سيما مقتدر
مهر 78
نگاهي اجمالي به وضعيت جامعه يهودي در جمهوري بوليوي
نقل از هفته نامه «آلگماينه يوديشه زايتوتگ»
جمهوري بوليوي
با وسعتي حدود 1098581 كيلومترمربع در آمريكاي جنوبي قرار دارد. 94 درصد سكنه اين
سرزمين كاتوليك مي باشند و زبان رسمي آنها اسپانيائي است.
از قرن شانزدهم به بعد در دوره اي كه استعمار رواج داشت، اولين يهوديان به عنوان مهاجر به همراه مورخين قدم به بوليوي نهادند. تعداد زيادي از كليميان اسپانيائي هم براي كار در معادن نقره به اين منطقه مهاجرت كردند. حتي گفته مي شود فرمان رواياني كه در سال 1557 ميلادي دومين شهر بزرگ بوليوي را در نزديكي مرز اين كشور با برزيل بنا نهادند از نسل عبرانيان بودند. اواسط قرن شانزدهم تعداد كثيري از يهوديان به كشور كوچك امريكاي جنوبي يعني بوليوي مهاجرت كردند. در سال 1933 فقط حدود 30 خانواده يهودي در بوليوي سكونت داشتند و اين رقم پس از سال هاي جنگ جهاني دوم عليرغم اينكه مرزهاي اين كشور به روي جنايتكاران نازي هم باز بود، رو به افزايش چشمگيري گذاشت.
در حال حاضر در لاپاز، پايتخت بوليوي، و شهرهاي اطراف آن 700 نفر يهودي ساكن هستند كه متأسفانه همه روزه از تعداد آنها كاسته مي شود ولي در عين حال جمع بسيار فعالي هستند. هر عصر آدينه و صبح و عصر شبات اين جمع كوچك در كنار يكديگر به برگزاري مراسم خاص اين روز مقدس مشغول مي شوند و دو روز در هفته نيز به بچه ها زبان عبري و تاريخ يهود آموزش مي دهند.
از آنجائيكه اين منطقه چهار هزار متر بالاتر از سطح دريا قرار دارد، اغلب اين نكته به شوخي مطرح مي شود كه سكنه اين منطفه حين عبادت در مقايسه با ديگر جوامع يهودي به خد.اوند نزديكترند. چون عملا كنيسائي هم كه در اين ناحيه مي باشد چهارهزار متر از ديگر كنيساها بالاتر است. كنيسا در مركز لاپاز در طبقه چهارم ساختماني قرار دارد كه در راهروهاي باريك آن عكس هاي متعددي از فعالين سابق جامعه يهود به چشم مي خورد. در حياط ساختمان تنها ميقوه (حوض غسل شرعي) بوليوي احداث شده است.
انجمن كوچك اين ناحيه با مشكلات بسياري روبرو است چرا كه در دهه هاي 70 و 80 ميلادي تعداد زيادي از يهوديان به آرژانتين، امريكا و يا مناطق ديگري كه تعداد يهوديان بيشتري دارد مهاجرت كرده اند و به همين دليل مدرسه اي كه در سال 1940 فقط از دانش آموزان كليمي ثبت نام مي كرد، در حال حاضر پيروان ديگر مذاهب را نيز به عنوان دانش آموز مي پذيرد. آمار نشان مي دهد از هر 500 جوان در لاپاز فقط 20 نفر آنها يهودي مي باشند، با وجود اين تعداد قليل يهوديان اين منطقه هيچگونه احساس تبعيص و انزوا نمي كنند. چندي پيش يك حاخام (رهبر مذهبي) با همكاري يك كشيش پروتستان اهل آلمان و يك كشيش كاتوليك اقدام به احداث بيمارستاني در ناحيه فقير نشين لاپاز كردند.
در يكي از شهرهاي لاپاز به نام «كوچابامبا» (Cochabamba) حدود 60 نفر يهودي ساكن هستند. در اين شهر كه در طي جنگ جهاني دوم صدها خانواده يهودي را در خود پناه داده بود، زيباترين كنيساي اين كشور بنا شده است. در لاپاز و يكي از شهرهاي صنعتي مجاور آن حدود 700 نفر يهودي ساكن مي باشند.
با وجود تمامي مشكلاتي كه اقليت بودن اين جمع به همراه دارد و از آن جمله مي توان به تهيه خوراك كاشر (از نظر ذبح شرعي) اشاره نمود، اكثر خانواده ها بسيار پاي بند به اعتقادات مذهبي خود هستند. اكثر جوانان به زبان عبري تكلم مي كنند و تعداد درصد ازدواج هاي مختلط بسيار پائين است.
تنها مشكلي كه يهوديان لاپاز در هفته هاي آتي با آن روبرو خواهند شد، عدم وجود حاخام (رهبر مذهبي) خواهد بود. راب پالتي زومراشتاين (palti Somerstein) حاخام يهوديان لاپاز اهل بوينس آيرس كه از چهار سال پيش تاكنون رهبري مذهبي اين جمع كوچك را به عهده داشته تا چند هفته آينده لاپاز را ترك خواهد گفت و مشخص نيست در چه تاريخ و چه كسي جايگزين او خواهد شد.
