاعدی بیکاری در انگلستان در لوای اروپای واحد است. در این زمینه، طبیعی است که
خروج انگلستان از اتحادیه ی اروپا به کاهش سریع هزینه می‌انجامد و انگلستان دیگر
مشارکتی در تأمین بودجه ی اتحادیه نخواهد داشت. در همین راستا دیدگاه «نایجل فراژ »
رهبر حزب استقلال بریتانیا(یوکیپ) بر این است که خروج انگلستان از اتحادیه ی اروپا
تنها راه‌حل کنترل دوباره ی مرزهای این کشور است. لذا مهاجرت به انگلستان باید
به‌طور چشمگیری کاهش یابد. درباره ی نرخ بیکاری، اقدام و تصمیم مردم انگلستان برای
خروج از اتحادیه ی اروپا در راستای دیدگاه‌های «جان لانگ ورث»، مدیر کل سابق اتاق
بازرگانی بریتانیا که ماه مه 2016 میلادی به دلیل حمایت از خروج این کشور از
اتحادیه ی اروپا از سمت خود استعفا داده، قابل توجیه است. وی بر این باور بود که در
صورت خروج این کشور از عضویت اروپا و کاهش میزان مهاجرت اروپایی‌ها به انگلستان،
شهروندان انگلیسی بیشتری مشغول به کار می‌شوند.
عواقب کوتاه مدت کاهش ارزش پول ملی بریتانیا6
با توجه به رأی مردم بریتانیا در در 23 ژوئن سال 2016 مبنی بر خروج از اتحادیه،
این خبر سر تیتر خبرگزاری های جهان قرار گرفت ، ارزش پوند در برابر دلار به شدت
سقوط کرد و به کم‌ترین مقدار در طی سی سال گذشته رسید.
پوند انگلیس در اوایل معاملات روز جمعه 24 ژوئن، در بازار مبادلات ارزی در برابر
دلار آمریکا با 52/10 درصد کاهش، در مقابل 3305/1 دلار و همچنین با 65/7 درصد کاهش
در مقابل یورو، در مقابل 209/1 یورو معامله شد.
این برای اولین بار از سال 1985میلادی است که نرخ برابری پوند در برابر دلار در طی
یک روز تا این حد سقوط می کرد.
بازار بورس لندن
پس از اعلام نتایج همه پرسی، شاخص بورس فوتسی 100 لندن به‌صورت بی سابقه ای
سقوط کرد به صورتی که در تاریخ بورس بریتانیا این روز جمعه سیاه نام گرفت.
در پی افت آن تنها در عرض چند ساعت 120 هزار پوند از ارزش سهام شرکت های انگلیسی
عضو این بورس کاسته شد.
ارزش شاخص سهام بورس فوتسی 100 لندن که در آن در هر روز کاری، سهام 100 شرکت مهم و
بزرگ انگلیس از نظر ارزش بازاری سهام ثبت شده در بورس، ارزش گذاری و خرید و فروش می
شود، در شروع معاملات در روز جمعه با کاهش هفت درصدی مواجه شد.
بدین ترتیب شاخص سهام بورس فوتسی 100 لندن، برای اولین بار در طی 31 سال گذشته بر
اثر شوک اولیه ی برگزیت با 500 واحد کاهش، به 5 هزار و 837 واحد رسید.
برگزیت سبب شد که ارزش سهام شرکت های خانه سازی و نیز ارزش سهام بانک های انگلیسی و
شرکت های خطوط هواپیمایی تا 20 درصد سقوط کند .
کاهش قدرت واردات و افزایش بهای آن
پس از سقوط ارزش پوند، واردکنندگان بریتانیایی عملاً قدرت روز قبل از رأی گیری
را برای واردات کالا از کشورهای دیگر از دست داده بودند. عملا با سقوط پوند و کم
ارزش شدن آن در برابر دلار، واردکنندگان می بایست کالا را با قیمت بیشتری نسبت به
روز قبل از رأی گیری وارد خاک انگستان می کردند و به طبع، مصرف کننده ی بریتانیایی
باید بهایی بیشتری پرداخت کند.
کاهش قدرت سفر
با افت ارزش پوند، گردشگران بریتانیایی دیگر قادر نیستند همانند روز قبل از رأی
گیری هزینه های سفر خود را برنامه‌ریزی کنند چون به طبع ارزش پول ملی آن ها به شدت
افت کرده است و هزینه های سفر به اندازه ی افت ارزش پول ملی افزایش پیدا کرد.
قیمت سوخت
با توجه به واردات سوخت در بریتانیا و سقوط پوند مصرف‌کننده باید از جیب بهای
بیشتری نسبت به قبل، بابت سوخت هزینه کند.
