آذر
78
رحمن دلرحيم
پيمان دوستي با طبيعت و آغاز زندگي دوباره زمين و گياهان
پانزدهم ماه عبري شواط برابر دوم بهمن ماه مصادف با جشن مذهبي ايلانوت است. اين روز در اعتقادات يهود اول سال درختان محسوب مي شود. مبناي زماني محاسبه برخي از قوانين شرعي مربوط به استفاده از محصولات كشاورزي و ميوه هاي درختان تازه كاشته شده، ايلانوت مي باشد.
ايلانُوت جشن تقديس و بزرگداشت درختان و گياهان در دين يهود است. در شب و روز ايلانوت يهوديان ميوه درختان را با خواندن براخاها (دعاها) يي مخصوص مي خورند و خد.اي بزرگ كه جهان هستي را با اين همه شگفتي و تنوع آفريده است سپاس مي گويند. از ميوه هايي كه در اين شب و روز خورده مي شود: زيتون، خرما، انگور (كشمش)، انار، انجير، جو و گندم داراي اهميت خاصي هستند و در رأس قرار دارند. ايلانوت جشن بيداري دوباره طبيعت است و انسان طبيعت را بيدار شده از خواب زمستاني مي بيند و خود را آماده تلاش و كوشش براي بهره گيري از طبيعت و تعالي روح و روان خود مي سازد. اگر درختان هر سال بار و برگ كهنه را بر زمين مي ريزند و قباي با طراوت و شاد و شكفته بهار را بر تن مي كنند، انسانها نيز بنا بر فطرت خود هر سال بايد خود را آماده بهره گيري از طبيعت و بهره دهي به انسانهاي ديگر نمايند.
فلسفه كلي مراسم ايلانوت بركت دادن محصولات درختي و زميني است و با گفتن براخا (دعا) همگي خواستار آن مي شوند كه درختان در سال آينده هر چه بيشتر پر ثمر گردند.
در ازمنه قديم رسم خاص يهوديان اين بود كه در اين روز براي كودكان خود درخت بكارند. براي هر پسر يا دختر يك درخت مي كاشتند. درختها با كودكان رشد و نمو مي كردند و موقعي كه فرزندان به سن ازدواج مي رسيدند شاخه هاي درختها را براي زينت دادن حجله عروسي مي بريدند. اين مراسم در دوران آبادي بت هميقداش (معبد مقدس) به صورت عالي و زيباتري انجام مي شد به اين طريق كه هر فردي موظف بود در اين روز (15 ماه عبري شواط جشن درختكاري) نهالي غرس كند و خد.اي خود و كتاب آسمانيش را بستايد. ضمن اجراي اين مراسم رقصها و پايكوبي ها برپا مي شد و آينده را با شادي استقبال مي كردند.
اگر در كتاب تورات مقدس اموري را كه پيرامون طبيعت بحث كرده است با ديده كليتري بنگريم به اين موضوع بر مي خوريم كه خد.اوند علاوه بر انسان، به طبيعت نيز اصالت بخشيده است و به همين دليل است كه خالق يكتا پس از آفرينش انسان طبيعت را به وي مي سپارد تا در آن كار خويش را آغاز كند و از آن محافظت نمايد. آدمي نيز كار در طبيعت را ابتدا در باغ عدن آغاز مي نمايد. از جمله امور مربوط به طبيعت، كه در تورات مقدس آمده است كاشتن درختان است. در كتاب لاويان فصل 19 آيه 23 به صورت يك فرمان تاكيد شده است عب!ا و*زعفع ف]ن ر*ف*ق]چ عذ(ه×ل(و]ح ‘*ن لىچ د×ف×ب*ن يعني هنگامي كه وارد سرزمين مي شويد از هر نوع درخت هاي خوراكي (ميوهدار) غرس كنيد. علماي يهود توضيح مي دهند كه: خد.اوند متعال به بني اسرائيل فرموده است با آنكه زمين را مملو از نعمت مي يابيد متوجه اين باشيد كه درختهاي بيشتري غرس كنيد و همينطور كه داخل شديد و يافتيد كه پيشينيان درختهايي را كاشته اند، به همان صورت شما موظف هستيد كه براي فرزندان خود درختهايي را غرس كنيد و مخصوصاً بايستي عمل درختكاري را تقويت نماييد.
علاوه بر اين علماي يهود نيز درختكاري را توصيه نموده اند تا جاييكه يكي از دانشمندان بزرگ يهود به نام ربان يوحنان بن ذكاي در تلمود مي گويد: اگر درختي را به قصد كاشتن در دست داشته باشي و به تو بگويند كه ماشيح (ناجي جهان) ظهور كرده است، ابتدا درخت را در زمين بنشان سپس به استقبال ماشيح برو.
در بسياري از موارد گياهان در رابطه با پيامبران يهود وسيله اشاعه توحيد قرار گرفته اند: حضرت ابراهيم زماني كه درختي به نام «اِشِل» به عنوان توتم بسياري از اقوام هم عصرش پرستيده مي شد آن درخت را در ميان آن اقوام به نام خد.ا غرس كرد و بدين وسيله تمامي آن اقوام را به توحيد دعوت نمود. حضرت موسي در ساده ترين گياهان يعني در يك «بُته» (خار) در حال سوختن، جلال خد.اوند را مشاهده كرد و به پيامبري برگزيده شد. در زماني كه قارون (قورح) دعوي مقام كهانت داشت، عصايي از چوب درخت بادام كه نام حضرت هارون روي آن نوشته شده بود به امر خد.ا شكوفه كرد و بادام برآورد و بدين وسيله مقام حضرت هارون برادر حضرت موسي يكبار ديگر به عنوان كاهن تثبيت شد. در تلمود، پانزدهمين روز از ماه عبري شواط آغاز سال درختان و روز سرنوشت آنان نام گرفته است و اين روز مناسبترين تاريخ براي آغاز درختكاري تشخيص داده شده است، به اين دليل كه در اين روز در بسياري از مناطق نقطه عطفي در رويش درختان آغاز مي شود و به عقيده برخي در 15 ماه شواط درخت بادام اولين جوانه هاي خود را برميآورد.
در كتب مقدس ده ها آيه درباره اهميت درخت و درختكاري آمده است كه براي نمونه چند مورد ذكر ميشود:
*هرگاه مدت زيادي شهري را محاصره كني و براي تصرف با آن جنگ نمايي، درختش را با تبر زدن بر آن قطع نكن چون از آن مي خوري آن را نابود نكن. مگر درخت صحرا انسان است كه در مقابل تو، محاصره شود؟
* تهيليم (مزامير داوود) فصل 92 آيه هاي 13 و 14: شخص صديق چون درخت خرما خواهد شكفت و مثل سرو آزاد لبنان نمو خواهد كرد، آنان كه در خانه خد.ا غرس شدند در صحنهاي خد.اي ما خواهند شكفت.
* تهيليم (مزامير داوود) فصل 1 آيه 3: شخص صديق چون درخت نشانده. در جلو نهر آب خواهد بود كه ثمره خود را در موسمش مي دهد و برگ آن پژمرده نمي شود
