دي 83
ضياء الدين ترابي
نگاهي به زندگي و آثار خانم الفريده يلي نك برنده جايزه ادبي نوبل 2004
اديب انسان دوستي كه تجاوز و ستم را تحمل نميكند
الفريده يلي
نك نويسنده محبوب، گوشه گير و غيرعادي اتريشي كه در
آثار سياسياش با فضايي آميخته با مسائل فيمينيستي خوانندگانش را آشفته و مجذوب
ميكند امسال جايزه ادبي نوبل را از آن خود ساخت، وي در بيستم نوامبر 1946 در
شهرMurzzuschlag واقع در ايالت استيزي اتريش به دنيا آمد. پدرش از يهوديان چك بود
كه در جريان جنگ جهاني دوم در بخش صنايع مهم استراتژيك سرگرم به كار بود و به همين
دليل نيز از تعقيب و شكنجه به دست نازيها در امان ماند. مادرش از خانوادههاي موفق
وين بود و الفريده در همين شهر بزرگ شد و به تحصيل پرداخت. در اوايل نوجواني نواختن
ارگ، فلوت و پيانو را آموخت و براي آموختن آهنگسازي به كنسرواتور وين رفت. در سال
1964 براي تحصيل در رشته تئاتر و تاريخ هنر به دانشگاه وين رفت و در ضمن به مطالعات
و تحصيلاتش در زمينه موسيقي ادامه داد.
يلي نك سرودن شعر را از نوجواني آغاز كرد و در بيست سالگي نخستين اثر ادبياش را كه مجموعهاي از شعرهايش بود با نام «سايه ليزا» در سال 1967 و اولين رمانش را به نام «ما طعمهايم، عزيز (Wir Sind Lockvogel Baby) در 1970 چاپ و منتشر كرد.
يلي نك پس از چند سال زندگي در برلن و رم در اوايل دهه 1970 با گات فريد هونسپرگ ازدواج كرد و زندگياش را بين وين و مونيخ قسمت كرد.
نخستين نمايشنامه راديويي يلينك در سال 1974 با استقبال روبرو شد و بعد از آن تاكنون وي نمايشنامه و نمايشنامه هاي راديويي بسياري نوشته است و تازهترين اثر نمايشي چاپ شده وي نمايشنامه ايست با نام «مرگ و دختر» كه به نام «درامهاي پرنسس» معروف است و آخرين اثر ترجمه شده يلي نك به انگليسي نمايشنامهايست با نام «بامبيلند» كه در سال 2003 چاپ و منتشر شده است و در سال ميلادي (2004) به انگليسي ترجمه شده است كه در آن يلي نك تجاوز آمريكا به عراق را به شدت مورد حمله قرار داده است از سوي ديگر آخرين نمايشنامه «الفريده» نمايشنامهاي است با نام «بابل» كه قرار است براي نخستين بار در سال 2006 به اجرا درآيد. به طوري كه از نام نمايشنامه پيداست در اين نمايشنامه يلي نك به مسائل خاورميانه و به ويژه رفتارهاي ناشايست ماموران آمريكايي با زندانيان عراقي در زندان ابوغريب، پرداخته است و در كنار آن تصويري از اوضاع نابسامان عراق به نمايش ميگذارد و رفتار شورشيان فلوجه در عراق با خارجيان را نيز زير سؤال ميبرد.
برخي از آثار الفريده يلي نك كه به زبان انگليسي ترجمه شده است عبارتند از : زنان به مثابه معشوق، زمانه شگفت، لذت و معلم پيانو.
خانم الفريده يلي نك در طول سي و هفت سال فعاليت ادبي خود پيش از دريافت جايزه ادبي نوبل 2004 موفق به دريافت جايزه هاي ادبي و هنري متعدد ديگري نيز شده است.
منبع: انسان، جهان و سياست از ديدگاه يك فيمينيست
