یائل هارونیان
بهمن 1378
پژوهشگرانی که استرس و رابطه آن را با بهداشت روانی مطالعه کرده اند از استرس
تعاریف زیادی ارایه داده اند که میتوان به این نمونه اکتفا کرد استرس عبارت از یک
واکنش جسمی است که به دنبال یک تحریک درونی (شناختی) یا بیرونی (محیطی) به وجود می
آید. محرکی که استرس را به وجود می آورد "عامل استرس زا " نامیده می شود.
استرس بر دو نوع است استرس مثبت و استرس منفی . بین استرس خوشایند یا مثبت مثل ورزش
ملایم و استرس ناخوشایند یا منفی مثل بیماری بلند مدت تفاوت وجود دارد می توان گفت
که ارگانیسم در بدن (موجود زنده) همیشه در حال استرس است خواه این استرس خوشایند
باشد یا ناخوشایند ، ملایم باشد یا ناملایم فقدان کامل استرس هرگر امکان پذیر نیست
مگر این که تحرک بیرونی وجود نداشته باشد و آن زمانی است که فرد زیر خروارها خاک
خوابیده است بنابراین وجود حد مناسبی از استرس برای بقای فرد ضرورت دارد اما وقتی
که از حد مناسب فراتر رود می تواند قضاوت فرد را مختل کند و بر هوشیاری لازم برای
انجام دادن امور، تاثیر سوء وارد کند این که حد مذکور در چه سطحی باید باشد ازفردی
به فرد دیگر متفاوت است چنانچه استرس مفرط و ادامه دار باشد سیستم ایمنی بدن به خطر
می افتند و آسیب پذیری به انواع بیماری ها از سرماخوردگی گرفته تا سرطان تسهیل می
شود.
تحمل استرس و حفظ بهداشت روانی شیوه های زیادی ارایه می شود از جمله ارزشیابی منطقی
واقعیت و واقعیت گرایی ، اعتقاد به این که باید بر خود مسلط شد و با استرس مقابله
کرد توجه به جنبه های مثبت واقعیت استرس زا به جای جنبه های منفی آن ، یادگیری حل
دشواری ها و پایان دادن به تعارض ها.
علاوه بر روش های سازگاری شناختی، روش های فعال دیگر نیز وجود دارند که می توانند
برای کاهش آثار استرس و مقابله با واکنش های جسمی استرس مستقیماً مورد استفاده قرار
گیرند مانند : آرمیدگی (آرامش بخش Relaxation) و ورزش آرمیدگی. هنگام استرس ، در
ماهیچه های خود تنش ایجاد می کنیم.
اگر یاد بگیریم که تنش یا کشیدگی ماهیچه ها را به کمک آرمیدگی کاهش دهیم خواهیم
تواننست استرس را به کنترل خود در آوریم .آرمیدگی نوعی یادگیری است همان طور که
ورزش روزانه ظرفیت دستگاه تنفس را افزایش می دهد، تمرین آرمیدگی نیز ظرفیت آرام
گرفتن را بیشتر میکند بنابراین در موقعیت های استرس زا تنها با گفتن یک کلمه "آرام"
بیشتر احساس آرامش خواهیم کرد . آرامیدگی واقعاً خوشایند است اما بعضی از متخصصان
معتقدند که هر کس روزی دو بار و هر بار 20 دقیقه به خود بیندیشد بدین صورت که افکار
مزاحم را کنار گذارده و از هیجان های خود بکاهد و نگرش مثبت اتخاذ کند . همان آثار
آرمیدگی را به دست خواهد آورد.
آرمیدگی به صورت سفت و شل کردن شانزده گروه ماهیچه بدن است و اینک چگونگی انجام آن:
*روی صندلی ، مبل یا تختخواب لم بدهید، خود را شل کنید ، آرام ، مرتب و عمیق نفس
بکشید.
*روی اولین گروه ماهیچه ها دست و ساعد متمرکز شوید.
*ماهیچه ها را به مدت 5 دقیقه سفت کنید.
*ماهیچه ها را به تدریج شل کنید در حالی که به وجود می گویید: آرام ، آرام.
*روی تفاوت بین سفت و شل شدن ماهیچه ها متمرکز شوید.
*بیش از آن که به سراغ گروه دیگری از ماهیچه ها بروید تمرین بالا را تکرار کنید.
*همین مراحل را برای هر یک از گروههای ماهیچه های زیر انجام دهید.
1-دست و ساعد راست
2-بازوی راست
3-دست و ساعد چپ
4-بازوی چپ
5-پیشانی
6-بینی و چشم ها
7-فک و لب ها
8-گردن
9-سینه ها و شانه ها
10-شکم
11-ران راست
12-ساق پای راست
13-پای راست
14-ران چپ
15-ساق پای چپ
16- پای چپ
تمرین آرمیدگی دو نوبت در روز ظرفیت آرام گرفتن را بیشتر می کند و می تواند روش
مناسبی برای کاهش استرس و فشار روانی وارده بر بدن باشد.
مقالات مرتبط:
غلبه بر استرس با هشت روش
