آرزو ثنايي
دي 78
در توراي مقدس، براي اولين بار دستور تعنيت (روزه) گرفتن براي روز كيپور (بخشش گناهان) در دهم ماه تيشري ذكر شده است ولي تعنيت هاي ديگر تاريخ يهود با يادبود اتفاقاتي كه در مسير خرابي بت هميقداش روي داد، مناسبت پيدا ميكنند.
روزه هاي دهم طوت (آغاز محاصرة اورشليم توسط بخت النصر)، هفدهم تموز (خرابي
ديوارهاي شهر اورشليم و توقف قربانيها)، نهم آو (خرابي دو بار بت هميقداش) و سوم
تيشري (كشته شدن گدليا بن اخيقام و سقوط حكومت يهوديان)، همگي در كتاب زخريا
(35 :7 و 19 : 8) نام برده شده اند. كلمة صُوم
تنها به معني پرهيز از خوردن و آشاميدن نيست بلكه خودداري از لذايذ جسماني (مانند
استحمام، استفاده از عطريات و ...) را نيز شامل ميگردد. البته در كتب مقدس يهود،
نمونههاي مختلفي وجود دارد كه نشان ميدهد تعنيت اصولاً تنها براي ابراز پشيماني از
گناه و بازگشت به يك زندگي سالم و طلب رحمت از خد.اوند نيست، بلكه اهداف ديگري را
نيز در بر ميگيرد. انبيا براي شايستگي دريافت وحي، تعنيت ميگرفتند، هنگام مرگ يك
پادشاه عادل (مثل شائول) يا رهبر مذهبي تعنيت عمومي اعلام ميشده است. در موقع بروز
احكام سخت (در زمان حكومت خشايارشا) استر، يهودي، ملكه ايران تعنيت سه روزه اعلام
ميكند يا يهوديان غربي (اشكنازي) به مناسبت كشتارهاي دسته جمعي در اروپاي قرون وسطي
روز بيستم ماه سيوان را تعنيت ميگيرند. مشه ربنو، حضرت موسي، قبل از دريافت تورا،
40 روز و 40 شب تعنيت گرفت. هنگام جنگ با دشمنان بت پرست، بني اسرائيل تعنيتهاي
عمومي ميگرفتند تا راهنماييهاي ا.لهي را بهتر درك نمايند و در ضمن معلوم شود كه
پيروزي آنها به خاطر نيروي بدني نيست. تعنيت هاي فردي
براي آرامش خاطر، يا رسم تعنيت عروس و داماد در روز ازدواج يا قبل از آن براي ورود
به يك زندگي مقدس و همچنين تعنيت گرفتن در سالگرد مرگ پدر و مادر و تعنيتهاي مستحب
در روزهاي دوشنبه و پنجشنبه براي تزكية نفس نيز معمول و مرسومند. تمامي قوانين
تعنيت براي افراد سالم وضع شده است و دانشمندان يهود بيماران، زنان باردار و شيرده
و زائو، دختران و پسراني كه هنوز به سن شرعي نرسيدهاند و پيران را به شرط مشورت با
مرجع ديني مطلع و آگاه در موارد خاص معاف كردهاند. مراسم تعنيت از زمان بت هميقداش
دوم تاكنون تغييراتي كرده است. در گذشته، همراه با روزه داري، بعضي از اعمال ديگر
مانند بيرون آوردن تورا از جايگاه مخصوص بدون پوشش اصلي، زيارت قبور، نواختن شوفار،
خوابيدن روي زمين، خودداري از صحبت كردن و شنيدن موسيقي مرسوم بوده است اما امروزه،
مراسم تعنيت با خواندن قسمتهاي اضافي در تفيلا (نماز) و
خواندن تورا و مزامير مخصوص اجرا ميشود. بجز تعنيت نهم آو و كيپور (كه علاوه بر
خوردن و آشاميدن، استحمام و استفاده از عطريات و لذات جسماني ديگر ممنوع است و از
قبل از غروب روز پيش تا بعد از غروب روز بعد ادامه دارد) تعنيتهاي ديگر همگي از بعد
از نيمه شب تا غروب گرفته ميشوند. در زمان گذشته تعنيتهاي سه روزه يا بيشتر نيز
معمول بوده اند. البته در كتب انبيا به نوعي از روزه
برميخوريم كه به پرهيز از گوشت و مسكرات و استفاده از عطريات محدود ميشده است،(حضرت
داويد، كتاب دانيل) و (شموئل 2 : 20 -16-12). در گماراي براخوت آمده است كه دانشمند
يهودي دعا ميكرد همانطور كه در خانة مقدس قرباني براي كفارة گناه تقديم ميشد،
همچنانكه از خون و گوشت من در اين تعنيت كم شده است، همه را اي خد.ا به عنوان كفارة
گناهم بپذير.
به عقيدة دانشمندان يهود، نخوردن و ننوشيدن، موجب بخشايش ا.لهي نميشود بلكه تفكر در اعمال فرد، شناخت ضعفهاي خود، توبه و بازگشت از گناهان و انجام اعمال حسنه به همراه تعنيت، موجب رحم و نظر خد.اوند ميشوند و روزة بيجبران اعمال گذشته، مورد قبول خد.ا نيست. صدقه و تفيلا به همراه تعنيت راستين موجب رستگاري فرد و اصلاح كاستي هاي جامعه ميشود و موجبات رضايت پروردگاري كه محتاج تعنيت ما نيست، فراهم ميشود.
