سيما مقتدر
ارديبهشت 80
مقدمه: هند داراي يكي از قديميترين تمدنهاي جهان است و تاريخ شكلگيري آن با تاريخ ايران و مهاجرت آرياها به مركز آسيا مربوط ميشود. در زمان سلطنت غزنويان در ايران، اين كشور چندين بار توسط سلاطين اين سلسله مورد حمله قرار گرفت و در قرون بعد يك دريانورد پرتغالي بنام واسكودوگاما پاي اروپاييان را به هند باز نمود و بعدها به تدريج هلنديها، فرانسويها و انگليسيها بر آن مسلط شدند.
هند
در جنوب آسيا قرار دارد و مساحت آن 29/3 ميليون كيلومترمربع است. جمعيت آن 77/975
ميليون نفر و مردم آن از نژادهاي سفيد (آريايي) و سياه (دراويدي) و زرد ميباشند. در
هند بنا به اقتضاي اجتماعي و سياسي به زبانهاي متعددي تكلم ميشود كه تعداد زيادي از
آنها زبان رسمي محسوب ميشوند ولي مهمترين زبانهاي رايج اين كشور هندي، اردو و
انگليسي است.
بالغ بر 80 درصد مردم هند پيرو آيين هندو، 11 درصد مسلمان، 4/2 درصد مسيحي، حدود يك درصد سيك و 7/0 درصد بودايي و 5/4 درصد باقيمانده پيروان مذاهب ديگر ميباشند.
كنيساي ماگن داويد در كلكته
نوع حكومت آن جمهوري متحده است كه در سال 1947 از انگليس استقلال يافت و در 30 اكتبر 1945 به عضويت سازمان ملل متحد درآمد و در عين حال عضويت خود را در سازمان كشورهاي مشترك المنافع انگليس نيز حفظ نمود.
دهلي نو پايتخت هند است و از شهرهاي مهم آن ميتوان به كلكته، بندر بمبئي و بندر مدرس اشاره نمود. هند را به نام جمهوري بهارات يا كشور هفتاد و دو ملت نيز ميشناسند.
***
كنيساي شهر كُچي (Kochi) در جنوب هند از مناطق ديدني براي گردشگران محسوب ميشود. مناره آن در انتهاي كوچهاي به نام «يهوديان» قراردارد و سنگ فرش آن از كاشيهاي رنگ آميزي شده در چين ميباشد، لوسترهاي اين كنيسا از شيشههاي رنگارنگ اروپايي است و تومارهاي تورات در جايگاه خاصي نگهداري ميشود. شانزده زن و مرد سالخورده اعضاي اين كنيسا هستند. يكي از اعضاي اين كنيسا معتقد است با توجه به سير صعودي مهاجرت جوانان، اعضاي اين كنيسا در ده سال آينده به صفر خواهد رسيد.
تاريخ يهوديان هند قدمتي دو هزار ساله دارد. بر اساس روايات موجود، مهاجرت قوم يهود از زمان پادشاهي حضرت سليمان آغاز شده است. اولين سند تاريخي در اين ارتباط حدودا به سال يك هزار تقويم عبري(2760 ق.م) مربوط ميشود. در كنار يهوديان سواحل مالابار در جنوب غربي هند، عدهاي از يهوديان نيز در سواحل كنكان در جنوب بمبئي سكونت دارند كه باقيمانده يهوديان پناهنده از كشور عربستان ميباشند كه كشتي آنها در سواحل كنكان پهلو گرفت. اين گروه از يهوديان با حفظ سنتهاي اصلي خود به اكثريت پيوستند و بدين ترتيب بزرگترين گروه يهودي را در هند پايه گذاري نمودند تا اين حد كه تعداد آنها در سال 1995 بالغ بر شش هزار تن بود. يهودياني كه آنها را به نام يهوديان بغدادي ميشناسند اكثرا از قشر متوسط جامعه هستند و در جامعه بمبئي و كلكته و ديگر مستعمرات سابق انگلستان فعاليت چشمگيري دارند.
متاسفانه در سال هاي 1623-1543 ميلادي در شهر گوآ - هند كه زماني مستعمره پرتغال بود بيش از يكصد يهودي پرتغالي پس از بازجويي سوزانده شدند.
از قرن نوزدهم به بعد گروههاي مهاجر كوچكي از كشورهاي عراق، ايران و سوريه اكثرا به صورت بازرگان در بمبئي و كلكته استقرار يافتند. در سال 1947، همزمان با استقلال هند در اين كشور پنجاه هزار يهودي سكونت داشتند. اما در حال حاضر تعداد آنها حدود پنج هزار نفر ميباشد. يكي از اعضاي كنيساي شهر دهلي-هند ميگويد مهاجرتها اكثرا دلايل اقتصادي و شخصي دارد. از ديدگاه او يهوديان در هند هيچگاه تحت تعقيب نبودهاند و جو ضديت با آنها نيز حاكم نبوده است. بعضي خانوادهها هم به علت نگراني از آينده فرزندان و احتمال عدم امكان ازدواج با همكيشان خود و به اميد آيندهاي بهتر از نظر شغلي مهاجرت نمودهاند.