تجزیه ی انگلیس
خطر تجزیه ی انگلیس در صورت خروج انگلیس از اتحادیه ی اروپا نیز وجود دارد.
زیرا «نیکولا استورجن7» وزیر اول اسکاتلند، که طرفدار باقی ماندن در اتحادیه ی
اروپا است اعلام
نمود: «با خروج انگلیس از اتحادیه ی اروپا همه پرسی جدیدی درباره ی استقلال
اسکاتلند از انگلیس برگزار خواهد شد و این بار اسکاتلند است که تصمیم ماندن در
انگلستان را خواهد گرفت.»
کاهش امنیت و اقتدار
از آن جایی که انگلیس تنها کشوری است که به همراه فرانسه از کرسی دائم شورای
امنیت برخوردار است و این سبب شده این اتحادیه در روابط بین الملل خود با سایر
کشورها از اقتدار برخوردار باشد و همچنین در حفظ صلح و امنیت بین المللی تأثیرگذار
باشد. بدین جهت خروج انگلیس از این اتحادیه ممکن است اثر مخربی بر سیاست خارجی و
امنیتی آن داشته باشد.
کاهش نیروی کار
با خروج انگلیس از اتحادیه ی اروپا شمار مهاجرانی که از اتحادیه ی اروپا وارد
انگلیس می شوند به شدت کاهش خواهد یافت که این مسئله موجب کمبود نیروی کار در بخش
های ساخت وساز و خدمات خواهد شد.
کاهش رشد اقصادی
پیش بینی های صورت گرفته در خصوص خروج انگلیس همچنین حاکی از آن است که خروج
انگلستان از اتحادیه ی اروپا سبب می شود، پویای رشد اقتصادی انگلیس به طور چشمگیری،
کاسته شود. هر چند تجارت ادامه خواهد یافت، اما این تجارت ممکن است در شرایط بدتری
صورت گیرد.
تاثیر برگزیت بر کشورهای آسیایی
با رأی مردم انگلیس به برگزیت، بازار سهام در ژاپن کار خود را در روز پس از رأی
گیری با سقوط چشمگیری آغاز کرد. و با سقوط هشت درصدی ارزش سهام نیکی در عرض چند
ساعت و متوقف شدن موقت معاملات در بازار سهام ژاپن همراه بود. این در حالی است
که در پی انتشار اخباری در خصوص احتمال قطعی شدن خروج انگلستان ازاتحادیه ی اروپا،
ارزش پول کره ی جنوبی در برابر دلار آمریکا نزدیک به۳۰ وون کاهش یافت و بازار بورس
این کشور نیز تعطیل شد. در هنگ کنگ نیز مسئولان ادارات مالی و بانکی نشست هایی
درباره ی مقابله با پیامدهای منفی برگزیت برگزار کرده اند.
در حقیقت از آنجا که مناطق مختلف آسیا به ویژه مراکز مالی مانند هنگ کنگ، کره ی
جنوبی و چین روابط گسترده ی اقتصادی با انگلستان دارند از هم اکنون پس لرزه ها و
شوک های اقتصادی و تجاری ناشی از این اتفاق گریبان آن ها را نیز گرفته است.
انتشار نتیجه ی همه‌پرسی در بریتانیا نرخ نفت در بازارهای جهانی را همچنین تحت
تأثیر قرار داد. هر بشکه نفت خام سبک برنت دریای شمال که بیش از دو سوم نفت های
جهان از جمله نفت اوپک، بر اساس آن قیمت گذاری می شوند، نیز با شروع فعالیت بازار
لندن، با حدود 2/5 درصدکاهش به 24/48 دلار رسید. بهای هر بشکه نفت شاخص آمریکا،
(وست تگزاس اینترمیدییت) نیز روز پس از رأی گیری با 4/5 درصد کاهش به 52/47 دلار
رسید.
جمع بندی
به صورت کلی خروج از اتحادیه ی اروپا می تواند طی 10 سال آینده بریتانیا را به
لحاظ مالی و اقتصادی و حتی نظامی در تنگنای شدیدی قرار دهد مگر آن که بریتانیا
بتواند ضمن خروج ضمنی از اتحادیه با رایزنی های خود در درون اتحادیه ی اروپا
امتیازات ویژه ای برای خود کسب کند به صورتی که در عین خروج، امتیازات بعضاً
اقتصادی و نظامی مشترک بین اتحادیه و انگلستان حفظ شود.
باید منتظر ماند و دید در طی زمان چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.
1- EU
2- BEREXIT
3- Maastricht
4- Schengen Area
5- GDP
6- پوند
7- Nicola Sturgeon
