لئا دانیالی
آذر 94

نام کتاب: فرهنگ نامه زنان ایران و جهان
ناشر:ارتباط نورین
چاپ اول:1394
 

این بار، معرفی کتاب با دفعات دیگر برای من متفاوت است . بارهای دیگر، شاید کتاب‌های دیگر، را کامل نمی‌خواندم و یا با همه زیر و بم تالیف آن آشنا نبودم و با نگاه سوم شخص، قلم را در دست می‌گرفتم. اما این بار، برای تالیف فرهنگنامه زنان ایران و جهان، حدود سه تا چهار سال، هر روز کوشیدم و حتی شب‌ها به آن فکر می‌کردم. تقریبا از مراحل نخستین آن، تا مراحل پایانی‌اش، در کنار همکار پیشکسوت و دوست خوبم، مهناز مقدسی، در تالیف و تدوین و ... آن نقش داشتم.
فرهنگنامه زنان ایران و جهان؛ کتابی است با نزدیک به دو هزار مدخل، که کارنامه زندگی زنانی متمایز را، از همه ملل و در همه زمان‌ها و در همه عرصه‌ها، از جمله اسطوره؛ دین؛ فلسفه ؛ علوم؛ ورزش؛ هنر؛ سیاست و..... در بردارد و اگر، به سبک و سیاق دانشنامه‌ها، از کلام مختصر و موجز و زبان علمی برخوردار است و از کتب مرجع به حساب می‌آید؛ اما لطف و پویایی زندگی شخصیت‌هایش، به آن جذابیتی عام بخشیده و آن را خواندنی‌تر کرده است . شرح زندگی شخصیت‌ها
در مقالات، از تولد آغاز شده و به چگونگی بالش و پرورش آنان می‌پردازد و آثار و فعالیت‌های آنان، را معرفی می‌کند و در برخی نمونه‌ها، نقد و تفسیر و تاثیر این زنان در عرصه‌های مختلف بررسی شده است. در پایان هر مقاله، فهرست منابعی که در تالیف مقالات از آن استفاده شده، مخاطب را به اطلاعات بیشتری رهنمون می‌کند.
آنچه در این بین، توجه خواننده یهودی را به خود جلب می‌کند، وجود مدخل‌هایی با هویت یهودی است؛ مثلا از تورات و نویئیم، زنانی مانند آسیه (بتیا)؛ استر ؛ بت شبع ؛‌ حنا ؛ ‌دبورا ؛ دلیله ؛ راحل ؛ رفقه؛ روت ؛ ساره و هاجر و یوکابد (یُوخِوِد) و . . . . آمده است و در میان زنان نقاش و گالری‌دار ایرانی معاصر، آریا شکوهی اقبال معرفی شده است و در دیگر عرصه‌ها، زنانی چون هانا آرنت، فیلسوف ؛ روزا لوکزامبورگ، فعال سیاسی و نظریه پرداز ؛ سارا گرترود میلین، نویسنده آزادی خواه آفریقای جنوبی ؛ اولین نلسون، ریاضی دان؛‌ لوئیز نلسون، پیکره‌ساز و نقاش که همه یهودی هستند، معرفی شده‌اند. البته شخصیت‌های شاخصی چون لئا، همسر یعقوب و گلدا مایر، را وزارت ارشاد از این فهرست حذف کرد.
تالیف مقالات گاه با مشقات فراوانی همراه بود. از مصاحبه با شخصیت‌های معاصر در هر کجای دنیا و هر ملیتی گرفته، تا به دست آوردن منابع بکری برای شخصیت‌های درگذشته؛ و آنچه همه مقالات را یکدست و نظام‌مند و کامل کرده ویرایش چندین و چند باره بوده است.
قابل ذکر است، در تالیف برخی مقالات، آرش آبایی؛ سیما مقتدر و مرجان یشایایی، در کنار دویست مولف و ویراستار این فرهنگنامه، دست داشته‌اند.
فرهنگنامه، در دو جلد در قطع وزیری و ۱۵۴۶ صفحه به قیمت ۱۷۰ هزار تومان منتشر شده است. مصور بودن، از ویژگی‌های ممتاز کتاب است و در پایان جلد دوم هم، نمایه مفصلی در چند فصل آورده شده که خواننده را به بهتر پیدا کردن شخصیت مورد نظرش در هر رشته‌ای کمک می‌کند.
در پایان باید بگویم، در جهانی که زن بودن همواره جنس دوم بودن تعبیر شده، این دانشنامه که به زندگی زنان پرداخته؛ چراغ روشنی پیش راه است. مثلا برای من بسیار جالب بود که در حوزه دین (یهودیت، مسیحیت ، اسلام) جز دبورا که صاحب وحی است و وظیفه رهبری و قضاوت را به عهده دارد، باقی زنان، به سبب نسبتشان با پیامبران، مورد توجه‌اند و کمتر منشا اثر یا شخصیت فعال ماجرا هستند و هیچ یک صاحب جریان فکری مستقل نیستند. در حین تالیف برخی شخصیت‌های زن تورات با همسانی اسم و ماجرای زندگی آنان، با اسطوره‌های پیش از خود، برخوردم؛ مثلا استر و ایشتر، اسطوره بابلی یا آسیه و ایزیس، اسطوره مصری.
جالب است بدانیم، حتی در اروپا یا آمریکای صده پیش، حجاب زنان، عاملی بازدارنده برای شرکت زنان در میدان رقابت‌های ورزشی بود. یا صرف زن بودن، برای ادامه تحصیل در مقاطع دانشگاهی، با مشکلاتی روبرو بوده است. با بررسی زندگی زنان ایرانی، با تاریخ آنان در ایران آشنا می‌شویم. به مدرسه رفتن دختران در دوره قاجار، نوعی بی‌عفتی بوده و مدارس دخترانه به آتش کشیده می‌شدند. تنها مجتهد زن ایرانی، بانو مجتهده امین، در دوران پهلوی به این درجه رسیده و به فعالیت مشغول بوده و بسیاری نکته‌های تازه دیگر، که از مشرب این کتاب، به کام خواننده می‌نشیند. امیدوارم، خود این کتاب، منشا اثر تحقیقات دیگری برای پژوهشگران باشد.
 





	استفاده از مطالب اين سايت تنها با ذكر منبع (بصورت لینک مستقیم) بلامانع است. .Using the materials of this site with mentioning the reference is free این صفحه بطور هوشمند خود را با نمایشگرهای موبایل و تبلت نیز منطبق می‌کند لطفا در صورت اشکال، به مسئولین فنی ما اطلاع دهید