مهر 1385
مناجات شبانه و عرفاني يهوديان
سليحوت اسم جمع از واژه «سليحا» به معني بخشايش و يا طلب بخشش است و اين به مراسمي گفته مي‌شود كه يهوديان از روز اول ماه اِلول به مدت چهل شب تا روز كيپور (روزه بزرگ) برگزار مي‌كنند. سليحوت نه فقط يك تكليف مذهبي بلكه يك نيايش عارفانه با خداوند است مراسم سليحوت شب هنگام آغاز مي‌شود و به وقت سحر در موقع طلوع آفتاب با مناجات‌هاي عرفاني كه عموماً از مزامير داود و سليمان تشكيل شده پايان مي‌يابد و به دعاي روزانه صبح (شحريت) متصل مي‌گردد. «پي‌يوُت‌ها» اشعار مذهبي سراسر شور و جذبه است و در مراسم سليحوت خوانده مي‌شود و خصوصاً در ايران اين مناجات با نواهاي عرفاني كه عموماً متأثر از آهنگ‌هاي عرفاني مشرق زمين است خوانده مي‌شود و مناجات كنندگان را به حالتي عاشقانه و عارفانه فرو مي‌برد. درباره علت برگزاري شب‌هاي سليحوت علماي يهود اين طور گفته‌اند: از ابتدا الواح ده فرمان را خداوند به بني‌اسرائيل اعطاء فرمود ولي به علت گرايش برخي از آنها به بت‌پرستي به وسيله حضرت موسي شكسته شد و بار دوم حضرت موسي به كوه سينا رفت و چهل شبانه روز دعا كرد و روزه گرفت و از خداوند طلب بخشايش براي بني‌اسرائيل نمود و سپس چهل روز ديگر آن حضرت به كوه سينا رفت و دوباره به نماز و روزه مشغول شد و خداوند دعا و روزه موسي كليم‌الله را قبول كرد و دو لوح ده فرمان را براي بار دوم به وسيله حضرت موسي به بني‌اسرائيل اعطاء فرمود: اين چهل روز سوم با اول ماه عبري الِول آغاز مي‌شود و در روز كيپور پايان مي‌يابد. اين ايام كه آن را سليحوت مي‌گويند از جذاب‌ترين مراسم مذهبي دين يهود است و يهوديان جهان آن را بسيار گرامي مي‌دارند. گرچه براي انجام مراسم سليحوت دعاهاي مخصوص براساس خصلت‌هاي سيزده‌گانه خداوند كه در تورات ذكر شده است از دوران تَنائيم وجود داشته است (اوائل ميلاد مسيح) اما براساس قراين موجود ترتيب اجراي دعا‌ها به شكل فعلي از قرن نهم ميلادي به وجود آمده و طي قرون، اشعار مذهبي «پي‌يوت» و دعاهاي گوناگون به آن افزوده شده است. مضمون اصلي كليه ادعيه سليحوت بر اين اساس است كه فرد در حضور خداوند به گناهان خود اعتراف مي‌كند و طلب توبه و آمرزش مي‌نمايد و تداوم اين شب‌هاي ندبه و دعا تا روز كيپور است كه انسان در برابر دادگاه عدل الهي قرار مي‌گيرد و در آن روز است كه قضاوت درباره زندگي و مرگ او به پايان مي‌رسد و در پايان اين روز است كه خداوند براساس دفتر اعمال هر فرد و خوب و بد عمل شخص سرنوشت او را رقم مي‌زند و تعيين مي‌كند كه «چه كسي بميرد و چه كسي زنده بماند و چه كسي رستگار شود ....؟» در واقع اين چهل شبانه‌روز قبل از كيپور سنگ محك دوباره‌ايست كه انسان به خود مي‌زند و نشان مي‌دهد كه آيا قادر است خود را از بدي‌ها رها سازد و به تزكيه و تعليم نفس خويش مشغول گردد و جالب اين است كه اين مراسم در جمع اجرا مي‌شود و به اعتبار ارزش‌هاي مذهبي در دين يهود، انسان از طريق شركت در جمع قادر است خود را به خداوند نزديك سازد و به همين دليل اجراي بعضي مراسم فقط در جمع و يا لااقل با حضور ده نفر مرد (عَسارا) امكان‌پذير است سليحوت نيز از همين ويژه‌گي برخوردار است فرد از طريق جمع مي‌تواند به خدا نزديك شود و دعاهاي سليحوت نيز همه بر اين اصل استوار است. در ميان اشعار مذهبي سليحوت تعدادي از آنها فردي است و در پاره‌اي ديگر درخواست بخشايش براي جمع است و بالاخره در پاره‌اي ديگر درخواست بخشايش، رحمت، صلح و سلامتي و وفور نعمت براي همه مردم جهان مي‌گردد. تعدادي از اشعار سليحوت از مضمون عرفاني خاصي برخوردارند و بهتر مي‌دانيم به قطعاتي از مناجات‌هاي سليحوت كه به فارسي نيز ترجمه شده است بپردازيم. «اي خفته تا به كي مدهوشي، برخيز و هوا و هوس را كه خصوصيت انسان است به كنار بگذار و در مسير الهي راه بِ‌پيما و آفريدگار ابدي را همچون كواكب درخشان پرستش نما. مسكيناني كه اصلشان از خاك، و عقلشان از نور افلاك است، مي‌دانند كه فرق انسان با حيوان در قدرت بيان، هنر و خلاقيت و قدرت درك اوست و براي ديدن شكوه الهي هر دو چشم ظاهربين و باطني لازم است و روح ايشان (انسان) از مبداء الهي بر مي‌خيزد كه سرچشمه خير و عدل است. آري اي بني‌آدم تو بدين ترتيب مي‌تواني آفريدگار خود را بيابي. چرا در خواب فرو رفته‌اي برخيز و پروردگار را عبادت نما». «بر پاي خود بايست و با جديت به گناهان خود اعتراف نما و با سري افكنده از شرمساري از خداي ازلي براي گناهان خود استغفار كن... خداوندا! عدالت از آن تو است و ما شرمنده درگاهت مي‌باشيم، چطور مي‌توانيم عذر و بهانه آوريم تا خود را تبرئه كنيم. چاره چيست به جز آن كه راه را بيابيم و به سوي تو بازگرديم. زيرا دست پربركت تو همواره براي هر انسان توبه‌كننده گسترده است ...» .
