نشریه پرواز اسفند 95 شماره 46
«
نگران گذر عمر نباشید با این دارو هرگز پیر نمی شوید»؛
تبلیغی گول زننده یا پروژه ای موفقیت آمیز؟
با وجود پیشرفت های بشر در حوزه ی سلامت هنوز راهی پیدا نشده است تا از پدیدار شدن
چین و چروک هایی که سال ها در کمین بودند؛ جلوگیری کند. پس از پا به سن گذاشتن
انواع بیماری ها از آرتروز تا نارسایی قلبی به سراغمان می آیند؛ با وجود این مسائل،
بسیار کسانی هستند، که در این مرحله از زندگی شان برای جامعه ی جهانی مفید بودند
حتی رکوردها شکستند یا بعد از چشیدن سرد و گرم روزگار برای کسانی که به این سن
نرسیدند افسوس خورده اند.در نتیجه دانشمندان با هیجان به دنبال یافتن راه‌حلی برای
بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بشر هستند؛ حتی در این زمینه به موفقیت های
باورنکردنی دست یافته‌اند تا جایی که توجه روزنامه ی تلگراف1 چاپ لندن به این پروژه
جلب شده است.
البته هدف این پروژه همان طور که تیتر مقاله می گوید، افزایش طول عمر تا 120 سال
نیست چرا که این هدف با بهبود شرایط بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و... طبیعتا دست
یافتنی است؛ هدف پروژه طول عمر 250 ساله است که پرسشی مهم به دنبال دارد «آیا ما
آمادگی طول عمر250 سال را داریم؟»
پروژه ی ضد پیری
درسال 2003 دانشمندی به نام هویتس2 از دانشگاه هاروارد ژن sirtuin را در مخمر
کشف کرد که اگر بیان3 شود می تواند طول عمر مخمر را تا 70 درصد افزایش دهد؛ وی
توانست ژنی مشابه به نام sirt1 در پستانداران کشف کند. تنها پس از چهار سال
شرکت داروسازی گلاسگو4 با اشتیاق این ایده را به قیمت بالغ بر 700 میلیون دلار
خرید.
ژن sirt1 چگونه روند پیری را متوقف می کند؟
اثر بر بیان ژن هایی که در متابولیسم نقش دارند.
اثر بر میتوکندری
اثر بر متابولیسم گلوکز
کاهش آپوپتوز5 (مرگ سلولی برنامهریزی شده)
کاهش اتوفاژی6 (یعنی سلول محتویات آسیب دیده یا فرسوده خود را می بلعد و از
مونومرهای7 تجزیه شده برای نوسازی استفاده می کند. پروتئینی که سبب مهار اتوفاژی می
شود mTOR نام دارد. )
خاموش کردن بعضی کروماتین ها8
اثر بر ساعت بیولوژیک (مهم تر از همه)
ساعت بیولوژیک بدن همان اعمال حیاتی منظم است که در تمامی انسان ها یکسان هست و بر
هم زدن آن مشکلات اساسی به دنبال دارد. برای مثال؛ شب هنگام به دنبال ترشح ملاتونین
به خواب می رویم، در خواب عمیق فشار خون مان کاهش می یابد. با
طلوع خورشید و بیدار شدن به جای ملاتونین9، دوپامین10 ترشح
می‌شود، فشار خون افزایش پیدا می کند و فعالیت قلب و کلیه ها و ... از سر گرفته می
شود.
در این پروژه با استفاده از ژن sirt1 به دنبال دست کاری ساعت بیولوژیک هستیم، پس
داروهایی که بر بیان این ژن اثر می‌گذارند حائز اهمیت هستند.
مثلا داروی متفورمین11 با تحریک گیرنده های انسولین سبب افزایش بیان ژن پروتئین
mTOR و sirt1 می شود از طرف دیگر داروی راپامایسین سبب مهار پروتئین mTOR می شود.
امروزه داروهای ضد پیری با نظارت 12FDA روی داوطلبان آزمایش می‌شود که هدف این
داروها در این مقطع، افزایش30 سال به طول عمر انسان است.
چالش های بشر در برابر این داروها
به نظر نمی آید این افزایش عمر بی هزینه باشد اول از هر چیز هنوز مشخص نیست این
دارو به چه کسانی عرضه می شود؛ آیا سبب سوء‌استفاده ی هیتلرهای جدید قرار می گیرد؟
این دارو در چه سن و تحت چه شرایطی باید مصرف شود؟
انسان 250ساله به یک یا دو بچه اکتفا نخواهد کرد و حتی مریخ و ماه و یا هر سیاره ی
دیگر نمی تواند نیازهای این جمعیت را تأمین کند
جواب این قبیل سوالات را باید نزد دانشمندانی یافت که یقینا به دنبال درمان دردهای
جامعه ی انسانی هستند و نه ایجاد آن.
1- The telegraph
2- Howitz
3- وقتی که از ژن محصول کاربردی ساخته شود.
4-Glasgow
5- Apoptosis
6- Autophagy
7- Monomer ( تک پار)
8- هنگامی که یاخته‌ها در حال تقسیم شدن نیستند، کروموزوم‌های آن ها به صورت
رشته‌های نازک و نامنظمی در هسته دیده می‌شود که به آن کروماتین ( Chromatin ) گفته
می‌شود.
9- Melatonin (هورمونی است که در غده ی صنوبری (پینه‌آل)، غده ی کوچکی در مغز،
تولید می‌شود و به تنظیم چرخه ی خواب و بیداری در بدن کمک می‌کند.)
10- Dopamine ( نوعی پیام رسان عصبی )
11- Metformin (متفورمین به عنوان کاهنده ی قند خون در درمان دیابت نوع دو (دیابت
غیروابسته به انسولین) به کارمی‌رود.)
12- سازمان غذا و دارو امریکا
منابع:
