سيما مقتدر
بهمن 80
يهوديان سوئد و مصوبات جديد در اين كشور
در حال حاضر در كشور سوئد، 18000 يهودي ساكن هستند كه از اين تعداد, 5000 نفر در استكهلم اقامت دارند در شهرهاي گوتبورگ و مالمو به ترتيب 1800 و 1400 يهودي ساكن هستند.
اشاره: كشور پادشاهي سوئد با وسعت 449964 كيلومتر مربع و جمعيتي حدود 86/8 ميليون نفر در شمال اروپا قراردارد. پايتخت آن استكهلم و زبان رسمي در اين كشور سوئدي است. با وجود اين كه سوئد كشوري پادشاهي است، پادشاه فقط جنبه تشريفاتي دارد و فرماندهي ارتش در اختيار او نميباشد. نوع حكومت در سوئد پارلماني است. نمايندگان مجلس كه تعداد آنها 394 نفر است هر چهار سال يك بار انتخاب ميشوند.
حدود 2/88 درصد مردم در اين كشور پيرو مذهب پروتستان، 7/1 درصد
آنها كاتوليك و حدود 1/10 در صد پيروان ديگر مذاهب هستند. سيستم آموزش اجباري در
اين كشور از هفت سالگي آغاز مي شود و پس از خاتمه كلاس نهم مي توان در مقطع
دبيرستان يا هنرستان هاي فني-حرفه اي ادامه تحصيل داد. امور حمل و نقل در كشور سوئد
پيشرفته ترين نوع خود در جهان به شمار ميآيد و شبكه راه آهن حدود 13 هزار كيلومتر و
شبكه راه آهن شهري 97500 كيلومتر است.
تاريخچه يهوديان در سوئد:
به نظر مي رسد تاريخ حضور يهوديان و اولين مهاجرت آنها در سوئد
به قرون وسطي بر مي گردد. اما پس از گذشت حدود سه سده در سال 1775 ميلادي در پي
موافقت پادشاه وقت به نام گوستاو سوم با مهاجرت فردي به نام آ. اسحاق و چند نفر
ديگر از اهالي يكي از ايالات آلمان شرقي آن موقع به استكهلم، تشكل جامعه يهود شكل
ديگري به خود گرفت. زيرا در همان سال انجمن كليميان در اين شهر تأسيس شد و يك سال
بعد هم زميني جهت دفن اموات يهوديان تخصيص داده شد. اما به همراه «اسحاق» خانواده
«يوزفسون» نيز به استكهلم مهاجرت كردند. اين خانواده بعدها در تحول فرهنگي كشور
سوئد نقش به سزايي داشتند. چرا كه از اين نسل سه نفر طي سالهاي مختلف مسئوليت تئاتر
سلطنتي سوئد را عهده دار شدند: لودويگ (99-1851)، راگنار (1966-1891) و ارلند
يوزفسون متولد 1923 و نيز نقاش معروف سوئدي به نام ارنست يوزفسون (1906-1851)
در سال 1779 در شهرهاي ديگر سوئد به نام گوتبورگ (Goteborg)، نوركپينگ (Norrkoping) و پس از آن در سال 1874 در شهر مالمو (Malmo) سوئد انجمن كليميان تاسيس شد. اما مخالفت با اجازه مهاجرتي كه در سال 1775 ميلادي توسط گوستاو سوم صادر شده يود، باعث شد تادر سال 1782 قانوني تحت عنوان «تعديل يهوديان» به تصويب برسد. بر اساس مصوبه جديد كه تا سال 1838 كماكان معتبر بود، مهاجرين يهودي به عنوان گروهي خارجي با مليتي بيگانه شمرده ميشدند كه فاقد حق راي و آزادي در انتخاب بودند. بدين جهت از سال 1815 سير مهاجرت يهوديان به سوئد تقريبا به صفر رسيد. در سال 1860 حق تملك زمين در خارج از محل سكونت يعني در مستعمرات پادشاهي سوئد، در سال 1866 حق شركت فعال در انتخابات و در سال 1870 تساوي حقوق كامل اعلام شد، با اين استثناء كه يهوديان اجازه انتصاب به مقام نخست وزيري را نداشتند.
پس از آن در دهه 80 قرن 19 به دنبال كشتار يهوديان در روسيه و لهستان، يهوديان زيادي به سوئد پناه بردند. تا سالهاي بيست قرن بيستم، يهوديان و انجمنهاي مربوطه در سوئد دوران شكوفائي خود را سپري نموده و گسترش يافتند. اما به دنبال اجراي قانون محدود نمودن مهاجرت به سوئد در سال هاي دهه 1930، تعداد قليلي از يهوديان آلماني و اتريشي موفق به مهاجرت به اين كشور شدند. با اين وجود كماكان جَو يهود ستيزي سيري صعودي داشت. اما با آغاز جنگ جهاني دوم سوئد از جمله كشورهاي پناهنده پذير شد كه بيش از دويست هزار پناهنده از جمله بسياري از يهوديان نروژ و دانمارك را در خود جاي داد. پس از آن به دنبال انقلاب سال 1956، حدود 2500 يهودي از مجارستان به اين كشور پناه بردند. اما به اين جمع در سال 1968 حدود 1500 يهودي فراري از لهستان نيز افزوده شد.
در حال حاضر در كشور سوئد، 18000 يهودي ساكن هستند كه از اين تعداد، 5000 نفر در استكهلم اقامت دارند در شهرهاي كوتبورگ و مالمو به ترتيب 1800 و 1400 يهودي ساكن هستند.
مصوبات جديد در سوئد
براساس مصوبات جديد در اواخر سال 2001 ميلادي در سوئد، حضور پزشك هنگام بريت ميلا (ختنه براساس اصول دين يهود) يا ختنه (براي مسلمانان) الزامي است. اعلام اين قانون جديد بحث هاي زيادي به دنبال داشت. بر اين اساس، بريت ميلا يا ختنه كردن پسربچه هاي كمتر از دو ماه فقط بايد توسط فردي انجام گيرد كه صلاحيتش توسط مقامات وزارت بهداري اين كشور تاييد شده باشد. علاوه بر آن نوزاد بايد توسط يك پزشك يا پرستار به كمك داروي بي حسي هيچگونه دردي احساس ننمايد.
مصوبه جديد شامل كودكان يهودي و مسلمان براي «بريت ميلا» و يا «ختنه» مي باشد. بحث راجع به چگونگي انجام اين كار در سوئد، در پي فوت يك پسربچه مسلمان بر اثر ختنه اي نامناسب آغاز شد. به دنبال اين حادثه، مذاكرات طولاني از سرگرفته شد، از جمله اين كه آيا انجام بريت ميلا يا ختنه در سنين كم برخلاف مصوبات سازمان ملل در رابطه با حقوق بشر و كودكان نمي باشد؟ در تابستان گذشته اين قانون توسط مجلس استكهلم به تصويب رسيد و از اول اكتبر 2001 بايد اجرا شود.
خانم لنا روزنر-كروس، رئيس شوراي مركزي يهوديان سوئد اين قانون را كاملا غيرقابل پذيرش مي داند. علاوه بر آن اتحاديه بنيادهاي خيريه يهوديان در سراسر اروپا نيز مخالفت شديد خود را اعلام نموده و آن را اقدامي برخلاف حقوق اساسي شريعت يهود شمرده اند. كنگره جهاني يهوديان در نيويورك (JWC) به اين نكته اشاره نموده است كه اين قانون اولين مصوبه عليه قوانين شرع يهود پس از جنگ جهاني دوم شمرده مي شود. علاوه بر آن «الياهو بخشي دورون»، يكي از رهبران مذهبي يهوديان سفارادي (شرقي) ضمن ابراز نگراني شديد از مصوبه جديد، از حكومت سوئد خواست تا اجازه دهد اجراي مراسم ختنه مانند آنچه كه از ابتدا به حضرت ابراهيم دستور داده شده است, صورت بگيرد.
رهبر مذهبي انجمن كليمان شهر «مالمو» در اين ارتباط مي گويد: «واقعا تاسف بار است كه بايد براي اجراي دستورات مذهبي خود قوانين كشوري را زير پاي بگذاريم. اين امر اصلا ممكن نيست». يكي از پيش نمازهاي كنيسايي در استكهلم، عليرغم آن كه از طرف مقامات سوئيس به رسميت شناخته شده و مجاز به ميلا كردن است، باز هم از وضع قانون جديد نگراني دارد.
از آنجا كه مسلمانان در فصله هشت روز اول تولد وزاد ذكور خود، شرعا موظف به ختنه كردن آنها نمي باشند، با مشكل خاصي روبرو نيستند. اما براي يهوديان كه (غير از موارد عذر پزشكي) ملزم به اجراي بريت ميلا هستند، امكان فراهم نمودن پزشك متخصص بي حسي يا پرستار جهت حضور در مراسم، كار آساني نيست.
از آنجا كه مدت اعتبار قانوني مصوبات در سوئد چهار سال است، راو (رهبر مذهبي) يكي از كنيساهاي بزرگ استكهلم ضمن محالفت با مصوبه جديد، از زاويه ديگري به اين قانون مي نگرد. او معتقد است تضميني براي عدم تشديد آن و يا حتي منع كامل بريت ميلا وجود ندارد.
از زمان اعلام اين قانون فقط يك مورد بريت ميلا در استكهلم پيش آمده است. در اين مورد هم مشكلي پيش نيامد، زيرا پدر نوزاد پزشك بود. در مورد ديگري هم خوشبختانه پدربزرگ نوزاد پزشك بود. اما اين كه يك رهبر مذهبي خبره در اجراي قوانين مذهبي كه شناخت كامل از آنها دارد بايد در انجام وظيفه اش در انتظار پزشك باشد، با اشكالاتي مواجه است.