يكي از زنان كنيساي شهر كچي كه اخيرا همسرش را از دست داده و به نشان عزا لباس محلي خاص سفيدي به تن دارد ميگويد: «در زمان گذشته يهوديان در اين شهر زندگي آرامي داشتند و همگي در كنار يكديگر در منطقهاي يهودي نشين سكونت داشتند. ستارههاي داوود روي بسياري از پنجرهاي منازل يادآور سكنه قبلي خود هستند. اما اكنون در اكثر اين منازل دستفروشها به فروش اشياء عتيقه به گردشگران مشغول هستند. اجداد من و همسرم حدود سال 1500 ميلادي از اسپانيا به طرف سواحل جنوبي هند گريختند. در آن موقع در شهر كچي، يهودياني ساكن بودند كه پس از خرابي اورشليم در قرن يكم ميلادي به اين شهر آمده بودند و به بازرگاني اشتغال داشتند. آنها به ما «خارجي » خطاب ميكردند. پس از آن استفاده از لقب «سياه» و «سفيد» نيز رواج يافت، چرا كه يهوديان تازه وارد پوست روشنتري داشتند».
تقسيم و جداسازي دو اجتماع سابق و فعلي در ميان جامعه يهوديان بمبئي نيز وجود داشت. به نظر ميآيد يهوديان در اين ناحيه از سدههاي اوليه تاريخ عبري سكونت داشتهاند ولي هيچگونه ارتباطي با دنياي يهود خارج از محدوده خود نداشتند. تنها در قرن هجدهم ميلادي يكي از دانشمندان يهود از وجود آنها اطلاع يافت و آنها را مجددا با سنن قديم آشنا نمود. پس از آن يهوديان به شهر بندري بمبئي نقل مكان نموده و بسياري از مردان يهود به ارتش هندي-انگليسي پيوستند. در همان زمان اولين گروه از يهوديان بغدادي نيز وارد بمبئي شدند.
به نقل از يكي از ساكنين يهودي به نام «سليمان صُوفِر» كه رياست يهوديان بغدادي را به عهده دارد، پيشينيان آنها در سال 1800 ميلادي قبل از دستگيري در عراق به اين ناحيه گريختهاند. به همين جهت زبان مادري اين گروه از يهوديان عملا عربي است. هماهنگي ميان انگليسيها و يهوديان عراقي به سرعت آنها را جزء بازرگانان پرنفوذ نمود. در سال 1947 همزمان با خروج استعمارگران، يهوديان بغدادي هم اين منطقه را ترك كردند. آنها به علت اينكه هند به سوي حكومت سوسياليستي سوق مييافت براي خود و فرزندانشان آيندهاي نميديدند. از ديدگاه سليمان صوفر آنها گذشته غم انگيزي داشتهاند چرا كه تعداد يهوديان بغدادي در 50 سال پيش بالغ بر 15 هزارنفر بود اما در حال حاضر تعداد آنها فقط يكصدوپنجاه نفر ميباشد. در حال حاضر از مدرسهاي كه موقوفه يهوديان است زياد استقبال ميشود ولي اكثر دانش آموزان آن، مسلمانان نواحي مجاور هستند.
از دو هزار يهودي اروپايي كه در جنگ جهاني دوم به هند گريخته بودند حتي يك نفر هم باقي نمانده است. هنديها مردماني بسيار شكيبا و انعطاف پذيرهستند چرا كه هندوها و مسلمانان اين ناحيه به راحتي يهوديان را در كنار خود جاي دادهاند و جو ضد يهودي در آن منطقه وجود ندارد. كودكان يهودي هيچگاه نگراني از اعلام مذهب خود نداشتهاند. يكي از جامعه شناسان به اين نكته اشاره دارد كه گوناگوني فرهنگي در آداب و رسوم هنديها بسيار گسترده است. دليل اصلي هم وجود نواحي مستقل و مختلف است. اينكه هر گروه اجتماعي با توجه به اعتقادات مذهبي خود، آداب خاصي اعم از نوع خوراك، پوشاك و غيره دارد، امكان پذيرش مهاجرين خارجي مثل يهوديان را سهلتر ميكند. علاوه بر آن گروههاي مختلف يهودي هم پيرو سنن خاص خود هستند. يهوديان بغدادي، مالابري و يا پارادسي از نظر رسوم با يكديگر متفاوتند، حتي ازدواج گروههاي مختلف با يكديگر به ندرت صورت ميگيرد. در حال حاضر حضور پنج هزار يهودي در بمبئي و در شهر نزديك آن به نام «تانه» يهوديت را در هند زنده نگهداشته است. يكي از اعضاي كنيساي «ماگن حسيديم» در بمبئي ميگويد با وجود اينكه هر ساله 8 تا 10 خانوار بار سفر ميبندند، تعداد اعضاي اين انجمن ثابت ميماند. در حال حاضر يهوديان زيادي كه اصالتا هندي هستند در اسراييل سكونت دارند و تعداد آنها در هند حدود پنج هزار نفر است.
